Da Day Trao Nguoc Thuc Quan Và 7 Điều Cần Biết Khi Mắc Phải

Trong quá trình tiêu hóa bình thường, thực quản của bạn mở ra để cho phép thức ăn vào dạ dày của bạn. Sau đó, nó đóng lại để ngăn thức ăn và dịch vị có tính axit trong dạ dày trào ngược trở lại thực quản của bạn. Da day trao nguoc thuc quan xảy ra khi thực quản yếu hoặc giãn ra khi không nên. Điều này khiến cho các chất trong dạ dày trào lên thực quản.

Đừng lo lắng khi bạn gặp hiện tượng trên, hãy đi gặp bác sĩ nếu cần thiết và theo dõi bài viết dưới đây của Scurma Fizzy để xác định cho mình phương pháp điều trị tốt nhất.

1. Da day trao nguoc thuc quan là gì?

Theo Hội Đồng thuận Châu Á – Thái Bình Dương: Da day trao nguoc thuc quan (GERD) là một bệnh lý do chất chứa trong dạ dày thường xuyên trào ngược vào thực quản gây ra triệu chứng ợ nóng/nóng ngực và những triệu chứng khác.

Gerd là bệnh lý trào ngược các chất trong dạ dày lên thực quản, gây các triệu chứng, biến chứng thực thể hoặc giảm đáng kể chất lượng cuộc sống.

Định nghĩa dựa trên Y học bằng chứng rằng: GERD là một tình trạng bệnh lý xảy ra khi có sự tăng trào ngược dịch dạ dày, gây ra những triệu chứng khó chịu và/hay biến chứng.

2. Phân loại da day trao nguoc thuc quan

Người ta có thể phân loại da day trao nguoc thuc quan theo các hội chứng xuất hiện ở trong và ngoài thực quản.

2.1. Da day trao nguoc thuc quan: Hội chứng ở thực quản

2.1.1. Hội chứng trào ngược điển hình

Hội chứng trào ngược điển hình được xác định khi có triệu chứng ợ nóng và/hoặc ợ trớ; bệnh nhân có thể có thêm các triệu chứng khác như đau thượng vị hay rối loạn giấc ngủ.

2.1.2. Hội chứng đau ngực do trào ngược

Đau ngực do gerd rất khó phân biệt với đau ngực do thiếu máu cơ tim. Da day trao nguoc thuc quan có thể gây ra những cơn đau ngực giống như đau ngực do thiếu máu cơ tim, không kèm theo ợ nóng hay ợ trớ.

Một nghiên cứu cộng đồng mới đây của Úc cho thấy tỉ lệ đau ngực không do tim là 32% ở nam giới va 39% ở nữ giới, còn ở Hồng Kông cho thấy tỉ lệ đau ngực là 20,6% và 51% cá thể bị đau ngực không do tim có gerd.

Những cơn đau ngực còn liên quan đến trầm cảm và lo âu.

2.1.3. Các hội chứng tổn thương ở thực quản

Các biến chứng thực quản của gerd là viêm thực quản do trào ngược, xuất huyết, chít hẹp thực quản và ung thư biểu mô tuyến.

Viêm thực quản do trào ngược là biến chứng phổ biến nhất của tổn thương thực quản và dễ dàng phát hiện qua nội soi.

Có 4 mức độ nặng của viêm thực quản được xác định qua nội soi dựa trên phân loại Los Angeles.

• Loại A

Các vết loét ở niêm mạc thực quản ngắn hơn 5mm và không có vết loét nào lan rộng hơn về phía đỉnh của các nếp gấp niêm mạc.

• Loại B

Một hoặc nhiều vết loét niêm mạc dày hơn 5mm nhưng không có vết loét nào lan rộng hơn đỉnh của 2 nếp gấp niêm mạc.

• Loại C

Tình trạng lan rộng hơn đỉnh của 2 hoặc nhiều nếp gấp niêm mạc của vết loét niêm mạc tuy nhiên tỷ lệ khu trú không quá 75 % diện tích niêm mạc thực quản.

• Loại D

Vết loét niêm mạc lan rộng tối thiểu 75 % của diện tích niêm mạc thực quản.

>>>> Đọc thêm: 6 Vấn Đề Liên Quan Mật Thiết Tới Cơ Chế Gây Ra Trào Ngược Mà Bạn Nên Biết Rõ

2.2. Da day trao nguoc thuc quan: Hội chứng ngoài thực quản

Ho mạn tính, viêm thanh quản mạn tính và suyễn đặc biệt liên quan đến gerd. Thường là những bệnh tiến triển do nhiều yếu tố và da day trao nguoc thuc quan có thể là 1 yếu tố kèm theo làm nặng thêm bệnh.

Cơ chế gây ra các hội chứng ho do trào ngược viêm thanh quản do trào ngược và suyễn bào gồm những ảnh hưởng trực tiếp (hít sặc) hay gián tiếp (qua trung gian thần kinh) của trào ngược dạ dày thực quản.

3. Các triệu chứng của bệnh da day trao nguoc thuc quan

3.1. Da day trao nguoc thuc quan: Triệu chứng ợ nóng

Triệu chứng phổ biến nhất của GERD là chứng ợ nóng (khó tiêu do axit dạ dày trào ngược). Nhiều người nói rằng có cảm giác như thức ăn trào ngược vào miệng , để lại vị chua hoặc đắng.

Ợ nóng là do acid trong dạ dày trào ngược lên thực quản gây nên cảm giác nóng rát khó chịu tại vùng ngực và xưng ức. Tình trạng này có thể gây đau cho người bệnh khi nằm hoặc uốn cong cơ thể

3.2. Da day trao nguoc thuc quan: Triệu chứng đau nóng ở ngực

Kèm theo chứng ợ nóng là cảm giác nóng rát sau xương ức: Đau nóng (như có vật sắc nhọn hay đè nặng) ở vùng giữa ngực.

Đau có thể bắt đầu từ vùng thượng vị đi ngược lên xương ức, lên cổ hay ra sau gáy. Cảm giác này thường xuất hiện sau ăn và khi nằm đầu bằng.

Đôi khi, người ta thường nhầm lẫn cơn đau do da day trao nguoc thuc quan với cơn đau của bệnh tim hoặc cơn đau tim. Tuy nhiên bạn có thể phân biệt chúng dựa trên việc nghỉ ngơi.

• Đối với cơn đau do tim, nghỉ ngơi có thể làm dịu cơn đau.
• Còn đau do da day trao nguoc thuc quan thì cho dù bạn có nghỉ ngơi thì cơn đau vẫn sẽ xuất hiện.

Cho dù vậy, hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức nếu bạn bị đau ngực.

3.3. Da day trao nguoc thuc quan: Triệu chứng khác

Bên cạnh cơn đau nóng ngực, bạn cũng có thể có các triệu chứng khác như: 

• Buồn nôn, nôn mửa: không thường xuyên, có thể xuất hiện nặng. 
• Hôi miệng, mòn men răng: Axit dạ dày trào ngược sẽ dẫn đến hôi miệng hoặc làm ăn mòn men răng. 
• Khó nuốt: Đôi khi bạn sẽ cảm thấy như có vật mắc trong cổ họng và sẽ khiến bạn khó nuốt thức ăn.

Nếu trào ngược axit vào ban đêm là tình trạng thường xuyên xảy đến với bạn thì bạn cũng có thể bị:

• Ho kéo dài: triệu chứng này sẽ kéo dài trong khoảng 1 đến 2 giờ vào ban đêm kèm theo đó là đau tức ngực. 
• Viêm thanh quản: ho trong thời gian kéo dài sẽ dẫn đến thanh quản bị tổn thương và có thể gây viêm thanh quản.
• Các vấn đề về giấc ngủ: các triệu chứng nói trên sẽ làm cho chất lượng giấc ngủ của bạn bị suy giảm dẫn đến thiếu ngủ, mệt mỏi.

>>>> Tham khảo thêm: Thuốc Nam Cực Hiệu Quả Dùng Giải Quyết Tình Trạng Trào Ngược

4. Da day trao nguoc thuc quan nên có chế độ ăn uống và lối sống như thế nào?

Có một số thay đổi về chế độ ăn và lối sống mà bác sĩ khuyên bạn nên thực hiện để giúp giảm bớt các triệu chứng của GERD.

• Tránh thực phẩm và đồ uống gây có khả năng gây ra những tác động kích thích

Tránh xa các loại thực phẩm có thể làm giãn thực quản, bao gồm sô cô la, bạc hà, thực phẩm béo, caffeine và đồ uống có cồn. 

Bạn cũng nên tránh các loại thực phẩm và đồ uống có thể gây kích ứng niêm mạc hoặc gây tổn thương thực quản nếu chúng gây ra các triệu chứng: chẳng hạn như trái cây và nước trái cây họ cam quýt, các sản phẩm từ cà chua và hạt tiêu.

• Ăn các phần nhỏ hơn

Ăn các phần nhỏ hơn trong bữa ăn cũng có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của da day trao nguoc thuc quan.

Ngoài ra, ăn các bữa ăn ít nhất 2 đến 3 giờ trước khi đi ngủ để axit trong dạ dày giảm xuống và dạ dày của bạn trống rỗng một phần. Điều này sẽ giúp bạn tránh được các cơn trào ngược vào ban đêm.

• Ăn chậm

Dành thời gian của bạn nhiều hơn trong mỗi bữa ăn. Đồng thời, hãy nhai kỹ thức ăn.

• Ngừng hút thuốc

Hút thuốc lá làm suy yếu thực quản. Ngừng hút thuốc là điều quan trọng để giảm các triệu chứng của da day trao nguoc thuc quan.

• Châm cứu

Trong một nghiên cứu, điều trị bằng châm cứu ngăn trào ngược ở nhóm thử nghiệm tốt hơn nhóm thuốc ức chế bơm proton (PPIs), với kết quả kéo dài hơn.

Kết quả ban đầu khá hứa hẹn cho một lộ trình điều trị không dùng thuốc ở các bệnh nhân mắc da day trao nguoc thuc quan.

• Nâng cao đầu khi ngủ

Nâng cao đầu giường của bạn trên các khối khoảng 15cm hoặc ngủ trên một miếng đệm được thiết kế đặc biệt giúp làm giảm sự trào ngược của các chất trong dạ dày vào thực quản của bạn.

Không dùng gối để chống đỡ phần lưng. Điều đó sẽ làm cho dạ dày phải gánh thêm nhiều áp lực.

• Giữ cân nặng ở mức phù hợp

Việc thừa cân thường làm xấu đi các triệu chứng của da day trao nguoc thuc quan. Các bệnh nhân béo phì mắc GERD nên cố gắng cải thiện cân nặng của mình để tránh các biến chứng không đáng có.

• Mặc quần áo rộng

Quần áo ép eo gây áp lực lên bụng và phần dưới của thực quản. Làm gia tăng khả năng trào ngược axit dạ dày.

>>>> Tìm hiểu thêm: Các Bài Tập Yoga Cho Người Bệnh Trào Ngược Phổ Biến Nhất 2021

5. Điều trị da day trao nguoc thuc quan

5.1. Thuốc trung hòa và ức chế bài tiết axit

5.1.1. Nhóm trung hòa và kháng axit dạ dày

• Công dụng

Việc trung hòa axit trong thực quản và dạ dày cũng như ngăn chặn chứng ợ nóng sẽ được hỗ trợ thêm rất nhiều nhờ có những loại thuốc này. Nhiều người nhận thấy rằng, tình trạng trên cũng có thể được giảm tạm thời hoặc một phần thông qua thuốc kháng axit không kê đơn.

Một số thuốc kháng axit kết hợp với chất tạo bọt sẽ giúp ích cho một số bệnh nhân. Một lớp màng chắn bọt trong dạ dày để ngăn trào ngược axit sẽ được tạo ra nhờ các hợp chất này, theo các nhà nghiên cứu cho biết.

• Cách sử dụng

Uống 1 giờ sau bữa ăn. Các thuốc thuộc nhóm này thường cho tác dụng ngắn.

Một số thuốc thông dụng: Aluminum, Magnesium, Calcium, …

• Tác dụng không mong muốn

Nhưng trong thời gian dài việc sử dụng thuốc kháng axit có thể mang lại các tác dụng phụ, bao gồm thay đổi chuyển hóa canxi (thay đổi đi cách phân hủy và sử dụng canxi của cơ thể bạn), tiêu chảy và tích tụ magiê trong cơ thể.

Quá nhiều magiê có thể gây các biến chứng nghiêm trọng đối với những người bị bệnh thận. Nếu bạn cần sử dụng thuốc kháng axit trong hơn 2 tuần, hãy nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn.

5.1.2. Nhóm kháng (chẹn) H2

Bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc để giảm axit trong dạ dày trong trường hợp chứng trào ngược và ợ chua đang ở giai đoạn mãn tính. Sự tiết axit trong dạ dày sẽ được giúp đỡ ngăn chặn bởi những loại thuốc này bao gồm cả thuốc chẹn H2.

• Cách sử dụng

30 phút đến 1 giờ trước ăn hoặc trước khi đi ngủ.

Các thuốc thuộc nhóm này thường tốt cho việc cải thiện triệu chứng, nhưng kém hiệu quả cho việc liền vết loét trong trường hợp bệnh nhân bị loét dạ dày tá tràng.

Thuốc chẹn H2 bao gồm: Cimetidine (Tagamet), Famotidine (Pepcid) và Nizatidine,…

• Tác dụng không mong muốn

Thuốc ức chế H2 có thể bao gồm các tác dụng phụ như sau: tiêu chảy, buồn nôn, nhức đầu, đau bụng, đầy hơi, chảy nước mũi, chóng mặt và đau họng. Hãy báo với bác sĩ nếu bạn gặp phải các tác dụng phụ nói trên.

5.1.3. Nhóm ức chế bơm proton (PPIs)

Thuốc ức chế bơm proton hay còn được gọi là ức chế bơm axit, những loại thuốc này ngăn chặn một loại protein cần thiết để tạo ra axit trong dạ dày.

PPIs ức chế bài tiết acid hoàn toàn và trong thời gian dài hơn. Do vậy chúng sẽ tốt cho việc cải thiện triệu chứng của da day trao nguoc thuc quan và liền vết loét.

Các thuốc thuộc nhóm này được chỉ định sử dụng khi điều trị bằng nhóm kháng H2 không có hiệu quả hoặc khi bệnh nhân có biến chứng.

PPIs bao gồm: Lansoprazole (Prevacid), Omeprazole (Prilosec), Dexlansoprazole (Dexilant), Pantoprazole (Protonix), Esomeprazole (Nexium), Omeprazole / Sodium bicarbonate (Zegerid) và Rabeprazole (Aciphex).

5.2. Thuốc hỗ trợ nhu động

• Công dụng

Nhóm hỗ trợ nhu động tác động lên lớp cơ của toàn bộ ống tiêu hóa. Để bạn không bị sót lại nhiều axit, những loại thuốc này giúp dạ dày của bạn trống rỗng nhanh hơn trong một số trường hợp hiếm hoi.

Chúng cũng có thể giúp giảm các triệu chứng như đầy hơi, buồn nôn và nôn.

• Cách sử dụng

Thường sử dụng 30 phút đến 1 giờ trước ăn hoặc trước khi đi ngủ.

Các thuốc hỗ trợ nhu động bao gồm: Metoclopramide (Clopra, Maxolon, Metozolv, Reglan), Domperidone, Elthon, …

• Tác dụng không mong muốn

Tuy nhiên chúng cũng có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng. Điển hình như: Lo lắng, trầm cảm, tiêu chảy, buồn ngủ, mệt mỏi, buồn nôn, rối loạn vận động. Nhiều người không thể sử dụng nhóm này trong thời gian dài.

 

6. Da day trao nguoc thuc quan nặng

Nếu bạn bị trào ngược thực quản nghiêm trọng, kéo dài hoặc nếu các triệu chứng của bạn không thuyên giảm khi điều trị bằng thuốc, bạn có thể cần xét nghiệm để chẩn đoán tốt hơn.

Bác sĩ có thể sử dụng một hoặc nhiều phương pháp để kiểm soát da day trao nguoc thuc quan của bạn tốt hơn:

• Nội soi

Bác sĩ sẽ đặt một ống sáng nhỏ có gắn một máy quay video nhỏ ở đầu (ống nội soi) vào thực quản của bạn để tìm kiếm tình trạng viêm hoặc kích ứng của mô (viêm thực quản).

Nếu kết quả bất thường hoặc có nghi vấn, họ có thể cắt một mẫu mô nhỏ để xét nghiệm thêm (sinh thiết).

• Chụp se-ri dạ dày và ruột (GI series test)

Có thể một trong những điều đầu tiên mà bác sĩ sẽ thực hiện chính là xét nghiệm này. Kết quả là một hình chụp X-quang đặc biệt cho thấy thực quản, dạ dày và phần trên của ruột non (tá tràng).

Nó cung cấp thông tin hạn chế về khả năng trào ngược, nhưng nó có thể giúp loại trừ các tình trạng khác, chẳng hạn như loét dạ dày tá tràng.

• Đo áp suất thực quản và nghiên cứu trở kháng

Áp suất thấp trong thực quản của bạn sẽ được thể hiện cụ thể thông qua thử nghiệm kiểm tra này. Nó cũng có thể cho thấy những khiếm khuyết trong cách co cơ thực quản của bạn.

• Kiểm tra độ pH

Nếu khó chẩn đoán xác định, bác sĩ có thể đo nồng độ axit bên trong thực quản của bạn thông qua xét nghiệm này. Lượng axit trong thực quản của bạn trong các bữa ăn cũng như hoạt động và trong mỗi giấc ngủ sẽ được nó theo dõi.

Các kỹ thuật mới hơn về theo dõi độ pH dài hạn đã làm cho công cụ này trở thành một công cụ hiệu quả hơn.

Phẫu thuật da day trao nguoc thuc quan nặng

• Phẫu thuật bao đáy vị

Đây là một thủ thuật làm tăng áp lực trong thực quản dưới của bạn. Bác sĩ sẽ quấn quanh đỉnh dạ dày của bạn và xung quanh thực quản.

Điều này làm căng cơ và tăng áp lực trong thực quản dưới của bạn để ngăn trào ngược. Họ sẽ làm điều này thông qua nội soi (các lỗ nhỏ qua bụng) hoặc thông qua phẫu thuật mở.

• Phẫu thuật không qua đường mổ nhằm tạo cơ (TIF)

Một phương pháp mới hơn từ phẫu thuật này sử dụng một ống nội soi (một ống nhỏ có gắn máy quay) để quấn xung quanh dạ dày thực quản bằng dây buộc bằng nhựa.

• Thủ thuật Stretta

Bác sĩ sẽ sử dụng nhiệt tần số vô tuyến thấp qua một ống nhỏ đặt xuống thực quản để định hình lại thực quản của bạn trong trường hợp có biến chứng tại thực quản.

• Phẫu thuật LINX

Xung quanh vị trí mà dạ dày và thực quản của bạn gặp nhau, bác sĩ sẽ quấn quanh đó một dải hạt titan từ tính. Để thức ăn đi qua dạ dày, lực hút từ của các hạt sẽ giữ cho nó đủ lỏng tuy nhiên vẫn đủ chặt để ngăn trào ngược thực quản.

7. Điều trị biến chứng thường gặp trong da day trao nguoc thuc quan

7.1. Hẹp thực quản

Nếu bạn cảm thấy không khó nuốt, bạn có thể tiếp tục dùng duy trì nhóm ức chế bơm proton.

Nếu bạn bị khó nuốt thì hãy báo với bác sĩ để có thể kết hợp thêm nong thực quản. Phương pháp này tiếp tục thất bại thì bạn có thể tiến hành phẫu thuật.

7.2. Thực quản Barrett

Đây là hệ quả của da day trao nguoc thuc quan. Sự chuyển đổi từ biểu mô lát tầng của thực quản đoạn cuối sang biểu mô trụ có chuyển sản ruột kèm theo, xảy ra ở 10% bệnh nhân có bệnh da day trao nguoc thuc quan phát hiện được qua nội soi.

Nếu chỉ phát hiện tế bào của biểu mô dạ dày hay của tụy thì không có nguy cơ ung thư cao. Tuy nhiên nếu có chuyển sản ruột (khi các tế bào ở dạ dày biến đổi và có cấu trúc gần tương tự như ở ruột) sẽ dẫn đến nguy cơ ung thư thực quản cao.

Một khi thực quản Barrett đã phát triển thì không có bằng chứng nào cho thấy việc kiểm soát axit bằng thuốc hay phẫu thuật sẽ ngăn chặn được hiện tượng loạn sản (cấu trúc mô, tế bào bị sắp xếp một cách lộn xộn). Hiện tượng này thường được coi là tổn thương tiền ung thư.

7.3. Điều trị loạn sản

• Nếu loạn sản mức độ thấp

Bệnh nhân có thể điều trị bằng  thuốc ức chế bơm proton (PPIs) đủ liều trong vòng 6 tháng sau đó làm lại nội soi và sinh thiết để đánh giá xem có khả năng xảy ra loạn sản mức độ cao không. Nếu vẫn là loạn sản mức độ thấp, đánh giá lại sau 6 tháng và sau đó mỗi năm để kiểm soát các biến chứng. 

• Nếu loạn sản mức độ cao và còn nghi ngờ nên cần làm lại sinh thiết

Khoảng 1/3 trường hợp loạn sản mức độ cao ung thư tiềm ẩn là khá rõ ràng. Khoảng 15-60% người loạn sản cao sẽ chuyển sang ung thư trong vòng 1-4 năm . Loạn sản 1 chỗ có nguy cơ chuyển ung thư thấp hơn loạn sản nhiều chỗ.

Nếu bạn được xác định là đang có triệu chứng loạn sản mức độ cao và chắc chắn không có ung thư, một trong những lựa chọn tối ưu nhất chính là cắt thực quản. Ngoài ra có thể theo dõi tích cực trong vòng 3 tháng nếu nhận thấy xuất hiện ung thư trong niêm mạc thì sẽ mổ cắt thực quản. 

Tuy nhiên, bệnh nhân loạn sản cao thường là người già với nhiều bệnh lý mắc kèm, nếu bệnh nhân từ chối hoặc không thích hợp phẫu thuật thì có thể chọn điều trị bằng quang đông (photodynamic) hay đông đặc bằng Argon plasma kèm hay không kèm cắt sang thương (khối mô phát triển bất thường) qua nội soi.

Tuy nhiên, các biện pháp này thường không có hiệu quả đối với sang thương loạn sản mức độ cao.

Trên đây là 7 điều cần lưu ý đối với những người đang mắc da day trao nguoc thuc quan. Hi vọng rằng với những thông tin mà Scurma Fizzy cung cấp sẽ giúp bạn có thêm hiểu biết để giảm được các triệu chứng khó chịu cũng như là điều trị da day trao nguoc thuc quan có hiệu quả.

Nếu bạn đang gặp các vấn đề về dạ dày, hãy liên hệ tới HOTLINE 1800 6091 để được đội ngũ bác sĩ, dược sĩ của Scurma Fizzy tư vấn và giải đáp cụ thể nhé.