Bệnh Viêm Loét Dạ Dày, 8 Điều Cần Biết Để Bảo Vệ Sức Khỏe

Bệnh viêm loét dạ dày là bệnh phổ biến ở đường tiêu hóa, gặp ở đa số mọi người. Trong giai đoạn bệnh viêm loét dạ dày mới phát hiện có thể chữa trị khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên khi để bệnh sang giai đoạn mãn tính thì việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn, có thể gây biến chứng.

1. Bệnh viêm loét dạ dày và những điều bạn cần biết

Bệnh viêm loét dạ dày là tổn thương lớp niêm mạc hoặc lớp cơ dạ dày. Những tổn thương xảy ra ở lớp niêm mạc sẽ gây viêm, khi tổn thương đến lớp cơ sẽ gây loét dạ dày.

Ở dạ dày các vết loét chiếm 65%, trong đó các vết loét thuộc vị trí bờ cong nhỏ chiếm 26% tổng tất cả các trường hợp.

Viêm loét dạ dày xảy ra khi lớp chất nhầy bảo vệ lớp niêm mạc khỏi sự ăn mòn của dịch tiêu hóa bị giảm đi. Điều này cho phép các axit tiêu hóa (HCL) ăn mòn lớp biểu mô lót trong dạ dày do giảm lớp chất nhầy bảo vệ, gây ra vết loét.

Viêm loét dạ dày có thể dễ dàng chữa khỏi nhưng cũng có thể trở nên trầm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

>>>> Xem thêm: Tổng quan kiến thức về viêm loét dạ dày tá tràng và các bệnh lý thuộc dạ dày

2. Những yếu tố làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày

2.1. Thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh

2.1.1. Thói quen sinh hoạt

Thường xuyên thức khuya, lười vận động, chất lượng giấc ngủ,… không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn là nguyên nhân gây ra bệnh viêm loét dạ dày.

2.1.2. Thói quen ăn uống

Thống kê cho thấy, người bị bệnh viêm loét dạ dày thường có những thói quen ăn uống thiếu khoa học sau:

• Ăn không đúng giờ, bỏ bữa.
• Ăn quá no, ăn nhanh, để bụng đói hay vận động ngay sau khi ăn.
• Dung nạp quá nhiều thực phẩm chứa dầu mỡ, axit, chất bảo quản.
• Ăn nhiều đồ ăn nóng, lạnh,chua, cay, rắn khó tiêu.

2.2. Uống quá nhiều rượu, hút thuốc lá nhiều

Trong rượu, ethanol không chỉ gây hại cho thực quản mà còn bào mòn lớp chất nhầy ở lớp niêm mạc, gây tăng tiết dịch vị và làm rối loạn hoạt động của dạ dày.

Không chỉ vậy, thói quen uống nhiều rượu còn làm tăng áp lực lên các cơ quan tiêu hóa khác ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết của tuyến tụy, mật và gan.

Trong khói thuốc lá có chứa hơn 200 loại chất gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là chất nicotine. Cortisol là tác nhân chính làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày, trong khi đó nicotine sẽ kích thích tăng tiết cortisol đặc biệt trung bình trong một điếu thuốc lá chứa 1-2mg nicotine. 

2.3. Các stress mạnh

Căng thẳng thần kinh kéo dài cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh viêm loét dạ dày.

Stress mạnh không những ảnh hưởng đến hệ thần kinh khiến chức năng của đường ruột và dạ dày bị rối loạn mà tình trạng này sẽ kích thích tăng tiết pepsin, HCL khiến môn vị dạ dày co thắt gây tổn thương cho lớp chất nhầy bảo vệ niêm mạc.

2.4. Ảnh hưởng do bệnh lý khác

Bệnh viêm loét dạ dày thường xuất hiện thứ phát sau khi mắc các bệnh lý như viêm ruột thừa, viêm phổi, sởi, cúm, thoái vị hoành, suy thận, xơ gan, viêm phế quản,..

3. Viêm loét dạ dày là bệnh lý sản sinh ra bởi nguyên do nào

3.1. Nhiễm khuẩn mạn tính, đặc biệt là Helicobacter Pylori (H. Pylori)

Vi khuẩn H. Pylori là nguyên nhân khởi đầu gây ra bệnh viêm loét dạ dày. Hoạt động của vi khuẩn này ảnh hưởng đến lớp chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày và ruột non, tạo điều kiện cho axit dạ dày làm hỏng lớp niêm mạc (gây viêm), tình trạng này kéo dài ảnh hưởng đến lớp cơ (gây loét).

Ước tính có khoảng 35 đến 45 phần trăm người Mỹ bị nhiễm H. Pylori. Không rõ chính xác cách thức lây lan của vi khuẩn này, nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng nó chủ yếu lây lan qua thức ăn, nước uống và dụng cụ ăn uống không sạch.

Khi còn nhỏ nhiều người bị nhiễm vi khuẩn này, nhưng hiếm khi phát triển thành loét dạ dày. Tuy nhiên trên thực tế, nhiều người chưa biểu hiện triệu chứng rõ rệt cho tới khi lớn lên.

>>>> Xem thêm : Hp là tên gọi của loại vi khuẩn như thế nào? Hp gây bệnh gì cho cơ thể

3.2. Lạm dụng các loại thuốc có tác dụng giảm đau, kháng viêm

Có khoảng 22 – 25% trường hợp bị viêm loét dạ dày do lạm dụng các loại thuốc kháng viêm không steroid (đặc biệt là aspirin), corticoid,… 

Các loại thuốc bổ sung có thể làm tăng nguy cơ loét dạ dày và chảy máu bao gồm:

• Điều trị loãng xương như alendronate và risedronate.
• Thuốc làm máu không đông, như clopidogrel hay warfarin.
• Thuốc ức chế làm serotonin không được tái hấp thu (SSRI).
• Một số loại thuốc hóa trị liệu.

Các loại thuốc trên đều có chung cơ chế hoạt động bằng cách ức chế enzym cyclooxygenase, từ đó làm giảm sinh tổng hợp prostaglandin nhằm chống viêm, giảm đau.

Tuy nhiên enzyme cyclooxygenase khi bị ức chế khiến lớp chất nhầy bảo vệ lớp niêm mạc dạ dày suy giảm, gây kích ứng và tạo điều kiện cho dịch vị ăn mòn lớp niêm mạc.

Trong trường hợp người bệnh thường xuyên sử dụng thuốc trong thời gian dài, không có sự chỉ định của bác sĩ sử dụng với liều cao, khiến lớp niêm mạc dạ dày có thể bị tổn thương nặng nề như xuất huyết tiêu hóa,…

3.3. Yếu tố di truyền

Nghiên cứu di truyền cho thấy, người bị viêm loét dạ dày có tiền sử gia đình chiếm 60% và người có nhóm máu O sẽ có nguy cơ cao hơn 1,4 lần người bình thường.

3.4. Các nguyên nhân khác

• Tăng ure huyết

Tăng nồng độ ure trong huyết thanh có thể là nguyên nhân gây loét dạ dày tá tràng. Khi nồng độ ure máu tăng sẽ dẫn đến tăng nồng độ acid trong dạ dày, từ đó dẫn đến tình trạng viêm loét

• Bằng các thuốc hóa trị liệu – Điều trị ung thư

Các thuốc hóa trị liệu trong điều trị ung thư cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm loét dạ dày, các thuốc này rất độc, có khả năng gây phá hủy niêm mạc dạ dày dẫn đến xuất hiện các ổ loét

• Nhiễm khuẩn toàn thân: cúm, sởi, viêm phổi,…

Tình trạng nhiễm khuẩn cũng là nguyên nhân gây viêm loét dạ dày. Do các vi khuẩn làm giảm sức đề kháng của cơ thể, dẫn đến Hp dễ xâm nhập để gây ra tình trạng viêm loét dạ dày

• Sau khi cắt đoạn dạ dày, phẫu thuật nối dạ dày

Các loại phẫu thuật ở dạ dày cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng viêm loét. Do các phẫu thuật có thể gây hủy hoại dạ dày, khiến các yếu tố tấn công dễ dàng xâm nhập hơn, và các yếu tố bảo vệ bị phá hủy

• Hội chứng Zollinger-Ellison

Đây là một loại loét đặc biệt, lâu ngày dẫn đến sự phát triển của cả khối u ung thư. Các khối u này tiết ra hormone làm cho lượng axit trong dạ dày có thể dẫn đến viêm loét dạ dày và tá tràng.

Những khối u này thường phát triển ở tuyến tụy và tá tràng nhưng cũng có thể xuất hiện ở những nơi khác trên cơ thể.

4. Đối tượng nào có khả năng cao bị bệnh viêm loét dạ dày?

Các đối tượng có khả năng viêm loét dạ dày tá tràng bao gồm

• 70 tuổi trở lên

Người lớn tuổi thường có chức năng tiêu hóa thức ăn giảm so với người bình thường, do đó những người trên 70 tuổi sẽ dễ bị viêm loét dạ dày nhiều hơn nếu đem so sánh với những người bình thường

• Uống nhiều rượu bia, có tiền sử loét dạ dày tá tràng

Những người uống nhiều rượu bia thường có khả năng loét dạ dày cao hơn so với những người bình thường. Do chất cồn trong rượu bia có thể gây hủy hoại dạ dày, làm tăng tiết acid trong dạ dày

• Hút thuốc

Chất nicotin trong khói thuốc lá có thể gây giảm tiết chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, tăng bài tiết acid làm hủy hoại niêm mạc. Do đó những người thường xuyên hút thuốc lá có thể tăng nguy cơ viêm loét dạ dày tá tràng

• Chấn thương nặng hoặc chấn thương thể chất

Những bệnh nhân bị chấn thương do lao động hoặc chấn thương trong phẫu thuật có thể

5. Triệu chứng bệnh

Một cách để biết bạn có thể bị loét dạ dày hay không là tìm ra vị trí và thời điểm các triệu chứng của bạn xảy ra. Bệnh viêm loét dạ dày điển hình bởi triệu chứng đau bụng âm ỉ vùng thượng vị (vùng trên rốn).

Bên cạnh đó, bệnh cũng có thể đi kèm với một số triệu chứng như ợ hơi, ợ chua, buồn nôn,…  Đối với một số người, thời gian giữa các bữa ăn làm cơn đau vùng thượng vị thêm trầm trọng.

Nhưng với một số người khác, ăn uống có thể là nguyên nhân gây ra cơn đau.

Bệnh lý có thể bao gồm một số triệu chứng được nhắc tới dưới đây:

• Đau vùng trên rốn (vùng thượng vị) 

Với bệnh lý viêm loét dạ dày thì đau thượng vị được đánh giá là biểu hiện điển hình nhất. Triệu chứng này có thể khởi phát đột ngột hoặc dai dẳng, âm ỉ kéo dài. Sau khi ăn mức độ đau tăng dần, đặc biệt là sau khi ăn các loại thực phẩm chứa nhiều axit, cay nóng, rượu bia,…

Vùng thượng vị nóng rát, đầy hơi và khó chịu.

• Ợ hơi, ợ chua 

Khi bị viêm loét dạ dày, phần đông bệnh nhân thường có các triệu chứng này. Đây là những dấu hiệu rất hay gặp phải ở những bệnh nhân bị bệnh trong thời kỳ đầu.

>>>> Xem thêm: Cần nắm thật kỹ những thông tin gì về ợ chua, ợ hơi?

• Buồn nôn

Thường xuyên xuất hiện cảm giác buồn nôn – đặc biệt là sau khi ăn no. Sau khi nôn thường có cảm giác dễ chịu.

Nguyên nhân của tình trạng này là do chức năng tiêu hóa thức ăn của dạ dày kém hiệu quả, dẫn đến thức ăn bị ứ đọng lâu trong dạ dày, có thể kích thích cơ vòng thực quản dưới gây ra tình trạng buồn nôn

Có thể kể đến một vài nguyên do khác như sau

• Bụng nặng, đầy trướng và khó tiêu. Chán ăn, ăn không ngon miệng.
• Sau khi ngủ dậy, hơi thở có mùi và có cảm giác đắng miệng.
• Sút cân, mệt mỏi và làm việc thiếu tập trung.
• Trong trường hợp khởi phát do nhiễm khuẩn, thân nhiệt người bệnh có thể tăng lên 40 độ C.
• Đi kèm với tiêu chảy.
• Các triệu chứng của viêm loét dạ dày thường bùng phát mạnh về đêm như: đau kéo dài, dai dẳng, đầy bụng,… khiến cho giấc ngủ của bạn bị chập chờn, gián đoạn, khó đi vào ngủ.

Theo các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, 70-75% những người bị loét dạ dày hoặc tá tràng không có bất kỳ triệu chứng nào.

Trên thực tế, những vết loét này hiếm khi gây ra các triệu chứng nghiêm trọng nhưng nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Các triệu chứng nghiêm trọng bao gồm:

• Máu, chất nhầy lẫn trong phân, phân có màu đen hoặc hắc ín.
• Khó thở khi hoạt động, lao động nặng.
• Ngất xỉu hoặc mất ý thức, nôn ra máu, mệt mỏi,…

6. Bệnh viêm loét dạ dày có gây nguy hiểm cho người bệnh?

Bệnh viêm loét dạ dày là bệnh phổ biến ở đường tiêu hóa và có thể được điều trị khỏi hoàn toàn nếu được chẩn đoán và điều trị sớm.

Tuy nhiên, trong trường hợp không được điều trị kiểm soát kịp thời, bệnh viêm loét dạ dày có thể phát triển thành các biến chứng nguy hiểm như:

• Xuất huyết tiêu hóa

Là biến chứng thường gặp ở những bệnh nhân mắc viêm loét dạ dày, biến chứng này xảy ra khi vết loét bị ăn mòn nghiêm trọng, gây vỡ các tĩnh mạch và chảy máu (xuất huyết).

Xuất huyết tiêu hóa thường có một số triệu chứng thường gặp như nôn liên tục, nôn ra máu, chóng mặt, choáng váng,… Hoặc chỉ biểu hiện bằng các triệu chứng không điển hình như phân đen, đau bụng âm ỉ.

>>>> Xem thêm: Xuất huyết tiêu hóa và những điều cần biết

• Thủng dạ dày

Thủng dạ dày – tình trạng thành dạ dày bị ăn mòn hoàn toàn. Biến chứng này biểu hiện với các dấu hiệu như bụng cứng, đau vùng thượng vị,…

• Hẹp môn vị

Hẹp môn vị là tình trạng ổ viêm hình thành sẹo, phần sẹo này lồi lên gây hẹp môn vị và làm gián đoạn quá trình chuyển thức ăn từ dạ dày xuống ruột non.

Biến chứng này thường gây đau vùng thượng vị sau khi ăn, sụt cân nhanh, nôn…

• Ung thư

Thống kê cho thấy, có khoảng 7 – 10% trường hợp có nguy cơ xuất hiện khối u ác tính. Hầu hết các trường hợp này đều có vết loét lớn và tiến triển trong thời gian dài nếu không được điều trị kịp thời.

7. Chế độ dinh dưỡng cho người mắc bệnh viêm loét dạ dày

7.1. Nhóm thực phẩm nên ăn

Vì vi khuẩn H. Pylori hiện được biết đến là nguyên nhân quan trọng gây ra sự hình thành vết loét và các nhà khoa học đã phát hiện ra những loại thực phẩm có thể chống lại sự nhiễm trùng.

Mặc dù thực phẩm không gây ra hoặc điều trị loét, một số có thể làm cho cơn đau của bạn tồi tệ hơn, tuy nhiên nhiều loại có thể giúp bạn chữa lành nhanh hơn.

• Các loại thực phẩm như sữa chua

Rất nhiều probiotics hay các vi khuẩn “tốt”. Nhiều enzyme có tác dụng hỗ trợ hệ tiêu hóa và nâng cao sức đề kháng.

Bằng cách chống lại nhiễm trùng H. Pylori hoặc bằng cách giúp các phương pháp điều trị đạt hiệu quả cao hơn chúng có thể giúp chữa loét.

• Táo, bột yến mạch và các loại thực phẩm khác

chứa nhiều chất xơ rất tốt cho quá trình điều trị viêm loét dạ dày. Chất xơ có thể làm giảm lượng axit trong dạ dày đồng thời làm giảm triệu chứng đau và đầy hơi.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chế độ ăn giàu chất xơ có thể giúp ngăn ngừa viêm loét.

• Khoai lang 

Có nghiên cứu cho rằng lượng vitamin chứa rất nhiều trong khoai lang có thể giúp làm giảm các vết loét dạ dày và cũng đóng một vai trò trong việc ngăn ngừa chúng.

Các loại thực phẩm khác có nhiều vitamin A bao gồm cà rốt, đu đủ,…

• Ớt chuông đỏ

Rất giàu vitamin C, có thể giúp bảo vệ lớp niêm mạc và lớp cơ dạ dày khỏi bị loét bằng cách cải thiện hệ miễn dịch và sức đề kháng hỗ trợ cho quá trình ức chế và đào thải vi khuẩn H. Pylori.

Bổ sung chất dinh dưỡng này trong dâu tây, kiwi và bông cải xanh.

• Các loại dầu

Các loại dầu được chế biến từ các loại hạt như là dầu từ hạt hướng dương, dầu vừng, hay là dầu mè, hoặc dầu đậu nành…

7.2. Nhóm thực phẩm không nên ăn khi bị viêm loét dạ dày

• Rượu 

Nó có thể làm cho vết loét nặng hơn, tốt nhất nên hạn chế rượu hoặc tránh hoàn toàn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, rượu gây kích thích và thậm chí có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động đường tiêu hóa của bạn.

• Đồ uống có gas, caffeine

Bạn nên cắt giảm hoặc loại bỏ cà phê, trà và nước ngọt có chứa caffeine, vì chúng có thể làm tăng sản xuất axit trong dạ dày.

• Thuốc lá 

Thuốc lá không những không giúp cho bạn cải thiện bệnh viêm loét dạ dày mà còn tăng nguy cơ mắc các bệnh về phổi và các bệnh liên quan tới đường hô hấp.

• Thực phẩm giàu chất béo/ thực phẩm chế biến chiên rán

Dạ dày sẽ mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa, có thể dẫn đến đau bụng và đầy hơi.

• Đồ ăn cay nóng 

Là tội đồ cầm đầu gây ra các vết loét. Làm tồi tệ hơn tất cả các triệu chứng.

• Socola

Socola có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày và một số người nhận thấy rằng nó gây ra các triệu chứng viêm loét dạ dày.

• Thực phẩm gây tăng acid dạ dày

Trái cây chua (cam, chanh, quýt,…); thực phẩm chua chứa nhiều axit, các thực phẩm này làm tăng nồng độ acid trong dạ dày, do đó làm nặng thêm tình trạng viêm loét dạ dày

8. Các phương pháp điều trị hiệu quả cho người bị bệnh viêm loét dạ dày

8.1. Điều trị bệnh viêm loét dạ dày bằng thuốc

Lưu ý : Người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng bất kỳ một loại thuốc điều trị bệnh viêm loét dạ dày nào khi không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Trước tiên, bạn cần đến các cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám và chẩn đoán tình trạng bệnh. Từ các xét nghiệm chẩn đoán, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp với tình trạng viêm loét cho bạn sử dụng.

Sau đây là một số thuốc điều trị viêm loét dạ dày thường được sử dụng:

• Thuốc kháng acid

Giúp trung hòa acid trong dịch vị dạ dày, tác dụng trung hòa của các tác nhân này là ngắn ngủi và cần dùng thuốc thường xuyên.

Một số thuốc kháng acid có thể kể đến như Cimetidin, Ranotidin,…

• Thuốc giảm tiết acid

Thuốc giảm tiết acid dạ dày có tác dụng làm giảm thiểu nồng độ acid trong dạ dày, đây là nguyên nhân gây ra tình trạng viêm loét dạ dày tá tràng

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI)

Giúp giảm bài tiết dịch HCL, cơ chế của thuốc này là ức chế các thụ thể tạo acid trên niêm mạc dạ dày

Một số thuốc ức chế proton được biết đến như omeprazon, lansoprazon,…

• Thuốc diệt khuẩn HP

Vi khuẩn Hp là nguyên nhân chính gây ra vết loét, do đó thuốc diệt vi khuẩn Hp là cần thiết trong trường hợp chẩn đoán có nhiễm vi khuẩn Hp. 

8.2. Tái khám định kỳ

Thông thường, bác sĩ sẽ kê thuốc theo đơn khoảng 2 – 4 tuần và sẽ hẹn bệnh nhân tái khám để xem kết quả sau khi sử dụng đơn thuốc.

Bệnh nhân không được tự ý bỏ uống thuốc khi thấy triệu chứng bệnh đã giảm bớt. Đặc biệt bệnh nhân tuyệt đối không được sử dụng lại đơn thuốc cho bệnh nhân khác.

8.3. Kết hợp sử dụng các loại thực phẩm có tác dụng điều trị bệnh viêm loét dạ dày

Các thực phẩm có hiệu quả cao trong việc điều trị bệnh viêm loét dạ dày bao gồm:

• Nghệ vàng

Kết hợp tinh bột nghệ với mật ong có thể pha với nước ấm để uống, nó có các công dụng như chống viêm, giảm tiết dịch vị, giảm tình trạng viêm loét.

Trong nghệ có chứa hoạt chất Curcumin có tác dụng diệt khuẩn Hp, chống viêm, chống oxy hóa mạnh, do đó có tác dụng tốt trong hỗ trợ điều trị bệnh viêm loét dạ dày.

Tuy nhiêm, Curcumin trong nghệ là một hợp chất khó tan trong nước, do đó sinh khả dụng đường uống không cao.

Các nhà khoa học đã nghiên cứu ra dạng bào chế của Curcumin là viên sủi Scurma Fizzy, có tác dụng rất tốt trong điều trị các bệnh lý về dạ dày, đồng thời khắc phục được nhược điểm khó hòa tan của Curcumin.

• Nha đam

Tác dụng giúp nhuận tràng, giảm đi tình trạng đầy hơi,…

8.4. Chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học

8.4.1. Về chế độ sinh hoạt

• Ngủ đủ giấc, đúng giờ. Không thường xuyên thức khuya.
• Giữ cho tinh thần luôn ở mức thoải mái nhất, hạn chế tuyệt đối stress mạnh.
• Không hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích: rượu bia, caffeine,…
• Tăng cường luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe: chạy bộ, yoga,…

8.4.2. Về chế độ ăn uống

Ngoài việc sử dụng thuốc, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị bệnh viêm loét dạ dày:

• Bổ sung loại thực phẩm giàu chất xơ, rau xanh, ăn các loại thức ăn mềm và dễ tiêu hóa.
• Ăn uống đúng giờ.
• Hạn chế các loại đồ ăn cay nóng, rượu bia đồ ăn chiên rán, dầu mỡ,…

Trên đây Scurma Fizzy đã mang đến cho bạn đọc những thông tin về “Bệnh viêm loét dạ dày – Những điều bạn cần biết để bảo vệ sức khỏe”. Mong rằng bài viết có những phương pháp cải thiện tình trạng viêm loét dạ dày hữu ích với bạn.

Để được tư vấn trực tiếp, chi tiết và miễn phí về những vấn đề mà mình gặp phải, quý độc giả hãy liên hệ ngay với Scurma Fizzy chúng tôi qua HOTLINE 18006091.