Đau dạ dày cấp – 10 Nguyên nhân và cách phòng tránh bệnh hiệu quả ngay từ thói quen hằng ngày

Đau dạ dày cấp thường do ăn không đúng, quá nhiều hoặc do tình trạng bệnh lý. Có nhiều loại thực phẩm và đồ uống gây kích ứng niêm mạc dạ dày và có thể gây đau dạ dày. Và bài viết này sẽ đưa ra top 10 nguyên nhân và 10 tips các thói quen tránh đau dạ dày cấp

1. Chế độ ăn uống không hợp lí là nguyên nhân thường gặp dẫn đến đau dạ dày cấp.

Chế độ ăn uống hoặc thói quen sinh hoạt là những nguyên nhân dẫn đến đau dạ dày cấp mà người bệnh thường không chú ý đến. Bao gồm:

1.1. Ngộ độc thực phẩm gây đau dạ dày cấp

Khi bị ngộ độc thực phẩm một trong những dấu hiệu đầu tiên là đau dạ dày. Các triệu chứng khác bao gồm:

• nôn mửa
• bệnh tiêu chảy
• thiếu năng lượng 
• nhiệt độ cơ thể cao

Các triệu chứng có thể xuất hiện vài giờ sau khi ăn, nhưng chúng có thể mất vài ngày hoặc vài tuần để hình thành triệu chứng đau dạ dày cấp .Ngộ độc thực phẩm thông thường chỉ kéo dài vài ngày. Nó thường có thể được điều trị bằng cách truyền dịch và nghỉ ngơi tại nhà.

1.2. Thực phẩm có tính axit có thể gây ra bệnh đau dạ dày cấp nguy hiểm không lường trước.

Thực phẩm có tính axit có thể gây kích ứng dạ dày bao gồm nước ép trái cây, pho mát chế biến, ớt.

Tìm các giải pháp thay thế, chẳng hạn như thay nước trái cây bằng nước ấm hoặc trà thảo dược, có thể giúp pha loãng acid giảm đau dạ dày.

1.3. Nuốt nhiều khí gây đau dạ dày cấp.

Không khí bị mắc kẹt trong đường tiêu hóa có thể gây khó chịu. Bụng có thể bị căng chướng và cảm giác không khó chịu, hoặc có thể dẫn đến đau nhói. 

Đồ uống có gas và một số thực phẩm chiên nhiều giàu mỡ có thể gây đầy hơi và khí trong đường tiêu hóa nhiều hơn bình thường bao gồm: hành, đậu, cải bắp, bông cải xanh….

Khi nhai kẹo cao su, hút đồ ngọt vô tình có thể dẫn đến việc nuốt quá nhiều không khí.

1.4. Thức ăn cay gây đau dạ dày cấp

Ớt sừng thường được dùng trong các món ăn để tạo vị cay. Chúng chứa capsaicin, một chất hóa học kích thích gây ra cảm giác nóng hoặc rát các cơ quan nhạy cảm mà đặc biệt nhất là vùng dạ dày.

>>>> Tìm hiểu thêm: Lý Giải Nguyên Do Ăn Cay Gây Đau Dạ Dày

1.5. Caffeine gây đau dạ dày cấp

Trong trà và cà phê có chứa một chất kích thích, chính là caffeine. Nó có thể gây kích thích dạ dày và gây khó chịu cho người dùng.

Mọi người có thể lựa chọn các thức uống thay thế mà vẫn thưởng thức đồ uống nóng, ví dụ như trà thảo dược và nước ấm. Các loại trà trái cây hoặc nước nóng với một lát chanh cũng rất tốt cho sức khỏe để giúp cung cấp điện giải cho cơ thể trong ngày.

1.6. Đồ uống có cồn, có gas và hút thuốc lá.

Đồ uống có gas gây đầy hơi. Chúng có thể làm tăng các triệu chứng như: Đầy hơi, ợ nóng trở lên nghiêm trọng hơn.

Nếu cắt giảm hoặc kiêng khem các loại đồ uống như rượu, bia nó sẽ giúp mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Hút thuốc lá cũng có thể dẫn đến đau dạ dày do chất nicotin trong thuốc lá gây rối loạn bài tiết acid HCl và pepsinogen.

1.7. Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm

Dị ứng thức ăn có thể là một nguyên nhân dẫn đến đau dạ dày cấp. Một số người có thể bị dị ứng, gây khó chịu với một số loại thực phẩm nhất định. Chúng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và có thể gây đau sau khi ăn. 

Không dung nạp thực phẩm là một dạng dị ứng ở cấp độ nhẹ. Cả dị ứng và không dung nạp đều có thể bị gây ra bởi nhiều loại thực phẩm khác nhau.

Các chất phổ biến không dung nạp gồm có: Gluten, lúa mì và lactose….

Mọi người có thể ghi lại những thực phẩm bị dị ứng để tránh sử dụng. Những gì họ đã tiêu thụ trong mỗi bữa ăn, bao gồm cả đồ uống và đồ ăn nhẹ được ghi chép lại tạo thành một bản ghi chép, gọi là nhật ký thực phẩm. Họ cũng nên ghi chú thời điểm diễn ra các cơn đau.

Ghi lại nhật ký có thể giúp xác định loại thực phẩm gây ra vấn đề di ứng khi mình sử dụng. Để về sau mọi người có thể tránh sử dụng loại thực phẩm này để không bị dị ứng hay khó dung nạp.

1.8. Nhiều loại thuốc sử dụng kéo dài là nguyên nhân hàng đầu gây đau dạ dày cấp.

Các thuốc nhóm corticoid và thuốc giảm đau, hạ sốt, chống viêm ( NSAIDs): Ví dụ như aspirin, ibuprofen, diclofenac… có thể gây viêm loét dạ dày, chảy máu dạ dày, thậm chí thủng ruột do các thuốc NSAIDs vốn có tính acid nên làm thay đổi môi trường pH và gây kích ứng niêm mạc dạ dày.

Bên cạnh đó các thuốc NSAIDs cũng gây ức chế enzyme COX1 ( một loại enzyme giúp sản sinh các chất trong cơ thể để điều hòa sinh lý một cách bình thường ) làm giảm tiết prostaglandin sinh lý từ đó các tế bào trên thành dạ dày giảm bài tiết chất nhầy làm tăng khả năng tổn thương niêm mạc dạ dày dẫn đến đau dạ dày cấp, viêm loét dạ dày tá tràng.

1.9. Thói quen ăn uống và sinh hoạt không điều độ, khoa học.

Việc ăn uống quá nhanh, nhai không kĩ, không chú ý vào bữa ăn, vừa ăn vừa xem tivi… cũng có thể gây ra tình trạng đau dạ dày. Ăn quá no thường xuyên sẽ không tốt cho sức khỏe. Cảm giác khó chịu sau khi ăn có thể là dấu hiệu cho thấy một người đang ăn quá nhiều. Hoạt động thể lực quá mức ngay sau khi ăn cũng gây ra biểu hiện đau dạ dày. 

Thức khuya liên tục cũng là một nguyên nhân gián tiếp gây ra các vấn đề trong hệ tiêu hóa do làm rối loạn “giờ sinh học” của con người.

Tiêu thụ đồ ăn nhanh (fast food) nhiều quá mức cũng không tốt cho việc tiêu hóa do chứa một lượng lớn cholesterol có hại, quá nhiều calo…. 

1.10. Căng thẳng, stress cũng là nguyên nhân thường gặp gây đau dạ dày cấp.

Căng thẳng có thể làm cho các cơ trở nên hưng phấn hoặc ức chế quá mức,gây tăng dư thừa acid dịch vị có thể tạo ra cảm giác đau hoặc khó chịu ở dạ dày. Trước khi ăn, một vài hơi thở chậm và sâu có thể giúp thư giãn các cơ. Ăn chậm và nhai từ từ có thể giúp tránh đau dạ dày.

 

2. Đau dạ dày cấp cũng có thể xuất hiện đột ngột trên nền của các bệnh lý liên quan đến dạ dày.

Trên thực tế, có rất nhiều bệnh trên hệ tiêu hóa hoặc không trên hệ tiêu hóa mà triệu chứng xuất hiện bao gồm: đau dạ dày cấp. Cùng điểm qua một số bệnh lý thường gặp nhất.

2.1.Viêm dạ dày gây đau dạ dày cấp

Viêm dạ dày là một bệnh lý nói đến việc niêm mạc của dạ dày bị tổn thương và thường có các triệu chứng như: Nóng rát, gây đau dạ dày cấp (đau âm ỉ,đau quặng từng cơn), ốm yếu, nôn mửa và khó tiêu. 

Viêm dạ dày nhẹ hoàn toàn có thể được điều trị tại nhà bằng thuốc tây bác sĩ kê và thay đổi chế độ ăn uống. Hạn chế các thực phẩm có tính axit và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh cho dạ dày co bóp liên tục.

2.2. Chứng bệnh dạ dày đại tràng bị viêm loét (Inflammatory bowel disease = IBD)

IBD khiến đường ruột bị viêm. IBD có thể dẫn đến một loạt các triệu chứng, trong đó có điển hình là đau dạ dày. Bệnh viêm loét đại tràng cần được điều trị sớm bằng thuốc và thay đổi lối sống.

2.3 . Loét dạ dày với triệu chứng điển hình là các cơn đau dạ dày cấp.

Loét dạ dày là tình trạng vết loét phát triển trên niêm mạc dạ dày. Nó sẽ gây ra cảm giác đau tức,nóng rát rất khó chịu ở vùng bụng. Loét dạ dày thường do vùng tổn thương viêm nhiễm trùng không được điều trị triệt để. Chúng cũng có thể là kết quả sử dụng của các loại thuốc nhóm NSAIDS, thuốc có corticoid…bao gồm aspirin,diclofenac, piroxicam… Vì thế tránh sử dụng thường xuyên các nhóm thuốc trên trong một thời gian dài. Việc điều trị bằng các thuốc ức chế tiết acid dịch vị dạ dày giúp bảo vệ viền tế bào ở lớp niêm mạc.

2.4. Ruột kích thích hội chứng (Irritable bowel syndrome – IBS)

Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng tiêu hóa không tìm thấy tổn thương thực thể. Cũng như táo bón và tiêu chảy, nó có thể gây co thắt dạ dày, đầy hơi, xuất hiện trạng thái đau bụng thường xuyên kéo dài nhiều ngày, vài tuần và có thể xảy ra bất cứ lúc nào không nhất thiết là sau khi ăn. Bệnh này còn có liên quan đến việc đi vệ sinh, thường sẽ là phân lỏng, phân sống.

2.5. Ợ chua, ợ nóng

Ợ chua được gọi là trào ngược dạ dày thực quản (GER) trong y học. GER là do axit đi từ dạ dày vào ống dẫn thức ăn ( thực quản). Cảm giác như nóng rát ở cổ họng và vùng ngực. Cảm giác nóng trong dạ dày cũng có thể được gây ra bởi nó.

Nguyên nhân xuất phát từ: Rượu, thức ăn cay và giảm cân không kiểm soát ( sử dụng thuốc giảm cân).Việc điều chỉnh lại chế độ ăn uống và sinh hoạt, tránh lạm dụng những sản phẩm giảm cân không cần thiết sẽ phòng chống được tình trạng ợ chua,ợ nóng. 

>>>> Tìm hiểu thêm: Xử Trí Ra Sao Nếu Bạn Bị Ợ Nóng, Ợ Chua

2.6. Vi khuẩn HP (Helicobacter Pylori) 

Helicobacter Pylori là trực khuẩn Gram âm, hiếu khí, sống trong môi trường dịch nhầy trên bề mặt dạ dày được cho là nguyên nhân gây ra viêm loét dạ dày, tăng nguy cơ ung thư dạ dày do vi khuẩn này sản sinh men rất mạnh.

Vi khuẩn Hp này có hoạt tính phân giải ure thành amoniac gây độc trực tiếp đối với tế bào niêm mạc dạ dày và Hp còn làm giảm chất nhầy bảo vệ thành dạ dày cho nên axit dịch vị dễ dàng tác động trực tiếp lên thành dạ dày. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ra loét dạ dày tá tràng ở Việt Nam. 

 

3. Cách hình thành thói quen sống để tránh đau dạ dày cấp.

3.1. Uống nước sau bữa ăn.

Chờ một giờ sau khi ăn rồi uống nước có thể giúp giảm chứng đầy bụng, khó tiêu. Mặc dù có vẻ trái ngược với việc đa số mọi người thường làm, nhưng uống nước trong bữa ăn có thể làm loãng acid dich vị trong dạ dày và khiến việc tiêu hóa kém hiệu quả hơn. 

Chọn nước ấm sẽ tốt hơn cho dạ dày. Soda, cà phê hoặc rượu, chúng có thể mài mòn niêm mạc dạ dày của bạn và khiến bạn khó chịu hơn.

3.2. Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ và cay

Tránh nhóm thức ăn nhiều dầu mỡ và cay vì các nhóm thức ăn chứa nhiều chất béo sẽ khiến tăng sinh ra acid làm trầm trọng thêm các vấn đề của dạ dày và hệ tiêu hóa. Thay vào đó, hãy chọn những thực phẩm như: Bột yến mạch, bánh mì nướng, sốt táo, bánh quy giòn và cơm….

3.3. Cách ăn mặc

Quanh vòng eo của bạn nên mặc quần áo rộng rãi. Điều này có vẻ như là một cân nhắc nhỏ, nhưng trên thực tế, quần áo của bạn có thể có tác động lớn đến việc tiêu hoá gây ra khó tiêu và trào ngược axit. 

Những chiếc quần bó sát hay váy quá chật có thể ôm sát vào bụng và gây áp lực lên thành bụng, cản trở quá trình tiêu hóa thường xuyên và khiến lượng axit sản xuất ra trong lòng dạ dày trào lên thực quản. Như vậy, chỉ cần đảm bảo rằng bạn mặc một số quần áo rộng rãi hơn trước khi bắt đầu một bữa ăn.

3.4. Chế phẩm để thúc đẩy tiêu hóa.

Enzyme tiêu hóa và dầu bạc hà bao bọc trong ruột là các chất bổ sung có sẵn rộng rãi có thể ảnh hưởng lớn đến chứng khó tiêu của bạn. Ví dụ, uống viên nang gel dầu bạc hà bao tan trong ruột hàng ngày đã được chứng minh là có thể làm giảm hoặc chữa chứng khó tiêu cho tới 75% người dùng..
Thêm vi khuẩn có lợi cho đường tiêu hóa vào chế độ ăn uống của bạn để hỗ trợ tiêu hóa. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng uống men vi sinh có thể cải thiện một số vấn đề tiêu hóa mãn tính như hội chứng ruột kích thích và tiêu chảy nhiễm trùng. Nếu không ăn được sữa chua, bạn có thể nuốt viên bổ sung dạng gel với nước để thay thế. 

Các chất bổ sung tốt bao gồm Florastor và Align, là những chất bổ sung lợi giúp cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa của bạn

3.5. Tuân thủ các nguyên tắc sử dụng thuốc.

 Nhiều loại thuốc được kê đơn và tiêu thụ phổ biến có thể gây khó tiêu hoặc ợ chua, vì vậy hãy kiểm tra tủ thuốc của bạn để xem liệu bạn có đang dùng bất cứ thuốc gì có thể nguy cơ gây ra vấn đề của bạn hay không và đề nghị với bác sĩ xem thuốc bạn đang sử dụng có thể ngừng lại không hay bạn có thể thay thế chúng như thế nào.

Nitrat thường được sử dụng cho bệnh tim vì chúng mở rộng mạch máu và các loại thuốc chống viêm không steroid phổ biến như aspirin và ibuprofen thường được sử dụng để giảm đau.Vì vậy hãy tuân thủ nguyên tắc sử dụng và cũng như điều trị.

>>>> Tìm hiểu thêm: Thuốc Giảm Cấp Tốc Đau Dạ Dày Và 5 Điều Bạn Cần Lưu Ý

3.6. Nghỉ ngơi sau khi ăn.

Bạn nên nghỉ ngơi trước khi thực hiện bất kỳ hoạt động thể chất nào để thức ăn được tiêu hóa. Nếu sau khi ăn xong, bạn tập thể dục quá sớm, quá trình tiêu hóa đang diễn ra để có thể cung cấp năng lượng cùng với máu cho hoạt động của các cơ và phổi của bạn có thể sẽ bị làm gián đoạn bởi cơ thể của chính bạn. Sự gián đoạn này làm chậm quá trình tiêu hóa và có thể gây tình trạng đau dạ dày cấp. 

Ngồi thẳng lưng hoặc nằm nghỉ ngơi khoảng một giờ sau khi ăn xong bữa ăn vừa là thư giãn đồng thời giúp bộ máy tiêu hóa hoạt động một cách ổn định. Sau khi ăn một bữa ăn với rất nhiều dầu mỡ, bạn nên đợi hai đến ba giờ để tiêu hoá trước khi vận động mạnh để tránh bị đau dạ dày cấp.

3.7. Luyện tập thể dục đều đặn. 

Tập thể dục thường xuyên giúp trao đổi chất tốt hơn và giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, hiệu quả hơn trong việc đào thải chất cặn bã và làm sạch ruột.

3.8. Quản lý cân nặng của bạn. 

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngay cả cân nặng tăng thêm một chút cũng có thể làm tăng nguy cơ bị ợ chua đau đớn. Mặc dù lý do của mối tương quan này là không rõ, nhưng các bác sĩ suy đoán rằng nó phát sinh khi chất béo xung quanh bụng ép vào dạ dày của bạn. Áp lực tăng thêm này làm cho chất lỏng có tính axit trào lên thực quản của bạn, cuối cùng gây ra chứng ợ nóng..

Để giảm cân, hãy tập thể dục thường xuyên, nấu các bữa ăn lành mạnh, uống nước thường xuyên và tập luyện sức bền để tăng sức đề kháng.
Uống 2,2 lít nước mỗi ngày. Nếu không được cung cấp đủ nước, hệ thống ruột không thể bài tiết hiệu quả tất cả chất thải tích tụ, gây ra táo bón, polyp…. Đảm bảo nước bạn uống ở nhiệt độ phòng. Nước lạnh có thể gây sốc cho hệ thống của bạn, làm chậm quá trình tiêu hóa và thậm chí gây đau bụng nhẹ.

3.9. Giữ vệ sinh cá nhân.

Như đã biết, các vi khuẩn gây bệnh lây chủ yếu qua đường phân miệng hay thức ăn không đạt chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, ôi thiu…. Do vậy việc giữ vệ sinh bản thân, vệ sinh nơi ở và môi trường xung quanh nhà là rất cần thiết để hạn chế mầm bệnh sinh sôi phát triển. 

Tuân thủ nguyên tắc ăn chín uống sôi và tránh các thực phẩm đã để lâu ngày, quá hạn.

3.10. Ăn uống đủ chất dinh dưỡng.

Thiết kế bữa ăn cho bản thân và gia đình đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp nâng cao sức đề kháng chống lại các tác nhân bất lợi, đặc biệt nên bổ sung nhiều rau củ, trái cây trong thực đơn hằng ngày và các chế phẩm có chứa lợi khuẩn, hay men vi sinh… để bảo vệ và giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hoạt động một cách tốt nhất cho cả gia đình.

Như vậy, đối với các bệnh lý về hệ tiêu hóa nói chung và các cơn đau dạ dày cấp nói riêng đều hoàn toàn có thể phòng tránh bằng việc thay đổi lối sống và chế độ ăn khoa học. Mặc dù các bệnh lý này một khi đã mắc thì cần phải có một thời gian trị liệu dài nhưng với việc tuân thủ nguyên tắc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ và thói quen ăn uống hợp lí thì căn bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát và không gây quá nhiều phiền toái đối với cuộc sống của người bệnh.

Liên hệ ngay HOTLINE 18006091 để được đội ngũ Dược sĩ, bác sĩ Scurma Fizzy tư vấn về tình trạng đau dạ dày cấp mà bạn gặp phải và nhận được những lời khuyên hữu ích nhất.