Thuốc Điều Trị Viêm Loét Dạ Dày Tá Tràng Phổ Biến Trên Thị Trường

Viêm dạ dày là tình trạng viêm niêm mạc dạ dày như sưng, đỏ, trợt, loét, thậm chí chảy máu. Viêm loét dạ dày tá tràng có thể kèm với nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (H.pylori) sẽ làm tăng tiến triển bệnh, tăng loét bên trong dạ dày hoặc một phần của ruột non. Tuy nhiên, nhiều người có H. pylori trong dạ dày nhưng không biểu hiện triệu chứng. Nhiều bệnh nền và yếu tố kích thích khác nhau có thể kích hoạt viêm dạ dày. Bài viết này giới thiệu một vài loại thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng bạn có thể tham khảo.

1 . Thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng làm giảm các triệu chứng bệnh

1.1 Triệu chứng

Viêm dạ dày thường gặp phải các triệu chứng như:

• Khó chịu ở bụng
• Đau dai dẳng giữa rốn và xương sườn dưới
• Buồn nôn, đôi khi nôn
• Chán ăn
• Ợ hơi, đầy hơi hoặc cảm giác no nhiều
• Đôi khi nôn ra máu và phân đen khi bệnh nghiêm trọng

Mặc dù viêm dạ dày có thể xảy ra ở mọi người ở mọi lứa tuổi, nhưng nó phổ biến hơn ở:

• Người trên 60 tuổi
• Những người uống quá nhiều rượu
• Người hút thuốc
• Những người thường xuyên sử dụng aspirin hoặc NSAID, đặc biệt là ở liều cao

Một số yếu tố kích hoạt phổ biến nhất bao gồm:

• Nhiễm virus – Những đợt viêm dạ dày ngắn là phổ biến trong các bệnh nhiễm virus.
• Chất kích thích – Chất kích thích hóa học và môi trường có thể làm hỏng niêm mạc dạ dày và gây viêm dạ dày. Các chất kích thích phổ biến bao gồm rượu; khói thuốc lá; aspirin và thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen (Advil, Motrin và các loại khác) và naproxen (Aleve, Naprosyn và những loại khác).

>>> Xem chi tiết hơn về Triệu Chứng Dạ Dày Ở Người Lớn Mắc Bệnh Viêm Loét Dạ Dày Tá Tràng

1.2  Chẩn đoán

Mặc dù bác sĩ có thể nghi ngờ bạn mắc viêm dạ dày sau khi khai thác tiền sử bệnh bạn đã mắc và các cuộc kiểm tra kèm theo, bạn cũng có thể cần một hoặc nhiều xét nghiệm sau đây để xác định nguyên nhân chính xác.

• Xét nghiệm H. pylori. Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm để xác định xem bạn mang khuẩn H. pylori hay không.. H. pylori có thể được phát hiện trong xét nghiệm máu, trong xét nghiệm phân hoặc xét nghiệm hơi thở. 

Để kiểm tra hơi thở, bạn sẽ được yêu cầu uống một cốc nhỏ chứa chất lỏng trong suốt, không vị đó chính là dung dịch carbon phóng xạ. Vi khuẩn H. pylori phá vỡ loại chất lỏng vừa đưa vào trong dạ dày của bạn. Sau đó, bạn thổi vào một cái túi, túi này sẽ được niêm phong. Mẫu khí thở của bạn chứa carbon phóng xạ là bằng chứng cho thấy bạn đã nhiễm HP.

>>> Xem thêm Vi Khuẩn Hp Dạ Dày, Chẩn Đoán Và Phương Pháp Điều Trị Bệnh

• Sử dụng một thăm dò kiểm tra hệ thống tiêu hóa trên của bạn (nội soi). Trong quá trình nội soi, bác sĩ luồn một ống mềm được trang bị ống kính hay camera nhỏ xuống cổ họng và vào thực quản, dạ dày và ruột non của bạn. Phương pháp này có thể giúp bác sĩ xác định được chính xác dấu hiệu viêm, vị trí loét trên đường tiêu hóa trên.
  Nếu tìm thấy một khu vực đáng ngờ, bác sĩ có thể bấm lấy các mẫu mô nhỏ (sinh thiết) để gửi chúng đến phòng thí nghiệm kiểm tra, điều này xác định sự hiện diện của H.pylori trong lớp niêm mạc dạ dày.
• Chụp X-quang hệ tiêu hóa trên của bạn, với loạt tia X này tạo ra hình ảnh thực quản, dạ dày và ruột non để tìm những bất thường. Để làm cho vết loét dễ nhìn thấy hơn, bạn có thể nuốt một dạng chất lỏng màu trắng (có chứa bari) , chúng sẽ phủ lên đường tiêu hóa của bạn.

Sau khi xem xét các triệu chứng liên quan , bác sĩ có thể sẽ hỏi về lối sống của bạn. Cụ thể, bác sĩ sẽ muốn biết về

• Lượng rượu bạn uống
• Thuốc bạn đang dùng, đặc biệt là aspirin hoặc NSAID
• Cho dù bạn đã thử dùng thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại kháng axit không kê đơn hoặc các loại thuốc khác để điều trị các triệu chứng và liệu những điều này có giúp ích gì không.

Bác sĩ sẽ khám bụng của bạn. Họ có thể thăm trực tràng lấy mẫu phân hoặc dịch trực tràng để kiểm tra sự hiện diện của máu. Dựa trên tiền sử bệnh, triệu chứng và kiểm tra thể chất, bác sĩ sẽ quyết định xem bạn nên thử điều trị y tế trước để xem các triệu chứng có cải thiện hay bạn cần xét nghiệm thêm như test vi khuẩn H.Pylori.  Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kiểm tra niêm mạc dạ dày của bạn trực tiếp thông qua nội soi dạ dày.

Nội soi dạ dày cũng được thực hiện nếu:

• Kết quả khám sức khỏe ban đầu hoặc khám trực tràng của bạn không bình thường.
• Bạn đã thấy máu trong chất nôn hoặc phân của bạn.
• Bạn có các triệu chứng bất thường, chẳng hạn như sụt cân hoặc mệt mỏi cực độ.

Nếu bạn bị viêm dạ dày nhẹ, không biến chứng, các triệu chứng của bạn có thể sẽ cải thiện chỉ sau vài ngày điều trị.

2. Liệt kê một số thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng

2.1 Nếu bạn bị viêm dạ dày nhẹ, không biến chứng

• Ngừng hút thuốc
• Ngừng uống rượu tạm thời. Sau khi viêm dạ dày lành, bạn nên tiêu thụ không quá một đến hai cốc nhỏ mỗi ngày, hoặc không.
• Tránh thực phẩm mà bạn nghĩ có thể làm cho các triệu chứng của bạn tồi tệ hơn. Thực phẩm gây ra vấn đề thường bao gồm thực phẩm béo, cay hoặc tính axit (cà phê, nước cam, nước ép cà chua).
  

  Hình 3. Hạn chế đồ ăn cay nóng

• Sử dụng thuốc để giảm axit dạ dày. Bạn có thể thử thuốc kháng axit không kê đơn (chẳng hạn như Maalox, Mylanta, Tums hoặc các dạng tương tự) hoặc thuốc chẹn H2, chẳng hạn như cimetidine, famotidine hoặc nizatidine. Thuốc ức chế bơm proton (PPIs) chẳng hạn như omeprazole và lansoprazole.

 

Cách phương pháp này sẽ giúp bạn cảm thấy tốt hơn trong vòng vài ngày, với hiệu quả tối đa sau một hoặc hai tuần. Nếu bạn vẫn còn các triệu chứng, và xét nghiệm xác nhận rằng bạn bị nhiễm H. pylori, bác sĩ sẽ kê thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại diệt vi khuẩn. Nếu các triệu chứng vẫn tiếp tục, bác sĩ sẽ đề nghị xét nghiệm thêm, chẳng hạn như nội soi thực quản Esophagogastroduodenoscopy (EGD).

 

2.2 Thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại ức chế bơm Proton

Những loại thuốc này là chất ức chế mạnh của H+, K+-ATPase. Enzyme này đóng một vai trò quan trọng trong việc tiết H + (proton). Những loại thuốc này hoàn toàn có thể ức chế tiết axit và có thời gian tác dung lâu dài. Thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại ức chế bơm Proton đã thay thế thuốc chẹn H2 trong hầu hết các tình huống lâm sàng vì hiệu quả cao hơn.

 

Thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại ức chế bơm proton bao gồm esomeprazole, lansoprazole và pantoprazole và omeprazole (Chất ức chế bơm Proton). Đối với loét tá tràng không biến chứng, omeprazole 20 mg mỗi ngày một lần hoặc lansoprazole 30 mg mỗi ngày một lần được dùng trong 4 tuần. Loét tá tràng phức tạp (tức là loét nhiều, loét chảy máu, kích thước  những vết loét đó > 1,5 cm hoặc những bệnh nhân mắc bệnh tiềm ẩn nghiêm trọng) đáp ứng tốt hơn với liều cao hơn (omeprazole 40 mg mỗi ngày một lần, lansoprazole 60mg mỗi ngày một lần hoặc 30 mg 2 lần một ngày). Loét dạ dày sẽ cần điều trị trong ít nhất 6 đến 8 tuần. Viêm dạ dày và GERD cần 8 đến 12 tuần điều trị; GERD thường đòi hỏi duy trì lâu dài.

 

Liệu pháp ức chế bơm proton dài hạn khiến nồng độ gastrin tăng cao, dẫn đến tăng sản tế bào giống như enterochromaffin (1 loại hormon). Tuy nhiên, không có bằng chứng về loạn sản tiến triển ác tính ở những bệnh nhân được điều trị. Thiếu hụt vi chất dinh dưỡng (ví dụ: vitamin B12 và magie) đã được phát hiện ở một số bệnh nhân. Một số nghiên cứu cho thấy nguy cơ nhiễm trùng đường ruột có thể cao hơn ở những bệnh nhân được điều trị lâu dài. 

2.3 Thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại chẹn H2

Thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng (cimetidine, famotidine đường uống ) loại ức chế cạnh tranh của histamin tại thụ thể H2, do đó ức chế bài tiết axit kích thích gastrin và giảm tương ứng khối lượng dịch dạ dày. Bài tiết pepsin qua chất trung gian histamine cũng giảm dần. 

 

Thuốc chẹn H2 được hấp thụ tốt qua đường tiêu hóa sau 30 đến 60 phút sau khi uống và tác dụng tối đa sau 1 đến 2 giờ. Thời gian tác dụng tỉ lệ thuận với liều thuốc  được dùng và thường dao động từ 6 đến 20 giờ. Liều thường nên được giảm ở bệnh nhân lớn tuổi.

 

Đối với loét tá tràng, uống một lần hàng ngày cimetidine 800mg, famotidin 40mg, hoặc ranitidine 300 mg trước khi đi ngủ hoặc sau bữa tối trong 6 đến 8 tuần khá có hiệu quả. Loét dạ dày có thể đáp ứng khi duy trì liều này trong 8 đến 12 tuần, nhưng vì bài tiết axit về đêm ít quan trọng hơn, việc sử dụng buổi sáng có thể hiệu quả tương tự hoặc hiệu quả hơn. 

 

Trẻ em ≥ 40kg có thể sử dụng liều người lớn. Liều lượng uống là cimetidine 10 mg/kg/ 12 giờ. Đối với trào ngược dạ dày thực quản GERD, thuốc chẹn H2 hiện nay chủ yếu được sử dụng để giảm đau. Những loại thuốc này đã được thay thế bằng thuốc ức chế bơm proton cho hầu hết bệnh nhân có loét. 

 

Viêm dạ dày chữa lành bằng famotidine 2 lần một ngày trong 8 đến 12 tuần. Cimetidine có thể gây nữ hóa tuyến vú ở nam giới  và, ít phổ biến hơn, người dùng rối loạn chức năng cương dương với việc sử dụng kéo dài. Rối loạn tâm thần, tiêu chảy, phát ban, sốt thuốc, đau cơ, giảm tiểu cầu và nhịp tim chậm xoang và hạ huyết áp sau khi dùng thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng nhanh đã được lưu ý với tất cả các thuốc chẹn H2, < 1% bệnh nhân được điều trị nhưng phổ biến hơn ở bệnh nhân lớn tuổi.

 

2.4 Thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại kháng axit

Các thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng này có tác dụng trung hòa axit dạ dày và giảm hoạt động pepsin- một loại enzyme tiết ra trong dạ dày có tác dụng phân hủy protein (làm giảm khi pH dạ dày tăng lên > 4,0). Ngoài ra, một số thuốc kháng axit có khả năng hấp phụ pepsin. Thuốc kháng axit có thể cản trở sự hấp thụ các loại thuốc khác (ví dụ: tetracycline, digoxin, sắt).

 

Thuốc kháng axit làm giảm các triệu chứng, thúc đẩy chữa lành loét và giảm tái phát. Chúng tương đối rẻ tiền nhưng cần đủ liều 5 đến 7 lần / ngày. Phác đồ kháng axit tối ưu để chữa lành vết loét có thể là 15 đến 30 mL chất lỏng hoặc 2 đến 4 viên từ 1 và 3 giờ sau ăn và trước khi đi ngủ. Tổng liều thuốc kháng axit hàng ngày nên cung cấp 200 đến 400 mEq công suất trung hòa. Tuy nhiên, liệu pháp ức chế axit trong điều trị loét dạ dày-tá tràng đã thay thế cho các thuốc kháng axit dịch vị và thuốc này chỉ được sử dụng cho giảm triệu chứng ngắn hạn.

Nói chung, có 2 loại thuốc kháng axit:

• Có thể hấp thụ
• Không thể hấp thu

Thuốc kháng axit có thể hấp thụ (ví dụ: natri bicarbonate, canxi cacbonat) là thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng có tác dụng trung hòa nhanh chóng, trung hòa hoàn toàn nhưng có thể gây ra nhiễm kiềm và chỉ nên được sử dụng trong một thời gian ngắn (1 hoặc 2 ngày). Thuốc kháng axit ít được hấp thu vào cơ thể (ví dụ: nhôm hoặc magie hydroxit) do đó nó ít gây tác dụng phụ toàn thân hơn và chính vì vậy được ưa dùng hơn.

 

Nhôm hydroxit là một thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại kháng axit tương đối an toàn, thường được sử dụng. Với việc sử dụng kéo dài, sự suy giảm phốt phát(PO4)  đôi khi xảy ra do sự tạo Nhôm phosphat. Nguy cơ thiếu phốt phát tăng ở những người nghiện rượu, bệnh nhân suy dinh dưỡng và bệnh nhân mắc bệnh thận (bao gồm cả những người được chạy thận nhân tạo). Nhôm hydroxit gây táo bón.

 

Magie  hydroxit cũng thuộc nhóm thuốc kháng axit có tác dụng khá tốt nhưng nhược điểm là có thể gây tiêu chảy. Để hạn chế tiêu chảy, nhiều thuốc kháng axit dùng độc lập kết hợp thuốc kháng axit chứa magie và nhôm. Bởi vì một lượng nhỏ muối được hấp thụ, các chế phẩm magie nên được sử dụng thận trọng ở những bệnh nhân mắc bệnh thận.

2.5 Prostaglandin cũng là một loại thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng 

Một số prostaglandin (đặc biệt là misoprostol) có thể ức chế tiết axit bằng cơ chế giảm tạo cAMP từ đó tăng cường bảo vệ niêm mạc. Các dẫn xuất prostaglandin tổng hợp được sử dụng chủ yếu để giảm nguy cơ tổn thương niêm mạc do thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Misoprostol làm giảm axit dạ dày và giúp bảo vệ dạ dày khỏi những tổn thương có thể gây ra khi dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, ibuprofen, celecoxib, diclofenac, meloxicam…

 

Bệnh nhân có nguy cơ cao bị loét do NSAID (lớn tuổi, những người có tiền sử loét hoặc biến chứng loét, những người dùng corticosteroid) là những ứng cử viên dùng misoprostol đường uống 200 mcg 4 lần một ngày cùng với NSAID. Tác dụng không mong muốn hay xảy ra nhất của misoprostol là co thắt cơ bụng, xuất hiện tiêu chảy và xảy ra ở khoảng 30% bệnh nhân. Misoprostol là một loại thuốc phá thai mạnh mẽ và hoàn toàn chống chỉ định ở phụ nữ trong độ tuổi sinh con không sử dụng biện pháp tránh thai.

2.6 Sucralfate

Sucralfate là một phức hợp của nhôm phân ly được trong axit dịch vị dạ dày và tạo thành một hàng rào vật lý quanh khu vực bị viêm, bảo vệ nó khỏi tác động ăn mòn của axit, pepsin và muối mật. Nó cũng ức chế tương tác chất nền pepsin, kích thích sản xuất prostaglandin niêm mạc và liên kết muối mật. Nó không ảnh hưởng đến lượng axit hoặc bài tiết gastrin. 

 

Sucralfate tác dụng ưu thế trên niêm mạc loét, có thể bởi các yếu tố tăng trưởng ràng buộc và tập trung chúng tại một vị trí loét. Tác dụng phụ của sucralfate là không đáng kể. Táo bón xảy ra ở 3 đến 5% bệnh nhân. Sucralfate có thể liên kết với các loại thuốc khác gây ra tác dụng phụ nhưng ít.

>>> Xem thêm Phác Đồ Điều Trị Viêm Loét Dạ Dày Tá Tràng Được Cập Nhật Năm 2021

3. Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng 

Đến khám bác sĩ nếu các triệu chứng viêm dạ dày đánh thức bạn khỏi giấc ngủ, khiến bạn chán ăn hoặc ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc hoặc học tập của bạn. Gọi cho bác sĩ nếu bạn sử dụng thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng loại kháng axit không kê đơn hoặc thuốc chẹn H2 nhiều hơn hai lần mỗi tuần để điều trị các triệu chứng của viêm dạ dày

Gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn bị đau bụng dữ dội, máu trong chất nôn hoặc phân trông đen và hắc mửa.

4. Tiên lượng và phòng bệnh sau khi sử dụng thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng

Một khi bác sĩ xác định được nguyên nhân gây viêm dạ dày của bạn và bắt đầu điều trị, hi vọng phục hồi hoàn toàn rất khả quan. Tuy nhiên, nếu bệnh của bạn có liên quan đến hút thuốc hoặc sử dụng rượu, bạn cần thay đổi lối sống của mình để loại bỏ các kích thích này.

Để giúp ngăn ngừa viêm dạ dày:

• Đừng hút thuốc.
• Nếu bạn uống rượu, hãy uống mức độ vừa phải hoặc giảm tần suất sử dụng. Hầu hết các chuyên gia khuyên rằng phụ nữ hạn chế sử dụng rượu và không quá một lần mỗi ngày và nam giới không có quá hai loại đồ uống mỗi ngày.
• Nếu bạn dùng NSAID để điều trị một vấn đề y tế khác, và thuốc làm rối loạn tiêu hóa , hãy ngừng dùng thuốc và đi khám bác sĩ.

Scurma Fizzy hy vọng những thông tin trên có thể cung cấp một số thông tin bổ ích về thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng. Qua đó bạn có thể tự chọn cho mình một loại thuốc phù hợp hoặc xác định khi nào mình cần gặp bác sĩ.

Liên hệ ngay HOTLINE 18006091 để được giải đáp các thắc mắc liên quan với chuyên gia, dược sĩ Scurma Fizzy. Trân trọng !