Trào Ngược Dạ Dày Gây Ho Khan, Những Điều Bạn Cần Biết

Trào ngược dạ dày là một trong những tình trạng bệnh phổ biến nhất hiện nay, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của rất nhiều người. Ngoài những triệu chứng kinh điển như ợ chua, ợ nóng, buồn nôn, bạn có biết rằng ho khan cũng là một triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày? Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị trào ngược dạ dày gây ho khan hãy cùng Scurma Fizzy tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

1. Vì sao trào ngược dạ dày gây ho khan?

1.1. Bệnh trào ngược dạ dày là gì?

Trào ngược dạ dày là tình trạng dịch trong dạ dày đi ngược lên trên thực quản về phía cổ họng, gây cho bạn cảm giác buồn nôn. Trong hoạt động sống bình thường của cơ thể, khi chúng ta ăn, thức ăn sẽ đi từ miệng qua thực quản và đích đến là dạ dày. Khi thức ăn đến được dạ dày, cơ vòng thực quản sẽ đóng lại ngăn không cho thức ăn trào ngược lên trên. Tuy nhiên khi cơ vòng thực quản bị suy yếu, nó không thể khép kín lại làm cho thức ăn cùng với dịch vị có cơ hội trào ngược lên phía trên thực quản.

Theo ước tính, ở nước ta hiện nay có hơn 7 triệu người mắc chứng trào ngược dạ dày. Đây là một bệnh lý phổ biến với các triệu chứng thường gặp như: Ợ hơi, ợ chua, đau tức vùng thượng vị, cảm giác khó chịu, nóng rát dọc từ dạ dày lên tới cổ họng, buồn nôn, nôn,… 

Trào ngược dạ dày là gì?

1.2. Cơ chế nào gây ra ho khan khi trào ngược dạ dày

Thông thường khi nhắc đến ho mọi người thường nghĩ đến những nguyên nhân liên quan đến đường hô hấp, có lẽ ít người biết rằng ho khan cũng là một triệu chứng của trào ngược dạ dày. Theo một số nghiên cứu, trào ngược dạ dày gây ho khan chiếm tới 25% trong tổng số những trường hợp ho mãn tính. Có 2 cơ chế gây ho do trào ngược dạ dày:

• Ho là một phản xạ của cơ thể để loại bỏ các yếu tố gây kích ứng như thức ăn và dịch vị ra khỏi đường hô hấp.
• Acid trào ngược lên thực quản gây tổn thương niêm mạc thực quản: Trong dịch vị có chứa acid clohydric (HCl) và enzyme pepsin, khi dịch vị bị đẩy ngược lên đường hô hấp sẽ gây viêm, tổn thương thực quản. Trường hợp trào ngược dạ dày nặng còn có thể gây loét thực quản, tổn thương trực tiếp đến  hệ hô hấp do đó gây ra phản ứng ho.
• Cơ chế phản xạ của đường hô hấp dưới: Acid ở dạ dày trào ngược lên thực quản có thể tràn sang thanh quản và phổi. Khi đó, đường hô hấp dưới kích thích phản xạ ho để bảo vệ cơ thể, không cho acid tràn sang phổi.

>>>> Tìm hiểu thêm: Trào Ngược Dạ Dày Gây Ho Khó Thở

1.3. Những nguyên nhân nào dẫn đến trào ngược dạ dày gây ho khan?

Có 2 nhóm nguyên nhân chính: Do tình trạng bệnh lý và do lối sống.

1.3.1. Nguyên nhân do bệnh lý

Nguyên nhân bệnh lý của trào ngược dạ dày gây ho khan

• Bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng: Những tổn thương ở dạ dày và tá tràng có thể ảnh hưởng tới quá trình tiêu hóa thức ăn của cơ thể. Thức ăn chậm tiêu sẽ kích thích dạ dày tiết nhiều dịch vị hơn, tạo khí trong dạ dày dẫn đến đẩy thức ăn trào ngược lên thực quản, gây tình trạng ho khan.
• Do các bệnh lý khác: Trào ngược dạ dày gây ho khan có thể sinh ra bởi một số bệnh lý như sa dạ dày, thoát vị cơ hoành bẩm sinh,…

1.3.2. Ảnh hưởng do lối sống

• Do stress, căng thẳng: Khi bạn căng thẳng, cortisol được sinh ra làm dạ dày tăng tiết acid, tăng trương lực co bóp đẩy dịch vị kích thích trào ngược dạ dày gây ho khan.
• Béo phì: Tình trạng thừa cân, béo phì của cơ thể sẽ tạo áp lực khiến cơ vòng thắt thực quản giãn rộng ra, tạo điều kiện cho trào ngược dạ dày.
• Chế độ ăn uống chưa khoa học: Sử dụng các thực phẩm tăng tiết acid dạ dày như thức ăn cay nóng, các thức uống có cồn, cafe,….; ăn quá no, vận động mạnh ngay sau khi ăn,…
• Chế độ sinh hoạt chưa hợp lý: Hay thức khuya, làm việc muộn, thời gian nghỉ ngơi quá hạn chế,…

2. Phân biệt ho khan thông thường và ho khan do trào ngược dạ dày

2.1. Ho khan thông thường

Ho khan là tình trạng cơ thể xuất hiện những cơn ho, ho theo từng cơn và kéo dài không kiểm soát được. Những cơn ho này không kèm theo đờm hoặc dịch nhầy. Một số biểu hiện của ho khan:

• Ho kéo dài, dai dẳng
• Khó thở, thở khò khè
• Ngứa họng, đau rát cổ họng
• Khàn tiếng, mất tiếng
• Đau đầu, cơ thể mệt mỏi, uể oải

Ho khan là hiện tượng khá phổ biến và có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Tuy đây không phải là tình trạng bệnh nghiêm trọng nhưng chúng có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người bệnh. Đặc biệt, nếu tình trạng ho khan kéo dài ngày không khỏi, nó có nguy cơ biến chứng thành những bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm tai, viêm họng, ung thư vòm họng,…

2.2. Ho khan do trào ngược dạ dày

Biểu hiện của ho khan do trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày gây ho khan có những biểu hiện của một cơn ho khan thông thường. Ngoài ra, khác với ho khan do các nguyên nhân khác, ho khan do trào ngược dạ dày có những biểu hiện đặc trưng sau:

• Trước khi cơn ho xuất hiện, người bệnh sẽ có cảm giác đau bỏng rát sau xương ức, khó chịu vùng họng, có thể kèm theo ợ nóng, ợ chua.
• Ho thường xuất hiện sau bữa ăn hoặc ban đêm.
• Xuất hiện cảm giác nóng ran vùng dạ dày ngược lên cổ họng.
• Ho dai dẳng, kéo dài khi không có tiền sử các bệnh về đường hô hấp, cơn ho xuất hiện ngay cả khi không có một tác nhân nào bên ngoài kích thích gây ho như bụi bẩn, khói thuốc,…
• Ho khan mãn tính khiến cơ thể mệt mỏi, ăn uống không ngon, đi khám chụp X-quang phổi không phát hiện bất thường.

>>>> Tìm hiểu thêm: Trào Ngược Dạ Dày Gây Ho Đờm, Nguyên Nhân Từ Yếu Tố Nào

3. Trào ngược dạ dày gây ho khan có phải là biểu hiện của các bệnh lý nguy hiểm?

Tình trạng trào ngược dạ dày gây ho khan không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh, làm người bệnh mệt mỏi, ăn ngủ không ngon mà còn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được can thiệp điều trị kịp thời. Những biến chứng bạn có thể gặp phải là:

• Tổn thương niêm mạc thực quản, niêm mạc họng gây ra tình trạng sưng, viêm, loét, phù nề họng và thực quản. Ngoài cảm giác khó chịu, đau rát, những ổ viêm loét nhỏ có thể lan rộng ra và gây chảy máu thực quản, thậm chí có thể gây xuất huyết nghiêm trọng.
• Nguy cơ viêm đường hô hấp khi thức ăn và dịch vị trào ngược vào phổi.
• Trào ngược gây tác động đến thanh quản, làm bệnh nhân khàn giọng, mất tiếng dẫn tới ảnh hưởng không nhỏ trong hoạt động giao tiếp hàng ngày.
• Nguy cơ ung thư thực quản là biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi tình trạng trào ngược dạ dày không được cải thiện trong thời gian dài. Những khối u chứa tế bào lạ có thể xuất hiện trong thực quản, gây đau đớn, khó thở. Chúng có thể gia tăng cả về số lượng và kích thước khối u, phát triển khắp thực quản, xâm nhập vào hệ bạch huyết và lan sang các tổ chức khác trong cơ thể.

4. Cách khắc phục tình trạng trào ngược dạ dày gây ho khan

4.1. Sử dụng một số loại thuốc giảm ho

Khi trào ngược dạ dày gây ho khan, bác sĩ có thể chỉ định cho bạn một số loại thuốc để giảm triệu chứng ho. Để đạt được hiệu quả giảm ho cao nhất, bạn nên tuân thủ sử dụng thuốc theo chỉ định, sử dụng đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng cách dùng. Dưới đây là một số loại thuốc thường được chỉ định để điều trị ho khan:

• Thuốc chống viêm (Alphachymotrypsin, Lysozyme,…): Đây là nhóm thuốc giúp giảm viêm, sưng cổ họng, hạn chế tình trạng mệt mỏi, đau nhức cơ thể.
• Thuốc giảm phản xạ ho (Dextromethorphan, Codein, các thuốc ho từ thảo dược,…): Các thuốc này giúp giảm ho cho bệnh nhân, ngoài ra còn có một số thuốc có tác dụng an thần hiệu quả.
• Thuốc kháng histamin H1 (Alimemazine, Diphenhydramine, Promethazine, Chlorpheniramine,..): Các thuốc nhóm này có tác dụng chống dị ứng, làm dịu và giảm các phản ứng ho, dùng để điều trị ho khan do kích ứng.

Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng một số loại viên ngậm có tác dụng hỗ trợ giảm ho, dịu họng, được chiết xuất từ các thành phần thiên nhiên (bạc hà, mật ong, cam thảo,..). Các sản phẩm này có vị ngọt, mát, dễ dàng sử dụng cho cả trẻ em và người lớn.

Một số loại thuốc giảm ho khan

4.2. Đến bệnh viện khám và chữa trị dứt điểm chứng trào ngược dạ dày

Để điều trị trào ngược dạ dày gây ho khan dứt điểm, ngoài điều trị các triệu chứng ho, bạn nên đi khám để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh trào ngược dạ dày. Đừng ngại đến bệnh viện bởi vì đi khám là giải pháp hiệu quả nhất, các bác sĩ sẽ khám và đưa ra lời khuyên và phác đồ điều trị thích hợp nhất cho bạn. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đưa ra chỉ định phẫu thuật. Đây được coi là biện pháp cuối cùng khi tình trạng bệnh của bạn đã quá nghiêm trọng, không đáp ứng với việc điều trị bằng thuốc. Do vậy bạn nên đi khám ngay khi có những biểu hiện của trào ngược dạ dày để tránh tình trạng bệnh diễn biến nặng hơn và tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ.

4.3. Áp dụng mẹo dân gian tại nhà làm giảm ho khan do trào ngược dạ dày

Bên cạnh việc sử dụng thuốc tây, bạn cũng hoàn toàn có thể sử dụng các mẹo dân gian làm giảm triệu chứng ho khan do trào ngược dạ dày ngay tại nhà bằng những nguyên liệu sẵn có từ thiên nhiên.

Một số mẹo giảm ho khan ngay tại nhà

4.3.1. Gừng

Gừng có tính ấm, công dụng kháng viêm, kháng nấm, sát khuẩn hiệu quả. Đây là dược liệu dễ tìm, được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc chữa ho khan, đau họng. Với gừng, bạn có thể nhanh chóng cải thiện triệu chứng ho khan bằng cách làm sau đây:

• Sử dụng gừng tươi: Bạn cạo vỏ, rửa sạch, cắt nhỏ gừng thành từng lát mỏng. Sau đó ngậm gừng trực tiếp cho đến khi cảm thấy miếng gừng đã hết vị. Mỗi ngày duy trì ngậm 2 – 3 lần.
• Làm nước gừng chanh mật ong: Lấy 1 củ gừng, cạo sạch và cắt lát mỏng. Vắt nước từ 1 quả chanh, kết hợp nước chanh, gừng và thêm vào khoảng 10ml mật ong. Ngâm hỗn hợp trên trong khoảng 20 phút với 250ml nước sôi. Bạn nên sử dụng khi nước gừng còn ấm, dùng uống 2 lần/ngày vào buổi sáng và tối.
• Gừng tươi kết hợp củ cải trắng: Lấy 1 củ gừng tươi rửa sạch, cạo vỏ, xay nhuyễn cùng với khoảng 5 củ cải trắng đã cạo vỏ sạch, cắt khúc. Lọc hỗn hợp trên lấy nước cốt, uống duy trì từ 4 đến 6 ngày.

4.3.2. Tỏi 

Tỏi được biết đến với tác dụng chống viêm, chữa ho, cảm lạnh, tăng cường hệ miễn dịch rất hiệu quả. Một số cách chữa trào ngược dạ dày gây ho khan bằng tỏi:

• Kết hợp tỏi với đường phèn: Bóc vỏ và bổ đôi 40 – 60g tỏi, cho vào chén cùng với khoảng 6g đường phèn. Hấp chén trong nồi cơm hoặc hấp cách thủy trên bếp đến khi chín. Để hỗn hợp nguội bớt sau đó chắt lấy nước uống. Bạn cũng có thể ăn cả tép tỏi để tăng hiệu quả điều trị. Áp dụng bài thuốc này 1 – 2 lần/ngày, liên tục trong khoảng 3 – 6 ngày để thấy rõ hiệu quả.
• Nếu đau họng, khó nuốt, bạn cũng có thể sử dụng tỏi đắp lòng bàn chân để giảm ho khan: Tỏi bóc vỏ, rửa sạch, giã nhuyễn rồi đắp lên lòng bàn chân, sau đó lấy băng gạc cố định lại. Thực hiện thao tác này mỗi tối trước khi đi ngủ, bạn sẽ thấy giảm ho khan đáng kể.

>>>> Tham khảo thêm: Bạn Không Thể Bỏ Qua Những Mẹo Chữa Trào Ngược Dạ Dày Gây Ho Hiệu Quả Này

5. Phòng tránh trào ngược dạ dày gây ho khan như thế nào?

5.1. Thay đổi lối sống

Xây dựng lối sống lành mạnh

Một lối sống lành mạnh có thể giúp bạn phòng tránh trào ngược dạ dày và ho khan do trào ngược dạ dày:

• Giảm cân và duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) trong mức bình thường, điều này sẽ giảm một áp lực đáng kể cho dạ dày của bạn, từ đó giảm nguy cơ trào ngược dạ dày. Một nghiên cứu trên 10000 phụ nữ cho thấy rằng chỉ tăng nhẹ chỉ số khối cơ thể BMI có thể làm tăng gấp 3 lần nguy cơ trào ngược dạ dày.
• Mặc quần áo rộng rãi, tránh mặc quần áo chật, bó sát có thể giúp dạ dày của bạn giảm bớt áp lực, tránh trào ngược dạ dày.
• Tập thể dục đều đặn mỗi ngày không chỉ giúp cơ thể kiểm soát cân nặng mà còn giúp bạn thư giãn sau thời gian làm việc căng thẳng. Tuy nhiên tập thể dục với người bị trào ngược dạ dày cần phải đúng cách. Không tập luyện với cường độ cao trong thời gian quá lâu và tránh các bài tập có thể gây sức ép cho dạ dày như: cử tạ, nằm ngửa đẩy tạ,… Trước khi tập thể dục, bạn nên khởi động nhẹ nhàng cho cơ thể quen dần với cường độ tập.
• Nâng cao đầu lúc ngủ bằng cách sử dụng gối hoặc kê cao đầu giường sẽ giúp bạn có giấc ngủ ngon hơn và giảm nguy cơ trào ngược dạ dày gây ho.
• Tránh làm việc muộn, tránh thức khuya. Bạn nên sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý sau những giờ làm việc căng thẳng, để cho cơ thể được thư giãn và có thời gian phục hồi.
• Hít thở sâu: Hít thở sâu bằng bụng giúp giảm bớt các triệu chứng trào ngược dạ dày trong đó có ho khan, cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

5.2. Chế độ ăn uống khoa học

Dạ dày là nơi co bóp giúp bạn tiêu hóa thức ăn, vì vậy một chế độ ăn uống hợp lý và khoa học có thể ngăn ngừa tình trạng trào ngược dạ dày gây ho khan:

• Thức ăn có thể làm tăng acid trong dạ dày, gây kích ứng, làm trầm trọng thêm tình trạng ho khan do trào ngược dạ dày. Thức ăn béo, chứa nhiều dầu mỡ đứng đầu trong danh sách những đồ ăn có thể gây trào ngược dạ dày. Tiếp theo danh sách là socola và nước ép trái cây. Tuy nhiên phản ứng của mỗi người khác nhau có thể khác nhau đối với cùng một loại thực phẩm. Do đó, bạn nên chú ý trong sinh hoạt hàng ngày những loại thực phẩm nào khiến cho dạ dày của bạn cảm thấy khó chịu nhất. Đồng thời nên thêm vào thực đơn của bạn những thực phẩm có lợi cho dạ dày như: gừng, sữa chua, các loại rau xanh, trái cây,…
• Ăn chậm, nhai kỹ, không ăn quá no, tránh vận động mạnh ngay sau khi ăn.
• Chia thành các bữa ăn nhỏ: Khi bạn ăn nhiều, dạ dày phải tiêu thụ một lượng lớn thức ăn dẫn đến tăng giải phóng gastrin – một loại hormon kích thích tăng tiết acid dạ dày. Do đó bạn nên chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa trong ngày để giảm tải hoạt động cho dạ dày, tránh gây trào ngược thức ăn.
• Hạn chế sử dụng rượu và các đồ uống chứa cồn khác: Rượu và các đồ uống có cồn làm tăng tiết acid dạ dày, do đó làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày. Ngoài ra, trong rượu còn có rất nhiều chất khó chuyển hóa khác có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày. 
• Không hút thuốc lá và hạn chế sử dụng cà phê: Thuốc lá và cà phê có thể kích thích dạ dày tăng tiết acid, mở cơ vòng thực quản dưới gây ra trào ngược dạ dày. Khói thuốc lá cũng chứa rất nhiều chất độc cho cơ thể, khi hít phải khói thuốc lá làm tăng phản xạ ho, làm tình trạng ho khan trầm trọng hơn. 

Trào ngược dạ dày gây ho khan đang là tình trạng gây ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của rất nhiều người. Chính vì thế, thông qua bài viết trên, Scurma Fizzy hy vọng đã cung cấp được cho bạn đọc những thông tin hữu ích về bệnh trào ngược dạ dày gây ho khan. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến bài viết cũng như các vấn đề về sức khỏe dạ dày, xin hãy liên hệ HOTLINE 18006091 để được các chuyên gia, bác sĩ, dược sĩ đầu ngành giải đáp.