Trào Ngược Dạ Dày Khi Ngủ Triệu Chứng, Nguyên Do Và Điều Trị

Giấc ngủ là sự kiện không thể thiếu của con người và chiếm khoảng 1/3 cuộc đời mỗi người. Hầu hết người lớn ngủ 7-8 giờ mỗi đêm, mặc dù thời gian, thời lượng và cấu trúc bên trong của giấc ngủ khác nhau giữa những người trưởng thành khỏe mạnh cũng như theo độ tuổi của mỗi người. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một rối loạn gây ra bởi sự trào ngược của các chất trong dạ dày vào thực quản. Ợ chua và trào ngược acid là các triệu chứng điển hình của GERD. Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa GERD và rối loạn giấc ngủ. Vậy làm cách nào để hạn chế tình trạng trào ngược dạ dày khi ngủ.

1. Trào ngược dạ dày khi ngủ và các triệu chứng thường gặp

• Thế nào là trào ngược dạ dày khi ngủ

Trào ngược dạ dày khi ngủ là tình trạng thức ăn và dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản trong lúc ngủ.

Vì bệnh trào ngược dạ dày – thực quản liên quan đến thực quản và các cơ quan lân cận khác (như thanh quản, hầu họng và phế quản), các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể ảnh hưởng toàn thân dẫn đến rối loạn giấc ngủ.

Các bằng chứng lâm sàng cho thấy GERD có liên quan đến rối loạn giấc ngủ như thời gian ngủ ngắn hơn, khó đi vào giấc ngủ, kích thích khi ngủ, chất lượng giấc ngủ kém và thức dậy vào sáng sớm.

• Mối liên hệ giữa bệnh trào ngược dạ dày và giấc ngủ

Có mối quan hệ hai chiều giữa bệnh trào ngược dạ dày – thực quản và giấc ngủ, trong đó bệnh trào ngược dạ dày-thực quản ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ do đánh thức bệnh nhân vào ban đêm kết quả là giấc ngủ bị phân mảnh

Ngược lại, giấc ngủ kém có thể ảnh hưởng xấu đến bệnh trào ngược dạ dày-thực quản bằng cách tăng cường nhận thức về các kích thích trong thực quản, chẳng hạn như axit dịch vị ( nhạy cảm qua trung gian) và sự gia tăng tiếp xúc của thực quản với axit dịch vị

Mối quan hệ này tạo ra một vòng luẩn quẩn trong đó bệnh trào ngược dạ dày-thực quản dẫn đến ngủ kém và ngủ kém trầm trọng hơn ở những người đang phải đối mặt với trào ngược dạ dày thực quản.

Đánh giá trong một cuộc khảo sát lớn với 1000 người tham gia, 75% bệnh nhân có bệnh trào ngược dạ dày-thực quản báo cáo rằng các triệu chứng ảnh hưởng đến giấc ngủ của họ, 63% tin rằng chứng ợ nóng đã ngăn ngừa họ không ngủ ngon, 42% không thể ngủ suốt một đêm, 34% cần ngủ trưa trong ngày và 34% ngủ ở tư thế ngồi (để giảm bớt các triệu chứng).

• Khi ngủ, trào ngược dạ dày có những biểu hiện gì

Trào ngược dạ dày khi ngủ có thể dẫn đến mất ngủ, ngáy, trằn trọc và xoay người, và thậm chí bệnh trào ngược dạ dày – thực quản cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bệnh nhân bằng cách gây ho về đêm, nghẹt thở, thở khò khè, đau họng và khó thở. 

Triệu chứng của trào ngược dạ dày khi ngủ: ợ nóng, ợ chua, khó nuốt, nuốt đau.

>>> Xem thêm: Triệu chứng trào ngược dạ dày – tư vấn cùng chuyên gia

Thật không may, thay vì được coi là một phần thiết yếu của đánh giá lâm sàng, rối loạn giấc ngủ do bệnh trào ngược dạ dày – thực quản là hiếm khi được công nhận trong thực hành lâm sàng và hiếm khi được các bác sĩ gợi ý mặc dù chúng ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống và hiệu suất làm việc của bệnh nhân.

Những thay đổi trong sinh lý thực quản khi ngủ có thể làm nổi bật ảnh hưởng của trào ngược dạ dày-thực quản: trên niêm mạc thực quản, dẫn đến tăng mức độ bệnh và rối loạn giấc ngủ.

Bệnh nhân bị trào ngược vào ban đêm có nhiều khả năng bị viêm thực quản ăn mòn nghiêm trọng, hẹp đường tiêu hóa, loét thực quản, biểu hiện ngoài thực quản, Barrett thực quản và ung thư biểu mô tuyến của thực quản.

2. Trào ngược dạ dày khi ngủ là hệ lụy của những nguyên do nào

• Do chậm làm rỗng dạ dày

Việc làm rỗng dạ dày bị ảnh hưởng bởi nhịp sinh học và việc làm rỗng dạ dày có thể chậm hơn đáng kể trong khi ngủ.

Sự chậm trễ trong việc làm rỗng dạ dày có thể góp phần vào trào ngược dạ dày khi ngủ thông qua việc tăng áp lực trong dạ dày và có thể làm căng giãn nền dạ dày.

• Do giãn cơ thắt thực quản dưới

Giãn cơ thắt thực quản dưới thoáng qua đóng một vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của trào ngược dạ dày thực quản

• Do giảm tiết nước bọt

Trong khi ngủ, sự tiết nước bọt giảm rõ rệt. Hơn nữa, tần suất nuốt cũng giảm rõ rệt trong khi ngủ và nuốt chỉ xảy ra trong thời gian kích thích ngắn.

Giảm các chức năng này có liên quan đến việc thanh thải acid thực quản kéo dài. Do nước bọt có khả năng trung hòa acid dịch vị.

• Tư thế khi ngủ

Tùy thuộc vào cách bạn đang ngủ, thực quản của bạn thực sự có thể nằm dưới dạ dày cho phép acid tự do chảy ra ngoài và sau đó chỉ nằm trong thực quản của bạn. 

Theo thời gian acid tích tụ trong thực quản của bạn có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng, chẳng hạn như loét dạ dày tá tràng và những trường hợp nghiêm trọng hơn nữa là thực quản bị Barrett.

3. Mức độ nguy hiểm của trào ngược dạ dày khi ngủ 

Trong thực tế, nếu bạn có trào ngược dạ dày vào ban đêm, tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản 11 lần so với những người không trào ngược thực quản vào ban đêm.

Ngoài ra, các biến chứng của GERD bao gồm viêm thực quản, loét, xuất huyết và hình thành mạch máu, thiếu máu do mất máu mãn tính, viêm phổi và Barrett thực quản.

>>>> Xem thêm: Viêm thực quản và những vấn đề liên quan

4. Cách điều trị trào ngược dạ dày khi ngủ

Mục tiêu điều trị trào ngược dạ dày khi ngủ là quản lý các triệu chứng và giảm nguy cơ tái phát và các biến chứng xuất hiện liên quan đến bệnh.

4.1. Thay đổi lối sống

Là biện pháp điều trị trào ngược dạ dày khi ngủ không dùng thuốc

4.1.1. Ăn uống lành mạnh

Không nên ăn các đồ nhiều dầu mỡ, thức ăn chiên rán vì có thể những loại thức ăn này làm kéo dài thời gian tháo rỗng dạ dày – liên quan đến nguyên nhân xuất hiện triệu chứng trào ngược.

Nên ăn nhiều chất xơ giúp nhanh tháo rỗng dạ dày

Tránh các thức ăn gây kích thích. Tránh ăn cà chua, các loại trái cây họ cam vì thành phần các chất trong những loại trái cây này có acid, khi xuống dạ dày làm tăng nồng độ acid nguy cơ gây trào ngược dạ dày thực quản rất cao

>>> Xem thêm: Chế độ ăn của người trào ngược dạ dày

4.1.2. Giảm cân nếu béo phì

Bệnh nhân bị béo phì đặc biệt là vùng bụng thì lượng mỡ bụng sẽ chèn ép lên dạ dày đồng thời đẩy cơ hoành đi lên mà cơ hoành là một loại cơ hỗ trợ cho cơ vòng thực quản dưới tránh hiện tượng trào ngược.

Trong tình huống này cơ hoành sẽ không còn hỗ trợ cho cơ vòng thực quản và tình trạng trào ngược dễ xảy ra hơn

4.1.3. Tránh ăn khuya

Ăn bữa tối từ 3-4 giờ trước khi đi ngủ. Trong thời gian 3 – 4 giờ dạ dày sẽ tiêu hóa hết thức ăn.

Do đó tránh tình trạng dạ dày tiết acid để tiêu hóa thức ăn khi đi ngủ, nên tránh trào ngược dạ dày khi ngủ.

4.1.4. Kê cao đầu giường

Trọng lực và giải phẫu đóng một vai trò rất lớn trong việc giảm các triệu chứng GERD về đêm. Trong ngày, rất có thể bạn đang ngồi thẳng dậy hoặc đứng lên nên trọng lực và nước bọt sẽ nhanh chóng trả lại acid dạ dày – chất có khả năng gây hại này cho bao tử khi nó thoát ra ngoài.

Ngoài ra, khi đứng thẳng, thực quản của bạn tự nhiên chảy xuống dạ dày. Sự trở lại nhanh chóng của axit trong dạ dày của bạn thường làm cho các triệu chứng của bạn ngắn hơn, cũng như giảm thiểu tác hại tiềm ẩn có thể gây ra cho lớp niêm mạc mỏng manh của thực quản đến từ acid dạ dày.

Nhưng khi ngủ trọng lực bị mất đi nên dễ xảy ra trào ngược. Bạn nên kê cao đầu giường (chú ý không phải kê cao gối) lên tử 6 – 8 inch để tạo ra độ dốc của thực quản xuống dạ dày và đồng thời tăng trọng lực.

Khi ấy acid trong dạ dày khó trào ngược lên và nếu có hiện tượng ấy xảy ra thì trọng lực cũng nhanh chóng đẩy acid lại vào dạ dày làm giảm thời gian tiếp xúc của acid với niêm mạc thực quản. Tránh được hiện tượng trào ngược dạ dày khi ngủ

>>>> Xem thêm: Top 10 cách giảm trào ngược dạ dày hiệu quả tại nhà

4.1.5. Thay đổi tư thế ngủ

Đâu là tư thế ngủ tốt nhất đối với một số người thực sự có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng GERD.

• Người bị trào ngược không nên nằm ngửa

Ngủ ngửa có lẽ  là điều tồi tệ nhất đối với những người bị trào ngược dạ dày khi ngủ.

Acid có thể chảy tự do vào thực quản và xa hơn… và ở lại đó khi nó thoát ra khỏi dạ dày và bạn lại đang nằm ngửa khi ngủ. Các nghiên cứu chỉ ra rằng ở vị trí này, các triệu chứng thường xuyên hơn và có xu hướng kéo dài hơn vì acid không còn đi đâu nữa.

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng cũng có thể tăng lên nếu bạn có mỡ ở vùng bụng, chất này đẩy xuống dạ dày buộc các chất trong dạ dày thoát ra ngoài.

Nằm ngửa là vị trí cần tránh số 1 vào ban đêm, nếu bạn bị trào ngược dạ dày khi ngủ.

• Vị trí số 2 cần tránh vào ban đêm là ngủ nghiêng về bên phải

Khi nằm nghiêng sang bên phải, dạ dày của bạn thực sự nằm trên thực quản, tạo ra một vòi rò rỉ phun acid dạ dày vào lớp niêm mạc của thực quản.

Khi ngủ nghiêng về bên phải các triệu chứng trào ngược có thể xuất hiện: nôn trớ, ho và nghẹt thở, có thể rất đáng sợ vào giữa đêm Điều này đặc biệt đúng khi dạ dày của bạn đã đầy.

Vì trọng lực không làm có tác dụng ở trường hợp tư thế này, thời gian acid đọng lại trong thực quản của bạn lâu hơn,  vì vậy hãy tránh nằm nghiêng bên phải.

• Nên ngủ nghiêng về bên trái

 

Ngủ nghiêng về bên trái của bạn. Trọng lực sẽ có lợi cho bạn ở phía bên trái của bạn vì dạ dày của bạn bây giờ nằm ​​bên dưới thực quản, điều này làm cho việc trào ngược trở nên khó khăn hơn.

So với khi bạn nằm nghiêng bên phải hoặc nằm ngửa, khi nằm nghiêng trái trọng lực có thể đưa lượng acid dạ dày trở lại bao tử của bạn nhanh hơn nếu nó thoát ra, đó là lý do tại sao bên trái thường là bên tốt nhất để ngủ để tránh trào ngược dạ dày khi ngủ.

Trường hợp bên phải thường tạo ra trào ngược chất lỏng, khi ở bên trái, các triệu chứng trào ngược có xu hướng ở dạng khí hơn, điều này có thể gây khó chịu nhưng ít đau khổ hơn nhiều so với nằm nghiêng bên phải.

Nghiên cứu cho thấy rằng các triệu chứng ít gặp hơn và ít nghiêm trọng khi nghiêng bên trái so với bên cạnh phải của bạn hoặc nằm ngửa.

4.1.6. Tránh căng thẳng, lo lắng

Đánh giá tình trạng căng thẳng, lo lắng của bệnh nhân vì những tình trạng này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Stress cũng là yếu tố nguy cơ gây ra loét dạ dày tá tràng.

Vì stress làm tăng tiết hormon cortisol. Hormon này làm giảm yếu tố bảo vệ niêm mạc dạ dày đồng thời kích thích tăng tiết pepsin và acid dạ dày.

Làm giảm tiết chất nhầy bảo vệ niêm mạc thực quản và tạo điều kiện cho acid tiếp xúc với niêm mạc tăng tình trạng loét, tăng nồng độ acid trong dạ dày. Tạo điều kiện thuận lợi làm xuất hiện triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản.

Cần phải nội soi khẩn cấp đối với những bệnh nhân khó nuốt, xuất huyết tiêu hóa cấp tính đáng kể hoặc những người từ 55 tuổi trở lên bị sụt cân không rõ nguyên nhân và có triệu chứng bị đau bụng trên

4.1.7. Cai thuốc lá, giảm uống rượu

Thuốc lá và rượu bia là các yếu tố nguy cơ gây loét dạ dày tá tràng, làm lâu liền vết loét và kích thích tăng tiết acid dạ dày, nồng độ acid tăng cao vì vậy làm tăng nguy cơ xuất hiện triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản.

4.2. Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ

Các thuốc phổ biến hiện nay đang được sử dụng:

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI)

Các thuốc ức chế bơm proton gồm omeprazole, lansoprazole và esomeprazole. Cơ chế: ức chế bài tiết axit bằng cách ngăn chặn bơm Na+ –K+ -ATPase thực hiện bước cuối cùng trong quá trình tiết acid. Sự bài tiết acid dịch vị cơ bản và kích thích đều có thể được chúng ngăn cản lại.

• Thuốc đối kháng thụ thể histamin H2

Các thuốc kháng thụ thể H2 như ranitidine and cimetidine. Ức chế tác động của histamine lên thụ thể histamin H2 trên tế bào viền của dạ dày, nên dạ dày giảm tiết acid

4.2.1. Quản lý ban đầu

Các triệu chứng biểu hiện của trào ngược có thể xuất hiện thêm hoặc trầm trọng hơn khi bạn sử dụng các thuốc dưới đây:

• Chẹn alpha, thuốc kháng cholinergic
• Benzodiazepin, thuốc chẹn beta
• Bisphosphonate, thuốc chẹn kênh canxi
• Corticosteroid, thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
• Nitrat, theophylin và thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả. Nếu có thể nên ngừng các loại thuốc này ở bệnh nhân trào ngược.

Không khuyến cáo sử dụng thuốc kháng acid liên tục trong thời gian dài để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). 

• Ở những bệnh nhân được nội soi xác định chẩn đoán GERD, nên dùng thuốc ức chế bơm proton (PPI) trong 4 hoặc 8 tuần. 
• Nếu không có phản ứng với PPI, hãy cho dùng thuốc đối kháng thụ thể histamine2 (đối kháng thụ thể H2). 

Viêm thực quản nên được điều trị bằng PPI trong 8 tuần, có cân nhắc đến các yếu tố như tình trạng sức khỏe cơ bản của bệnh nhân và các tương tác có thể xảy ra với các loại thuốc khác mà bệnh nhân đang sử dụng.

4.2.2. Theo dõi quản lý

Đối với những bệnh nhân bị GERD dai dẳng, khó chữa, nên đánh giá các triệu chứng báo động mới và xem xét các chẩn đoán thay thế. 

Các lựa chọn khác bao gồm

• Kê đơn một đợt tiếp theo của liều PPI ban đầu trong 1 tháng, gấp đôi liều PPI ban đầu trong 1 tháng hoặc bổ sung thuốc đối kháng thụ thể H2 trước khi đi ngủ đối với các triệu chứng trào ngược dạ dày khi ngủ hoặc để sử dụng trong thời gian ngắn.
• Kiểm tra sự tuân thủ của bệnh nhân với xử trí ban đầu và cung cấp, củng cố lời khuyên về lối sống.

Đối với những bệnh nhân được chẩn đoán mắc GERD mà các triệu chứng tái phát sau khi điều trị ban đầu, nên sử dụng PPI ở liều thấp nhất có tác dụng giúp cho các triệu chứng nằm trong tầm kiểm soát.

Trường hợp viêm thực quản

Nếu điều trị viêm thực quản nặng không thành công, nên sử dụng liều cao hơn của cùng một PPI hoặc chuyển sang PPI khác có tính đến khả năng dung nạp, tình trạng sức khỏe cơ bản của bệnh nhân và các tương tác có thể xảy ra với các thuốc khác mà bệnh nhân đang sử dụng

Đối với những bệnh nhân bị viêm thực quản nặng không đáp ứng với liệu pháp PPI duy trì lâu dài, có thể xem xét đánh giá lâm sàng và chuyển sang PPI khác và / hoặc có thể tìm lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa.

Bệnh nhân bị viêm thực quản nặng hoặc đã bị giãn thực quản phải tiếp tục điều trị PPI lâu dài có cân nhắc các yếu tố nêu trên.

4.2.3. Trào ngược dạ dày thực quản trong thai kỳ

• Ợ chua và trào ngược acid là các triệu chứng của chứng khó tiêu trong thai kỳ thường do GERD gây ra. Lời khuyên về chế độ ăn uống và lối sống nên được đưa ra như là biện pháp quản lý đầu tiên.
• Nếu phương pháp này không kiểm soát được các triệu chứng, có thể sử dụng thuốc kháng acid hoặc alginate.
• Nếu điều này không hiệu quả hoặc các triệu chứng nghiêm trọng thì omeprazole hoặc ranitidine có thể giúp kiểm soát các triệu chứng.
• Không nên tự ý sử dụng thuốc. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào nên hỏi ý kiến của bác sĩ để tránh tương tác thuốc gây hại cho cơ thể

Hiện nay, trào ngược dạ dày khi ngủ là một bệnh khá phổ biến. Nó có thể gây ra nhiều biến chứng gây ảnh hưởng đến cuộc sống của con người.

Vậy nên, mỗi người nên tìm hiểu về trào ngược dạ dày khi ngủ để có thể khắc phục và phòng tránh bệnh tốt hơn, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Hy vọng bài viết trên có thể cung cấp các thông tin bạn đang muốn tìm kiếm. Cần biết thêm thông tin chi tiết vui lòng liên hệ đến số Hotline 18006091