TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY, LƯỠI TRẮNG

Đây là một bệnh lý phổ biến hiện nay mà nhiều người mắc phải, gây ra nhiều sự khó chịu cũng như bất tiện trong cuộc sống. Vậy trào ngược dạ dày, lưỡi trắng là gì? Có nguy hiểm không? Dấu hiệu bệnh lý và nguyên nhân gây ra bệnh là gì? Làm thế nào để phòng và hỗ trợ điều trị ? Tất cả các thông tin này sẽ được chúng tôi cung cấp cho bạn ở bài viết này.

 

Trào ngược dạ dày, lưỡi trắng là gì?

1. Trào ngược dạ dày, lưỡi trắng là cụm từ diễn tả bệnh lý gì?

 

1.1. Trào ngược dạ dày là gì?

Trào ngược dạ dày – thực quản là tình trạng bệnh lý của đường tiêu hóa làm cho dịch ở trong dạ dày trào ngược lên thực quản qua tâm vị, thậm chí lên khoang miệng dẫn tới nhiều triệu chứng khó chịu như ợ hơi, ợ chua, đau bụng thượng vị,…

 

1.2. Trào ngược dạ dày, lưỡi trắng là gì?

Đây là bệnh lý trào ngược dạ dày diễn ra trong một thời gian dài, làm cho dịch trong dạ dày cũng như thức ăn trong dạ dày trào ngược lên miệng, gây mất cân bằng hệ vi sinh trong khoang miệng, điều đó là cơ hội cho các loại nấm ký sinh gây bệnh phát triển và gây ra biểu hiện lưỡi trắng.  

 

1.3. Cơ chế bệnh sinh của trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

 Cơ chế gây bệnh

 

Để hiểu hơn về nguyên nhân của bệnh lý trào ngược dạ dày, lưỡi trắng, ta cần phải hiểu được cơ chế hoạt động của dạ dày trong điều kiện bình thường và hoạt động của dạ dày trong tình trạng bệnh lý. Vùng lỗ tâm vị (là vùng thông giữa thực quản và dạ dày) không có văn mà chỉ có một lớp cơ thắt ( cơ vòng thực quản dưới) do vậy sự đóng lỗ tâm vị là không hoàn toàn. Tâm vị đóng mở được là nhờ cơ chế phản xạ, mà kích thích gây ra phản xạ này bao gồm cử động nuốt. Khi nuốt thức ăn, lỗ tâm vị mở ra và đóng ngay lại. Khi có bất thường tại lỗ tâm vị hoặc dạ dày làm lỗ tâm vị mở ra, dịch vị dạ dày cũng như các chất trong dạ dày sẽ đi ngược lên khoang thực quản và khoang miệng. Dịch vị dạ dày bao gồm acid HCl, các enzym tiêu hóa như pepsin sẽ tác động vào thực quản và khoang miệng. Do cấu tạo dạ dày có một lớp chất nhầy giúp bảo vệ nên không bị ảnh hưởng bởi những chất này, nhưng thực quản và khoang miệng thì không có cơ chế bảo vệ như vậy. Vì vậy, khi dịch trong dạ dày đi lên thực quản vào khoang miệng có thể gây ra nhiều tác động bất lợi, làm thay đổi môi trường ở khoang miệng. Khi môi trường thay đổi, những vi sinh vật ký sinh có sẵn ở khoang miệng, bình thường không gây bệnh sẽ chuyển sang gây bệnh. Một trong số đó có nấm candida, là một loại nấm ký sinh trên da và niêm mạc. Nấm candida chính là nguyên nhân chủ yếu gây ra hiện tượng trắng lưỡi.

 

2. Nguyên nhân dẫn tới trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

2.1. Nguyên nhân dẫn tới trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

2.1.1. Suy yếu cơ vòng thực quản dưới

Trào ngược dạ dày, lưỡi trắng có thể do các nguyên nhân tại cơ vòng thực quản dưới như:

• Thoát vị cơ hoành
• Rối loạn nhu động thực quản 
• Giảm tiết nước bọt
• Thuốc tác động thần kinh thực vật: thích thích hệ β giao cảm, ức chế ∝ giao cảm, kháng tiết cholin,…

2.2.2. Nguyên nhân tại dạ dày

Nguyên nhân tại dạ dày

Trào ngược dạ dày, lưỡi trắng có thể do các nguyên nhân tại dạ dày như:

• Tăng thời gian lưu của thức ăn trong dạ dày: Khi thức ăn ở lâu trong dạ dày dẫn tới tăng áp lực trong dạ dày làm mở lỗ tâm vị. Có nhiều nguyên nhân gây tăng thời gian lưu của thức ăn trong dạ dày như hẹp lỗ môn vị, ung thư dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng. 
• Tăng tiết acid dịch vị dạ dày: Acid dịch vị dạ dày tăng làm tăng cường co bóp dạ dày, dẫn tới tăng đẩy dịch vị dạ dày lên thực quản. Acid dịch vị dạ dày tăng thường gặp trong nhiều bệnh lý như loét dạ dày – tá tràng,… Acid dạ dày thường tăng do mất cân bằng giữa yếu tố thuộc nhóm tấn công và yếu tố thuộc nhóm bảo vệ.

>>>> Tìm hiểu thêm: Tầm Quan Trọng Đối Với Cơ Thể Bạn Của Dịch Vị Dạ Dày

2.2. Các yếu tố nguy cơ làm bạn dễ bị trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

• Béo phì
• Thoát vị cơ hoành: phần trên của dạ dày bị phình lên đến cơ hoành 
• Thai kỳ
• Rối loạn mô liên kết, bệnh lý xơ cứng bì
• Chậm trễ làm rỗng dạ dày

2.3. Các yếu tố làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

• Hút thuốc
• Ăn nhiều bữa hoặc ăn khuya
• Ăn một số loại thực phẩm nhất định (tác nhân gây ra) như thực phẩm béo hoặc chiên, rán
• Thường xuyên sử dụng rượu, bia, cà phê và đồ uống có ga
• Dùng một số loại thuốc giảm đau kháng viêm nhóm NSAID, ví dụ như aspirin

 

3. Dấu hiệu của trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

 

3.1. Biểu hiện của nấm miệng, nấm thực quản trong trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

                 Biểu hiện nấm miệng, lưỡi trắng

 

• Lưỡi trắng: Nấm phát triển tạo những mảng trắng đục dễ dàng quan sát thấy ở bề mặt niêm mạc lưỡi, vòm họng, nướu và các vị trí trong khoang miệng. 
• Mất vị giác
• Sốt
• Khó nuốt, đau khi nuốt do nấm tạo mảng, tổn thương ở thực quản gây hẹp thực quản, mất sự trơn tru của thực quản.

 

3.2. Ợ nóng, ợ hơi, ợ chua

Biểu hiện ợ hơi, ợ chua, có thể kèm theo cảm giác nóng rát ở ngực, thường xảy ra sau khi ăn, có thể nặng hơn vào ban đêm.

Do tăng tiết acid ở dạ dày tạo ra nhiều khí CO2 kèm theo mở lỗ tâm vị, hơi trong dạ dày đi ra ngoài, có mùi chua của acid dịch vị. 

Acid dạ dày trào lên thực quản, gây bỏng rát thực quản, vì vậy bạn sẽ có cảm giác nóng rát ở ngực.

>>>> Tìm hiểu thêm: Ợ Hơi Có Thể Là Hậu Quả Do 16 Nguyên Do Để Lại – Bạn Có Biết Hết Chúng Không?

3.3. Nôn trớ

 Dịch trong dạ dày có thể có vị chua hoặc đắng trào ngược vào cổ họng hoặc lên miệng của bạn.

Nôn trớ xảy ra do tăng áp lực trong dạ dày hoặc tăng cường co bóp dạ dày  , đẩy dịch và thức ăn lên thực quản và miệng.

 

3.4. Khó nuốt

Do thực quản bị tổn thương do acid dịch vị kết hợp với sự phát triển của nấm, tạo ra sẹo lồi gây hẹp thực quản và mất tính trơn tru của thực quản. 

 

3.5. Các triệu chứng khác

• Nấc cụt không buông
• Buồn nôn
• Giảm cân không rõ lý do
• Có tiếng khò khè khi thở, ho khan, giọng khàn đặc hoặc tình trạng đau họng mãn tính
• Phân đen hoặc nôn ra máu

Nếu bạn bị trào ngược axit vào ban đêm, bạn cũng có thể gặp phải:

• Đau ngực
• Ho mãn tính
• Viêm thanh quản
• Bệnh hen suyễn mới hoặc xấu đi
• Giấc ngủ bị gián đoạn

 

4. Trào ngược dạ dày, lưỡi trắng có nguy hiểm không?

Tình trạng trào ngược dạ dày, lưỡi trắng diễn ra trong một thời gian dài có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:

 

4.1. Hẹp thực quản

Thực quản bị tổn thương do dịch vị dạ dày gây nên tình trạng loét, viêm. Khi tổn thương, một số cơ chế làm lành vết thương được kích hoạt tạo thành mô sẹo. Mô sẹo làm cho thực quản không còn trơn tru như bình thường mà bị hẹp lại, dẫn tới tình trạng khó nuốt.

 

4.2. Loét thực quản 

 

Acid dạ dày làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây ra những vết loét, có thể kèm theo chảy máu. Khi thức ăn đi qua sẽ có cảm giác đau và khó nuốt. 

4.3. Ung thư thực quản

 

Những tổn thương gây ra do acid dịch vị gây ra sự tái cấu trúc ở lớp mô lót của thực quản. Những thay đổi bất thường này làm ra tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản. 

 

5. Làm thế nào để phòng trào ngược dạ dày, lưỡi trắng?

 

5.1. Thức ăn và chế độ ăn giúp nhanh chóng kiểm soát trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

Để phòng và điều trị, việc thay đổi thói quen ăn uống là một trong những yếu tố vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số điều bạn nên thực hiện để phòng cũng như cải thiện tiến triển của tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng cũng như nhiều bệnh lý tiêu hóa khác.

Một trong những cách hiệu quả nhất để điều trị bệnh trào ngược axit là tránh các loại thực phẩm và đồ uống gây ra các triệu chứng. 

 Trào ngược dạ dày ăn gì, kiêng gì?

5.1.1 Các loại thực phẩm không nên ăn

• Thức ăn có chứa nhiều dầu mỡ, đồ được chế biến theo phương thức rán, chiên
• Đồ ăn cay, nóng
• Thức ăn có tính acid, vị chua tránh các loại nước ép từ cam quýt và cà chua, có thể gây kích ứng niêm mạc của ống dẫn thức ăn
• Hạn chế uống rượu, bia, cafein
• Đồ ăn cứng, khó tiêu
• Đồ uống có ga
• tránh sô cô la
• Không ăn thức ăn có vị bạc hà
• Thức ăn chế biến sẵn

 

5.1.2. Các thực phẩm nên dùng

 

• Thực phẩm giàu chất xơ

 

Thực phẩm giàu chất xơ giúp cho bạn cảm thấy no, giúp giảm lượng thức ăn nạp vào quá nhiều,  gây ra chứng ợ nóng. Vì vậy, bạn nên bổ sung chất xơ lành mạnh từ những thực phẩm sau:

• Các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt và bột yến mạch.
• Các loại rau củ gồm có củ cải đường, cà rốt, khoai lang.
• Các loại rau xanh như bông cải xanh, măng tây và đậu xanh.

 

• Thực phẩm có tính kiềm

 

Những loại thức ăn có độ pH thấp có tính acid và dễ gây trào ngược hơn. Trong khi đó, các loại thực phẩm có tính kiềm có thể giúp bù đắp acid mạnh trong dạ dày. Các loại thực phẩm mang kiềm tính có thể nhắc tới bao gồm:

• Chuối
• Dưa
• Súp lơ trắng
• Thì là
• Quả hạch

 

• Thức ăn nhiều nước

 

Ăn thực phẩm chứa nhiều nước có thể làm loãng và giảm nồng độ acid trong dạ dày. Chọn các loại thực phẩm như:

• Rau cần tây
• Quả dưa chuột
• Rau diếp
• Dưa hấu
• Trà thảo mộc

 

• Sữa

 

Thường sữa có thể làm giảm đi chứng ợ nóng. Nhưng bạn cần lưu ý rằng sữa có nhiều loại khác nhau – sữa nguyên chất với đầy đủ chất béo và sữa tách béo hoặc không béo. Chất béo trong sữa có thể làm tăng thêm tình trạng trào ngược acid, lưỡi trắng. Giữa niêm mạc dạ dày và dịch vị dạ dày sẽ có một dung dịch đệm tạm thời được tạo nên từ hoạt động của sữa không béo và từ đó giúp các triệu chứng ợ chua được giảm đi ngay. Sữa chua ít béo cũng giúp làm dịu tình trạng ợ chua đồng thời cung cấp một lượng men vi sinh lành mạnh (vi khuẩn tốt giúp tăng cường tiêu hóa).

 

• Một tách trà gừng

 

Gừng là một trong những dược liệu hỗ trợ tiêu hóa tốt nhất vì tính chất chữa bệnh của nó. Nó mang trong mình khả năng chống viêm và kiềm tính, giúp các kích ứng trong đường tiêu hóa được giảm bớt. Bạn có thể dùng một tách trà gừng khi bạn cảm thấy ợ chua.

 

• Giấm táo và táo

 

Theo kinh nghiệm dân gian, giấm táo giúp giảm tình trạng trào ngược dạ dày lưỡi trắng. Tuy nhiên, bạn không nên uống giấm táo một lượng nhiều ở nồng độ cao vì đây là một loại acid mạnh có thể gây kích ứng, bỏng thực quản. Bạn nên dùng một lượng nhỏ hòa vào nước ấm và uống trong bữa ăn.

 

• Một cốc nước chanh với mật ong

 

Nước chanh thường được coi là rất chua, nhưng một lượng nhỏ nước chanh pha với nước ấm và mật ong có tác dụng kiềm hóa giúp trung hòa acid trong dạ dày. Ngoài ra, sức khỏe của các tế bào cũng sẽ được hỗ trợ bảo vệ, bởi mật ong còn là một sản phẩm chứa lượng lớn chất chống oxy hóa tự nhiên.

 

5.1.3. Chế độ ăn 

 

• Thường xuyên ăn các bữa ăn nhỏ hơn trong ngày và liên tục thay đổi các loại thực phẩm mà bạn đang ăn …
• Ăn cách khi bạn nằm xuống ít nhất 2 đến 3 giờ
• Khi ăn cần nhai kỹ và không được ăn quá nhanh.
• Không đi lại trong khi ăn

 

Nếu bạn bị ợ chua nhiều lần hoặc nhiều hơn một tuần và thay đổi chế độ ăn uống không đem lại hiệu quả, bạn nên tới khám ​​bác sĩ. Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa sẽ giúp bạn kiểm tra bằng cách thực hiện các xét nghiệm để đo nồng độ acid trong dạ dày của bạn và xem liệu trào ngược acid thường xuyên gây làm tổn thương thực quản của bạn hay không.

 

Trào ngược dạ dày thường có thể điều trị được thông qua sự kết hợp giữa thay đổi lối sống, chế độ ăn uống, sinh hoạt và dùng thuốc. Nhưng các triệu chứng kéo dài của trào ngược dạ dày lưỡi trắng cần được đánh giá kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, người có thể tìm ra nguyên nhân cơ bản và đưa ra các lựa chọn điều trị hiện có.

 

5.2. Chế độ sinh hoạt cho người bị trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

• Từ bỏ hút thuốc.
• Đặt các khối dưới đầu giường của bạn để nâng cao 5 – 7 cm
• Hãy thử ngủ trên ghế nhằm hướng tới những giấc ngủ ngắn vào ban ngày.
• Không mặc những bộ quần áo chật, bó sát cơ thể hoặc đeo thắt lưng quá chặt.
• Hãy thực hiện các bước để giảm cân nặng của mình thông qua những bài tập thể dục và thay đổi chế độ ăn uống nếu bạn đang ở tình trạng thừa cân hoặc béo phì.
• Đi bộ sau bữa ăn

 

5.3. Loại bỏ các triệu chứng trong khoang miệng khi bị trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

•  Sử dụng kem đánh răng có chứa baking soda với florua 3 lần mỗi ngày. Không đánh răng khi miệng bạn có cảm giác chua vì điều đó có thể làm mòn men răng.
•  Súc miệng bằng nước súc miệng có chứa florua hoặc sử dụng gel có chứa florua hàng ngày.
• Kiểm tra răng miệng thường xuyên, bạn có thể được kiểm tra bằng việc chụp X-quang.
• Bạn có thể sử dụng một loại dụng cụ bảo vệ răng vào ban đêm để bảo vệ răng khỏi bị mòn.

6. Điều trị trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

Có thể bạn sẽ được bác sĩ điều trị của bạn khuyên nên thử thay đổi lối sống và dùng thuốc không kê đơn trước tiên. Nếu bạn không thấy thuyên giảm trong vòng vài tuần, bác sĩ có thể có đưa ra điều trị bằng thuốc hoặc điều trị ngoại khoa.

6.1. Điều trị nguyên nhân trào ngược dạ dày, lưỡi trắng bằng thuốc

 

Nguyên nhân trào ngược dạ dày, lưỡi trắng phần lớn là do tình trạng tăng tiết acid dịch vị hoặc yếu cơ vòng thực quản dưới. Vì vậy có thể được điều trị bằng các thuốc sau: 

 

• Thuốc kháng acid: giúp trung hòa acid trong dạ dày như các antacid có thể giúp giảm đau nhanh chóng. Nhưng khi dùng thuốc kháng acid sẽ không giúp chữa lành thực quản bị viêm do axit dạ dày gây ra mà còn làm dạ dày tăng tiết acid để bù trừ. Việc lạm dụng một số thuốc kháng acid có thể gây ra các tác dụng không mong muốn, chẳng hạn như tiêu chảy hoặc đôi khi các vấn đề về thận.
• Thuốc kháng thụ thể histamin -Thuốc giảm tiết acid HCl. Bao gồm cimetidine, famotidine và nizatidine. Thuốc kháng thụ thể histamin không hoạt động nhanh như thuốc kháng acid, nhưng chúng giúp giảm đau lâu hơn và có thể làm giảm sản xuất acid từ dạ dày trong tối đa 12 giờ. 
• Thuốc ức chế bơm proton: giúp ngăn chặn sản xuất acid và chữa lành thực quản bao gồm các thuốc như lansoprazole và omeprazole.

>>>> Tìm hiểu thêm: Thuốc Chữa Trào Ngược, Tác Dụng Phụ Và Cách Sử Dụng Hiệu Quả Mà Bạn Cần Nắm Rõ

6.2. Điều trị triệu chứng lưỡi trắng ở người bị trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

• Súc miệng bằng nước chanh hay nước giấm táo
• Súc miệng bằng nước muối sinh lý
• Sử dụng thuốc diệt khuẩn, kháng nấm: Dizigone

Thuốc diệt khuẩn, kháng nấm điều trị trào ngược dạ dày lưỡi trắng

6.3. Điều trị ngoại khoa cho bệnh nhân có trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

Trong các trường hợp thuốc không có tác dụng hoặc bạn muốn tránh sử dụng thuốc lâu dài, bác sĩ có thể chỉ định  điều trị phẫu thuật. Mục đích của phẫu thuật là tạo một van dạ dày ở quanh phần thực quản dưới hỗ trợ cho cơ vòng thực quản dưới. phương pháp “Nissen mềm” là phương pháp được sử dụng nhiều, cho hiệu quả cao tuy nhiên cũng có nguy cơ tử vong và nhiều di chứng nặng nề khác.

Kết luận về tình trạng trào ngược dạ dày, lưỡi trắng

Đây là một bệnh lý của đường tiêu hóa khá phổ biến và thường gây ra sự khó chịu và bất tiện trong cuộc sống sinh hoạt. Nó có thể là biểu hiện của một bệnh lý tiêu hóa khác đã xuất hiện lâu dài trong cơ thể và cũng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Tuy vậy, tình trạng này có thể được phòng và điều trị bởi việc thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ kết hợp với sử dụng thuốc. Hi vọng, qua bài viết trên, bạn đã phần nào hiểu hơn về bệnh lý trào ngược dạ dày, lưỡi trắng cũng như những chế độ ăn uống sinh hoạt để phòng và điều trị, giúp bạn nhanh chóng khỏi bệnh. 

Nếu còn bất cứ thắc mắc hay có câu hỏi nào cần lời giải đáp kĩ hơn về trào ngược dạ dày, lưỡi trắng, hãy liên ngay HOTLINE 18006091, Scurma Fizzy sẽ giải đáp khúc mắc của bạn, đồng hành cùng bạn trong các vấn đề này.