Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản Ở Trẻ Sơ Sinh Có Nguy Hiểm Không

Nhiều người đặt ra câu hỏi, liệu trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh có đơn thuần chỉ là triệu chứng bình thường? Nội dung dưới đây của Scurma Fizzy mong sẽ giúp các bạn có thêm thông tin, để thuận tiện hơn trong việc kiểm soát tình trạng sức khỏe bé nhà mình nhé.

1. Thế nào là dạ dày thực quản trào ngược?

Khi ta ăn, thức ăn sẽ đi từ miệng rồi qua họng, xuống thực quản rồi mới đến dạ dày. Khi thức ăn xuống đến dạ dày thì lỗ tâm vị đóng kín lại tránh cho thức ăn bị trào ngược lên thực quản. Trong trường hợp bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản thì thức ăn sẽ đi theo chiều ngược lại, có thể lên tới miệng để ra ngoài hoặc không.

Trào ngược dạ dày thực quản là cụm từ được dùng để mô tả tình trạng các thành phần có trong dạ dày như thức ăn, dịch dạ dày,… di chuyển ngược vào thực quản và có thể qua miệng để ra ngoài. Trào ngược dạ dày thực quản thường có các biểu hiện như ợ hơi, ợ chua, buồn nôn và nôn, ho, khó nuốt thức ăn, nóng rát phần ngực…

Ở trẻ em, khi bị trào ngược dạ dày thực quản thì trẻ sẽ có biểu hiện như trớ sữa, có tiếng ợ, ho,… Tình trang này hay gặp khi cho trẻ bú hoặc sau khi bú no.

>>>> Tìm hiểu thêm: Trào Ngược Dạ Dày Không Ngủ Được Là Tình Trạng Gì?

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh

2. Thế nào là trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh

Khi trẻ bú, sữa từ miệng đi xuống thực quản, qua tâm vị rồi vào dạ dày. 

Ở người lớn, tại tâm vị là một cơ vòng thực quản có tác dụng như van một chiều giúp ngăn cản sự trào ngược thức ăn, dịch vị từ dạ dày lên thực quản. Còn đối với trẻ sơ sinh, thì các cơ van tâm vị chưa được phát triển hoàn thiện nên còn yếu và xốp. Do đó, khi trẻ bú không đúng tư thế thì sữa và không khí trong dạ dày dâng lên, qua tâm vị một cách dễ dàng, trào ngược lên thực quản và ra ngoài gây nôn, trớ sữa.

Ngoài ra, khi thức ăn từ dạ dày xuống ruột cũng sẽ đi qua một van có chức năng giống như tâm vị, có tên gọi là môn vị. Khác với người lớn, trẻ sơ sinh có cơ tâm vị yếu nhưng cơ môn vị lại rất phát triển. Vì vậy, thức ăn dễ bị ứ đọng lâu trong dạ dày và dễ dàng gây ra hiện tượng trào ngược thực quản dạ dày ở trẻ sơ sinh.

Mặt khác, dạ dày ở trẻ sơ sinh hơi thẳng, không được cong như ở người lớn nên cũng rất dễ khiến trẻ bị trào ngược dạ dày. Khi bú, trẻ thường nuốt hơi khiến cho không khí ào bên tòng dạ đầy, sau đó trẻ lại được đặt nằm trên mặt phẳng ngang hoặc nghiêng bên phải, cũng rất dễ khiến trẻ nôn, trớ sữa ra ngoài.

3. Những nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh.

Hiện tượng trào ngược xảy ra do khi cơ thắt của vùng tâm vị không được đóng kín. Hơn 50% số trẻ sơ sinh trên thế giới bị trào ngược, tình trạng này có thể là bình thường hoặc có thể là tình trạng bệnh lý ẩn sâu trong cơ thể trẻ. Trào ngược dạ dày thực quản có thể gây ra một số vấn đề như chậm tăng cân, gây nghẹt thở do thức ăn bị trào vào đường thở, hoặc acid trong dịch dạ dày gây viêm thực quản, trẻ quấy khóc, không chịu bú…. Những biến chứng này chỉ xuất hiện ở khoảng 1% số trẻ. Sau đây là một số nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh:

3.1.  Do cơ thể của bé chưa phát triển hoàn chỉnh

Vòng cơ của cơ thắt thực quản dưới (nằm giữa thực quản và dạ dày) có nhiệm vụ giữ cho thức ăn luôn nằm trong dạ dày. Ở người lớn, vòng cơ này là luôn đóng chặt và chỉ mở ra khi chúng ta nuốt thức ăn. Đối với trẻ sơ sinh trẻ sơ sinh, cơ thắt thực quản dưới vẫn chưa phát triển hoàn toàn để thực hiện được đầy đủ chức năng của nó. Ngoài ra, hệ thống tiêu hóa của trẻ sơ sinh vẫn còn yếu và đây cũng chính là nguyên nhân khiến bé dễ bị trào ngược dạ dày thực quản hơn.

Nguyên nhân gây trào ngược thực quản ở trẻ sơ sinh

3.2. Đặc điểm sinh hoạt của trẻ

Ngoài nguyên nhân do cơ thể trẻ chưa được hoàn chỉnh, có thể kể đến một số yếu tố khác góp phần gây ra chứng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh phổ biến là:

• Do thường xuyên đặt bé nằm ngửa sau khi bú khiến dạ dày ở tư thế nằm ngang, khiến sữa dễ bị trào ngược ra ngoài hơn.
• Chế độ dinh dưỡng chủ yếu là chất lỏng: Trẻ sơ sinh nên chế độ ăn chủ yếu là chất lỏng như sữa mẹ hoặc sữa công thức, vì vậy nên đây cũng là một nguyên nhân khiến trẻ bị nôn trớ.
• Em bé sinh non: Sinh non khiến cho cơ thể bé có sức đề kháng rất kém, hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện. Vì nên trẻ rất khó để hấp thu được dinh dưỡng, khiến cho sữa tồn tại lâu trong dạ dày và gây ra tình trạng trào ngược

3.3. Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý

Mặc dù rất hiếm gặp các tình trạng trào ngược dạ dày thực quản do bệnh lý, nhưng chúng ta cũng không thể phủ nhận được sự nguy hiểm của nó. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm hay gặp ở trẻ như:

• Trào ngược dạ dày thực quản: Ở những trẻ lớn hơn, nguyên nhân gây ra trào ngược dạ dày thực quản bao gồm: Béo phì, ăn quá nhiều thực phẩm chiên xào hoặc cay nóng, uống nước ngọt có gas hoặc chứa caffeine, do yếu tố di truyền…
• Hẹp môn vị: Môn vị là một lớp cơ nằm giữa dạ dày và ruột non. Khi bị thu hẹp, nó sẽ ngăn không cho thức ăn có trong dạ dày đi vào ruột non, khiến cho thức ăn bị ứ đọng lại trong dạ dày, gây khó tiêu, ợ  hơi, ợ chua và trào ngược dạ dày thực quản.
• Bệnh không dung nạp thực phẩm:  Đây là tình trạng phản ứng của cơ thể đối với một số loại thức ăn nhất định
• Viêm thực quản do dị ứng: Hay được gọi  là bệnh viêm thực quản tăng bạch cầu eosin. Đây là một căn bệnh rất nguy hiểm, tế bào bạch cầu tích tụ nhiều ở thực quản và gây tổn thương niêm mạc thực quản. 

Thường thì rất hiếm gặp các bệnh này khi bị trào ngược dạ dày thực quản, nhưng nếu quan sát trẻ thấy việc nôn trớ diễn ra quá nhiều thì bạn nên đưa trẻ tới các Cơ sở Y tế uy tín để khám và điều trị bệnh.

4. Triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh

Một số triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh:

• Trẻ bị nôn ói sữa ra qua đường miệng và mũi, nôn với số lượng nhiều.
• Trẻ thường xuyên quấy khóc, không chịu bú, ngủ không ngon giấc.
• Lớn chậm, suy dinh dưỡng, da dẻ xanh xao
• Nếu gặp biến chứng ở đường hô hấp thì có các biểu hiện như ho khò khè, niêm mạc và da tím tái

Khi quan sát trẻ có các biểu hiện trên cần nhanh chóng đưa trẻ tới các cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời.

>>>> Đọc thêm: Khi Trẻ Sơ Sinh Bị Trào Ngược Sẽ Có Biểu Hiện Như Thế Nào

Triệu chứng trào ngược ở trẻ sơ sinh

5. Các biến chứng có thể gặp trong trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh

Chứng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh thường sẽ tự khỏi mà không gây ra bất kỳ vấn đề nguy hiểm nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng, nếu không điều trị kịp thời thì sẽ xuất hiện một số biến chứng khó lường làm ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ. 

Một số biến chứng có thể gặp như: Tắc đường dẫn khi do sữa bị trào ngược từ dạ dày lên thực quản và đi vào khí quản, nặng hơn có thể gây viêm phổi…; Viêm thực quản, các vấn đề về tai mũi họng, chậm lớn, còi cọc, kém hấp thu… Người nhà cần theo dõi cẩn thận tình trạng của trẻ, cố gắng hạn chế được số lần trẻ nhà mình nôn trớ càng nhiều càng tốt.

6. Phân biệt trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh do sinh lý và bệnh lý

Do sinh lý: Nếu hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản xảy ra trong thời gian ngắn, tần suất ít, và hầu như chỉ xảy ra sau khi bú no, hoặc do trẻ bị lạnh thì đó là trào ngược sinh lý. Trào ngược dạ dày thực quản do sinh lý sẽ giảm và mất dần theo thời gian, hầu như không kèm theo biến chứng nguy hiểm nào, cân nặng vẫn duy trì hoặc tăng đều đặn, không quấy khóc,… 

Do bệnh lý: Còn trào ngược dạ dày thực quản do bệnh lý sẽ xảy ra thường xuyên, kéo dài hơn và có thể gây ra một số triệu chứng khác nguy hiểm ở nhiều mức độ như khó thở, tím tái, ho, khò khè…. Nếu trẻ trên 1 tuổi vẫn hay nôn trớ ra sữa, chậm phát triển, biếng ăn, gầy gò, viêm phổi tái phát nhiều lần… thì khả năng đây là trào ngược bệnh lý. 

Trào ngược dạ dày do sinh lý hay bệnh lý

7. Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh thường kéo dài trong bao lâu?

Tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh sẽ cải thiện dần dần và biến mất khi trẻ lớn lên (7 – 8 tuổi). Ở độ tuổi này, gần như cầu tạo của dạ dày đã phát triển gần như dạ dày của một người trưởng thành, trẻ có thể tự ngồi và ăn những thức ăn đặc hơn. Các vòng cơ ở tâm vị phát triển hơn và có thể cản trở được thức ăn trong dạ dày trào ngược ra ngoài.

8. Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ nếu không được điều trị sẽ để lại nhiều biến chứng sau:

• Viêm thực quản: Tùy theo tình trạng nôn trớ mà trẻ sẽ bị viêm thực quản với các mức độ khác nhau, trường hợp nặng nhất là bị barrett thực quản và có thể dẫn đến ung thư.
• Hệ hô hấp bị ảnh hưởng: Trẻ sẽ dễ bị ho, khò khè kéo dài do dịch nôn trớ có thể đi vào đường hô hấp. Ngoài ra, trẻ cũng sẽ bị khàn tiếng hoặc viêm phổi, tắc nghẽn đường thở nếu không phát hiện sớm. Khi dịch nôn gây ra các bệnh ở đường hô hấp thì điều trị bằng các phương pháp thông thường sẽ không làm giảm được các triệu chứng này.
• Các vấn đề về tai mũi họng như: mòn răng do bị axit dạ dày bào mòn, viêm tai, viêm xoang do dich tiêu hóa đi lên mũi…
• Trào ngược dạ dày thực quản còn làm trẻ sụt cân, suy dinh dưỡng, chậm lớn, còi xương…

Trào ngược dạ dày thực quản hầu hết đều là những trạng thái sinh lý bình thường ở trẻ nhỏ và mất dần theo sự phát triển của bé. Nhưng có những trường hợp là bệnh lý mà người mẹ không hề hay biết. Vì vậy, cho dù là bé bị trào ngược do sinh lý hay bệnh lý, thì cũng nên cố gắng tìm cách để khắc phục tình trạng này sớm nhất có thể, để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho bé nhà mình nhé.

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

9. Một số biện pháp giúp giảm tình trạng trào ngược dạ dày thực quản cho bé tại nhà

9.1. Đối với trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản sinh lý:

Hầu hết các trường hợp trẻ sơ sinh bị trào ngược dạ day dày thực quản sinh lý thì đây là hiện tượng bình thường ở giai đoạn đầu sau khi trẻ chào đời. Hiện tượng trào ngược ở trẻ sẽ mất dần theo thời gian. Tuy nhiên, nếu như để bé nôn trớ quá nhiều cũng sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển của bé do bị mất chất dinh dưỡng từ sữa mẹ. Sau đây là một số cách giúp làm giảm bớt tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh mà cha mẹ nào cũng nên biết: 

Với những trẻ bú mẹ trực tiếp: Ban đầu trong dạ dày bé không có hoặc có ít sữa, nên cho bé bú vú bên trái trước. Lúc sau có thể chuyển sang vú bên phải (vì lúc này trong dạ dày bé đã có một lượng sữa rồi), cho bú bên phải thì sẽ khiến cho sữa dễ dàng đi xuống dạ dày bé và tránh bị trào ngược ra ngoài.

Với những trẻ bú bình: Khi cho trẻ bú bình, cha me nên đặt bình sao cho núm vú của bình sữa luôn đầy sữa, tránh cho trẻ mút không khí trong bình.

Sau khi bú xong:

• Có thể tránh cho bé bú quá no bằng cách chia ra làm nhiều lần cho bé bú.
• Sau khi bú thì không nên đặt bé nằm ngay xuống giường hoắc các bề mặt phẳng. Thay vào đó có thể ôm thẳng bằng cách áp ngực bé vào ngực mẹ, đầu bé tựa vào vai mẹ hoặc cho bé nằm kê gối cao, nghiêng về bên trái.
• Sau khi bé bú no thì để bé nằm hoặc ngồi im
• Giữ ấm cho bé vì lánh cũng là một nguyên nhân khiến bé nôn trớ nhiều. 
• Không nên để bé quấy khóc lúc bú, do khóc có thể khiến bé nuốt nhiều hơi và bụng, dễ gây nôn trớ hơn.
• Không đưa bé lên xuống hoặc khiên bé rung lắc nhiều để tráng kích thích vào dạ dày khiến bé dễ bị trào ngược hơn.
• Kê cao gối cho bé
• Hỗ trợ bé tập các bài tập thể dục đơn giản.

9.2. Đối với trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản bệnh lý:

Khi thấy bé nôn trớ quá nhiều, áp dụng các phương pháp trên mà không thấy giảm triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh, thì bạn phải nghĩ ngay đến khả năng có thể bé bị trào ngược dạ bênh lý. Lúc này cha mẹ cần nhanh chóng đưa bé tới các Bệnh viện nhi để được các bác sĩ khám, tìm nguyên nhân và điều trị kịp thời.  

>>>> Tìm hiểu thêm: Làm Gì Để Chữa Trào Ngược Dạ Dày Ở Trẻ Sơ Sinh Một Cách An Toàn, Hiệu Quả

10. Thuốc điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh 

Thường thì bác sĩ sẽ chẩn đoán trào ngược trào ngược dạ dày thực quản dựa trên các tiền sử bệnh án và những triệu chứng mà bạn mô tả về bé. Trong một số trường hợp thì cần phải xét nghiệm nếu như tình trạng trào ngược diễn ra thường xuyên và gây nguy hiểm cho bé.

Bác sĩ kê toa một số đơn thuốc thích hợp trong trường hợp tình trạng trào ngược trở nên nghiêm trọng. 

Một số loại thuốc được chỉ định để điều trị như Ranitidine hoặc Omeprazole. Tuy nhiên, tính hiệu quả vẫn không được chắc chắn do công dụng chính của hai loại thuốc này làm giảm axit trong dạ dày. Ngoài ra, khi sử dụng Ranitidine và Omeprazole thì gây nguy cơ nhiễm trùng cũng khá cao. Do axit trong dạ dày có tác dụng bảo vệ dạ dày khỏi các vi khuẩn, khi axit trong dạ dày giảm thì sinh vật nguy hiểm đến từ thực phẩm, nước uống, sẽ dễ dàng xâm nhập vào cơ thể hơn. 

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh phải làm sao

Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật trong trường hợp sử dụng thuốc không làm giảm bớt các triệu chứng hoặc trẻ gặp phải biến chứng nguy hiểm nào khác. Tuy nhiên, chỉ định phẫu thuật để điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh là rất hiếm xảy ra.

Lưu ý: Do trẻ con rất nhỏ, cơ thể rất nhạy cảm nên việc sử dụng thuốc phải được sự chỉ định của bác sĩ để tránh gây nguy hiểm cho trẻ.

11. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh thì khi nào cần đưa đi khám?

Nhìn chung, trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh không phải là một vấn đề khiến các bậc phụ huynh phải lo lắng quá mức. Tuy nhiên, cũng cần phải chú ý nếu bé có những triệu chứng sau đây:

• Tăng trưởng kém, không lên cân hoặc sút cân.
• Nôn trớ dữ dội, chất lỏng có màu xanh lá cây, màu vàng, đôi khi là chất đặc như bã cà phê và có màu, kèm theo co thắt cơ bụng mạnh.
• Bé không chịu bú hoặc quấy khóc khi ăn hoặc ngay sau lúc ăn.
• Có màu bất thường trong phân của bé.
• Bé có biểu hiện khó thở, ho lâu, dai dẳng, tím tái,…
• Bé có tiền sử bệnh viêm phổi và có biểu hiện tái phát lại.

Những dấu hiệu trên có thể là nguyên nhân của các căn bệnh khác nghiêm trọng hơn như trào ngược dạ dày thực quản, viêm thực quản, hoặc tắc nghẽn đường tiêu hóa…. Vì vậy nếu bé có các biểu hiện trên thì hãy bé đến bệnh viện sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trên đây là những thông tin hữu ích về bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh, những nguyên nhân và cách làm giảm triệu chứng tai nhà. Hy vong bài viết này sẽ đem đến cho người đọc một cái nhìn khách quan về tình trạng sức khỏe của con mình hiện tại. Hãy chủ động quan sát, đưa bé đi khám để được chẩn đoán chính xác nhất và điều trị kịp thời bạn nhé. Mọi thắc mắc cần giải đáp, bạn hãy liên hệ đến hotline 18006091 để được các chuyên gia của Scurma Fizzy tư vấn một cách hiệu quả nhất.