Trẻ Bị Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản

Hiện nay, trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản là một tình trạng thường hay gặp khiến nhiều cha mẹ phải lo lắng. Bài viết này của Scurma Fizzy sẽ giúp các cha mẹ có thể hiểu hơn về tình trạng của con mình, cũng như nguyên nhân, các điều trị để làm giảm tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ nhé.

1. Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ có phải là bệnh lý gì không?

Khi ta nuốt, thức ăn sẽ đi từ miệng rồi qua họng, xuống thực quản, qua lỗ tâm vị rồi mới đến dạ dày. Khi thức ăn xuống đến dạ dày thì lỗ tâm vị có tác dụng như một van cơ học sẽ đóng kín lại tránh cho thức ăn và dịch vị dạ dày đi theo chiều ngược lại. Một số trường hợp bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản thì thức ăn sẽ bị trào ngược từ dạ dày lên thực quản, thậm chí có thể lên tới khoang miệng để ra ngoài hoặc không.

Trào ngược dạ dày thực quản là một bệnh rất hay gặp ở mọi lứa tuổi, được dùng để mô tả tình trạng các thành phần có trong dạ dày (thức ăn, dịch dạ dày,…) di chuyển ngược lên thực quản và có thể qua miệng để ra ngoài. Trào ngược dạ dày thực quản thường kèm theo các biểu hiện như ợ hơi, ợ chua, ho, khó nuốt thức ăn buồn nôn và nôn, nóng rát phần ngực, đau ngực…

Ở trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản thì sẽ có biểu hiện như trớ sữa, thức ăn, có tiếng ợ, ho,… Tình trạng này hay gặp khi cho trẻ bú hoặc ăn no.

2. Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản có biểu hiện như thế nào?

Khi trẻ bú hoặc ăn, sữa và thức ăn sẽ từ miệng đi xuống thực quản, qua tâm vị rồi vào dạ dày.

Ở người lớn, tại tâm vị là một cơ vòng phát triển có tác dụng như van một chiều, van này giúp ngăn cản sự trào ngược thức ăn, dịch vị từ dạ dày lên thực quản.

Còn đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, các cơ van tâm vị còn rất yếu và xốp vì chưa được phát triển hoàn thiện. Do đó, khi trẻ bú không đúng tư thế hoặc ăn các loại thức ăn khó tiêu, thì sữa, thức ăn và dịch vị dạ dày có thể qua tâm vị một cách dễ dàng, trào ngược lên thực quản và ra ngoài gây nôn, trớ sữa, thức ăn.

Ngoài ra, khi thức ăn từ dạ dày xuống ruột cũng sẽ đi qua một van là môn vị, van môn vị có chức năng gần giống tâm vị. Nhưng với người lớn, trẻ sơ sinh có cơ tâm vị yếu nhưng cơ môn vị lại rất phát triển và dày. Vì vậy, thức ăn dễ bị ứ đọng lâu trong dạ dày gây đầy trướng bụng và dễ dàng gây ra hiện tượng trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản.

Mặt khác, dạ dày ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hơi thẳng, không được cong như ở người lớn nên cũng rất dễ khiến trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản. Đối với trẻ sơ sinh, khi bú, trẻ thường nuốt hơi khiến trong dạ dày có nhiều không khí, sau đó trẻ lại được đặt nằm trên mặt phẳng ngang, điều này rất dễ khiến trẻ nôn, trớ sữa ra ngoài.

>>>>>>> Đọc thêm: Trẻ Sơ Sinh Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản Và Những Vấn Đề Cần Lưu Tâm

3. Nguyên nhân dẫn đến trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản

Hiện tượng trào ngược xảy ra do van của tâm vị không được đóng kín. Hơn 80% số trẻ trên thế giới bị trào ngược dạ dày thực quản, tình trạng này có thể là sinh lý hoặc có thể là tình trạng bệnh lý ẩn sâu trong cơ thể trẻ. Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản có thể gây chậm lớn cân, gây nghẹt thở do thức ăn bị trào vào đường thở, hoặc acid trong dịch dạ dày gây viêm, loét thực quản, trẻ quấy khóc, không chịu bú…. Những biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản chỉ xuất hiện ở khoảng 1% số trẻ. Sau đây là một số nguyên nhân chủ yếu khiến trẻ bị trào ngược dạ dày:

3.1.  Do cơ vòng thực quản của trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh

Vòng cơ của tâm vị (nằm giữa thực quản và dạ dày) có nhiệm vụ giữ cho thức ăn và dịch tiêu hóa luôn nằm trong dạ dày. Ở người lớn, vòng cơ này là luôn luôn ở trong tình trạng đóng chặt kín và chỉ mở ra khi nào chúng ta nuốt thức ăn. Đối với trẻ sơ sinh trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cơ thắt thực quản dưới vẫn chưa phát triển hoàn toàn để thực hiện được đầy đủ vai trò như một van đóng kín. Ngoài ra, dạ dày của trẻ vẫn còn yếu chưa hoàn thiện được chức năng tiêu hóa nên trẻ tiêu hóa rất kém, và đây cũng là một trong những nguyên do chính khiến cho trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản.

Trẻ bị trào ngược do cơ vòng thực quản chưa phát triển hoàn toàn

3.2. Đặc điểm trẻ lúc sinh hoạt

Ngoài nguyên nhân trên, có thể kể đến một số nguyên nhân khác cũng góp phần gây ra tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ đó là:

• Do hay đặt bé nằm ngửa sau khi bú khiến dạ dày ở tư thế nằm ngang so với giường, khiến sữa dễ bị trào ra ngoài hơn.
• Chế độ dinh dưỡng chủ yếu là chất lỏng, thức ăn mềm: Trẻ sơ sinh có chế độ ăn chủ yếu là chất lỏng như sữa mẹ hoặc sữa công thức Còn trẻ nhỏ lại có chế độ ăn là những thức ăn mềm, vì vậy nên đây cũng là một nguyên nhân khiến trẻ dễ bị nôn trớ.
• Trẻ sinh thiếu tháng: Sinh thiếu tháng khiến cho cơ thể bé có sức đề kháng kém, hệ tiêu hóa chưa phát triển đầy đủ. Vì vậy nên trẻ khó để hấp thu được chất dinh dưỡng, khiến sữa và thức ăn tồn tại lâu trong dạ dày và gây ra tình trạng chướng bụng, trào ngược

3.3. Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm

Mặc dù các tình trạng trào ngược dạ dày thực quản do bệnh lý rất hiếm gặp. Bệnh trào ngược dạ dày ở trẻ em có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm như sau:

• Trào ngược dạ dày thực quản: Ở những trẻ lớn, nguyên nhân gây ra trào ngược dạ dày bao gồm: Béo phì, ăn quá nhiều đồ ăn chiên xào hoặc cay nóng, uống nước có gas, do yếu tố di truyền, do giãn cơ vòng bệnh lý…
• Hẹp môn vị: Môn vị là một lớp cơ dày nằm giữa dạ dày và ruột non. Khi bị thu hẹp, nó sẽ ngăn cản sự di chuyển của thức ăn từ dạ dày vào ruột non, từ đó thức ăn sẽ bị ứ đọng lại trong dạ dày, gây khó tiêu, ợ  hơi, ợ chua, đầy bụng và trào ngược dạ dày thực quản.
• Bệnh không dung nạp thực phẩm:  Đối với một số loại thức ăn cụ thể thì cơ thể sẽ có phản ứng không dung nạp chúng. Ví dụ một số loại thức ăn có chứa lactose có trong sữa bò và một số loại sữa. Nguyên nhân là do cơ thể không sản xuất đủ enzym lactase để tiêu hóa lactose có trong thức ăn. Từ đó cơ thể trẻ sẽ không hấp thu được và gây trào ngược dạ dày thực quản.
• Viêm thực quản do dị ứng: Hay được gọi là bệnh viêm thực quản do tăng bạch cầu Eosin. Đây là một căn bệnh rất nguy hiểm bởi tế bào bạch cầu tích tụ nhiều ở thực quản, từ đó gây tổn thương niêm mạc thực quản. 

Bình thường thì các nguyên nhân trên rất hiếm khi gây trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ, nhưng nếu quan sát thấy các biểu hiện bất thường trên thì nhanh chóng đưa trẻ tới các Cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời.

4. Trẻ bị trào ngược dạ dày thường thì có triệu chứng gì?

Một số triệu chứng thường hay gặp khi trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản:

• Trẻ bị nôn ói các sản phẩm trong dạ dày như sữa, thức ăn với số lượng nhiều ra ngoài qua đường miệng và mũi.
• Trẻ thường xuyên quấy khóc, không ăn không bú, ngủ không ngon giấc.
• Suy dinh dưỡng, da xanh xao, chậm lớn, còi xương
• Nếu gặp biến chứng ở đường hô hấp thì có các biểu hiện như ho. khò khè, da, tím tái

5. Các biến chứng hay gặp khi trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản

Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản thường sẽ tự khỏi mà không gây ra bất kỳ vấn đề nguy hiểm nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng, nếu không điều trị kịp thời thì sẽ xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm làm ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ. 

Một số biến chứng nguy hiểm có thể gặp như: Tắc đường dẫn khi, có thể gây viêm phổi…; Viêm thực quản, các vấn đề về tai mũi họng, chậm lớn, còi cọc, kém hấp thu… 

Trẻ bị còi xương, suy dinh dưỡng khi bị trào ngược dạ dày thực quản

Trẻ bị còi xương, suy dinh dưỡng do trào ngược dạ dày thực quản. Người nhà cần theo dõi cẩn thận tình trạng của trẻ khi bị trào ngược dạ dày thực quản, cố gắng hạn chế được số lần trẻ bị nôn trớ.

6. Phân biệt tình trạng trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản sinh lý và bệnh lý

Phân biệt tình trạng trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản sinh lý và bệnh lý

Do sinh lý: Nếu trẻ bị trào ngược dạ dày xảy ra trong thời gian ngắn, tần suất ít, và hầu như chỉ xảy ra sau khi trẻ bú, ăn no, hoặc khi trẻ bị lạnh thì đó là hiện tượng trào ngược dạ dày sinh lý. Trào ngược dạ dày thực quản do sinh lý sẽ giảm và mất dần khi trẻ lớn, hầu như không gây ra bất kỳ biến chứng nguy hiểm nào, cân nặng của trẻ vẫn duy trì hoặc tăng đều đặn, trẻ không quấy khóc,… 

Do bệnh lý: Còn hiện tượng trẻ trào ngược dạ dày do bệnh lý sẽ xảy ra thường xuyên, kéo dài hơn và có thể gây ra một số biến chứng khác nguy hiểm ở nhiều mức độ khác nhau như khó thở, tím tái, ho, khò khè…. 

7. Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản thường kéo dài trong bao lâu?

Tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sẽ biến mất khi trẻ lớn (7 – 8 tuổi). Ở độ tuổi này, gần như cầu tạo dạ dày trẻ đã phát triển gần giống như dạ dày của một người trưởng thành, trẻ có thể ngồi và ăn những thức ăn đặc hơn. Vòng cơ tâm vị phát triển hơn, co giãn tốt hơn và có thể ngăn cản được thức ăn trong dạ dày bị trào ngược ra ngoài.

>>>>>>>>> Tìm hiểu thêm: Trẻ Em Bị Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản – Các Dấu Hiệu, Chẩn Đoán Và Điều Trị

8. Trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản có nguy hiểm không?

Trẻ gặp phải tình trạng dạ dày thực quản bị trào ngược nếu không được kịp thời phát hiện và điều trị bằng những biện pháp phù hợp sẽ để lại nhiều biến chứng nguy hiểm khó lường sau:

• Viêm thực quản: Khi nôn, dịch acid bị trào ngược lên thực quản, làm bỏng và gây viêm thực quản. Tùy theo tình trạng nôn mà trẻ có thể bị viêm thực quản ở các mức độ khác nhau, trường hợp nặng là bị barrett thực quản và thậm chí có thể dẫn đến biến chứng cực kỳ nghiêm trọng chính là ung thư thực quản.
• Hệ hô hấp bị ảnh hưởng: Trẻ sẽ dễ bị ho, khò khè do dịch nôn trớ có thể tràn vào đường hô hấp. Nếu không phát hiện sớm trẻ sẽ bị khàn tiếng hoặc viêm phổi, tắc nghẽn đường thở.  Nếu dịch nôn gây ra các bệnh ở đường hô hấp thì các phương pháp thông thường để điều trị sẽ không làm giảm được các triệu chứng ở đường hô hấp này.
• Các bệnh về tai mũi họng như: acid dạ dày bào mòn răng, viêm tai, viêm xoang do dịch tiêu hóa đi lên mũi, xoang…
• Trào ngược dạ dày thực quản còn khiến trẻ sụt cân, suy dinh dưỡng, chậm lớn, còi xương, chán ăn….

Trẻ bị mòn răng do trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ hầu hết đều là những trạng thái sinh lý bình thường và sẽ mất dần theo sự phát triển của trẻ. Nhưng có những trường hợp là bệnh lý mà cha mẹ không hề hay biết. Vì vậy, cho dù là trẻ bị trào ngược do sinh lý hay bệnh lý, thì cha me cũng nên tìm cách để khắc phục tình trạng này sớm nhất, để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho trẻ nhà mình nhé.

9. Một số biện pháp tại nhà giúp giảm tình trạng trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản

9.1. Đối với trường hợp trẻ em bị trào ngược dạ dày thực quản do nguyên nhân sinh lý

Hầu hết các trường hợp do nguyên nhân sinh lý thì sẽ mất dần theo thời gian. Tuy nhiên, nếu như để trẻ  nôn trớ quá nhiều cũng sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển của bé do bị mất chất dinh dưỡng từ sữa mẹ và từ thức ăn. Sau đây là một số cách giúp làm giảm bớt tình trạng trẻ bị trào ngược dạ dày  mà cha mẹ nào cũng nên biết: 

Cho bé nằm đúng tư thế sau khi bú

• Có thể tránh cho trẻ bú/ăn quá no bằng cách chia ra làm nhiều lần cho trẻ bú/ăn.
• Sau khi trẻ bú/ăn xong thì không nên đặt bé nằm ngay xuống giường hoặc các bề mặt phẳng ngay. Thay vào đó có thể ôm bằng cách áp ngực bé vào ngực mẹ, đầu bé tựa vào vai mẹ, đối với những trẻ lớn hơn thì nên cho trẻ nằm ở bề mặt nghiêng, kê cao gối.
• Sau khi bú/ăn no thì để trẻ nằm hoặc ngồi im.
• Giữ ấm cho trẻ vì lánh sẽ khiến bé nôn trớ nhiều. 
• Hạn chế để trẻ quấy khóc khi bú, do khóc sẽ khiến trẻ nuốt nhiều hơi vào bụng, dễ gây nôn trớ hơn.
• Không đưa trẻ lên xuống hoặc để trẻ chạy nhảy sau khi ăn no, vì sẽ gây kích thích vào dạ dày gây nôn trớ.

9.2. Đối với trẻ bị trào ngược  do nguyên nhân bệnh lý

Khi thấy trẻ nôn trớ quá nhiều, áp dụng các phương pháp tại nhà trên mà không thấy giảm thì bạn phải nghĩ ngay đến khả năng bé bị trào ngược dạ bênh lý. Lúc này cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ tới các trung tâm y tế uy tín để được các bác sĩ khám và điều trị kịp thời.

10. Thuốc điều trị tình trạng trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản

Thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ

Thường thì bác sĩ sẽ chẩn đoán tình trạng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ dựa trên các tiền sử bệnh và những triệu chứng khi trẻ bị nôn trớ tại nhà. Trong một số trường hợp tình trạng trào ngược dạ dày diễn ra thường xuyên gây nguy hiểm cho trẻ  thì cần phải xét nghiệm để tìm nguyên nhân gây bệnh.

Bác sĩ kê toa một số đơn thuốc thích hợp dành cho trẻ trong trường hợp tình trạng trào ngược nghiêm trọng. 

Một số loại thuốc được chỉ định để điều trị cho trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản như Ranitidine hoặc Omeprazole. Tuy nhiên, do công dụng chính của hai loại thuốc này làm giảm acid trong dạ dày nên tính hiệu quả vẫn không được chắc chắn. Ngoài ra, khi sử dụng Ranitidine và Omeprazole để điều trị trào ngược dạ dày thực quản cho trẻ cũng gây nguy cơ nhiễm trùng cũng khá cao. Do axit trong dạ dày có tác dụng ngăn cản sự hoạt động của các vi khuẩn trong dạ dày, khi acid trong dạ dày giảm thì sinh vật nguy hiểm đến từ thức ăn, nước uống, sẽ dễ dàng xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh hơn. 

Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cho trẻ trong trường hợp sử dụng thuốc mà không làm giảm bớt các triệu chứng hoặc trẻ gặp phải biến chứng nguy hiểm khác. Tuy nhiên, chỉ định phẫu thuật để điều trị cho trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản là rất hiếm xảy ra.

Lưu ý: Do trẻ còn rất nhỏ, cơ thể rất nhạy cảm với các thuốc nên việc sử dụng thuốc để điều trị phải được sự chỉ định của bác sĩ để tránh gây nguy hiểm.

>>>>>>>>>> Xem thêm: Trẻ Sơ Sinh Bị Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản Thì Khắc Phục Như Thế Nào

11. Khi nào cần đưa trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản đi khám?

Nhìn chung, trẻ bị trào ngược dạ dày không phải là một vấn đề khiến cha mẹ phải lo lắng quá mức. Tuy nhiên, cũng cần phải chú ý nếu bé có những triệu chứng khác thường sau đây:

• Tăng trưởng kém, không lên cân hoặc sút cân nhanh chóng.
• Nôn trớ dữ dội, chất lỏng có màu xanh lá cây, màu vàng, đôi khi là các sản phẩm có màu như bã cà phê, kèm theo co thắt cơ bụng mạnh.
• Bé không chịu bú, quấy khóc khi ăn hoặc ngay sau lúc ăn.
• Trẻ đi ngoài ra phân có màu bất thường.
• Bé có biểu hiện khó thở, ho, tím tái,…

Những dấu hiệu trên có thể là nguyên nhân của các căn bệnh khác nghiêm trọng hơn như viêm thực quản, hoặc tắc nghẽn đường tiêu hóa, tắc nghẽn đường thở… Vì vậy nếu trẻ có các biểu hiện bất thường trên thì cha mẹ hãy nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trên đây là những thông tin hữu ích về tình trạng trẻ bị trào ngược dạ dày quản, những nguyên nhân và cách làm giảm triệu chứng trên tại nhà. Hy vong bài viết này sẽ đem đến cho cha mẹ một cái nhìn khách quan về tình trạng sức khỏe của trẻ hiện tại. Hãy chủ động quan sát trẻ, đưa trẻ nhà mình đi khám sức khỏe thường xuyên để được chẩn đoán chính xác nhất và điều trị kịp thời bạn nhé. Mọi thắc mắc cần giải đáp, xin vui lòng liên hệ đến hotline 18006091 để được các chuyên gia của Scurma Fizzy tư vấn một cách chính xác và hiệu quả nhất.