Triệu Chứng Bệnh Trào Ngược Dạ Dày, Nguyên Nhân, Tác Hại Và Cách Xử Lý

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản diễn biến âm thầm, không có biểu hiện rõ rệt, khiến người bệnh thường chủ quan và không có biện pháp điều trị kịp thời. Hậu quả là nhiều biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra, gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Trong bài viết dưới đây, Scurma Fizzy sẽ giúp bạn tìm hiểu triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày, nguyên nhân và tác hại của chúng.

1. Bệnh trào ngược dạ dày được hiểu là gì?

Bệnh trào ngược dạ dày hay còn được biết đến là bệnh trào ngược acid (tên khoa học: GERD – Gastroesophageal Reflux Disease) là một bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến, nhất là đối với người trưởng thành. Đó là tình trạng dịch dạ dày (gồm acid, men tiêu hóa, thức ăn,…) trào ngược lên thực quản gây nhiều triệu chứng khác nhau.

Bình thường, mỗi lần nạp thực phẩm vào cơ thể, thức ăn sẽ được đưa từ miệng xuống thực quản. Để chúng có thể xuống được dạ dày, cơ vòng thực quản phải mở ra tạo lỗ thông xuống dưới, nhưng sau đó sẽ đóng lại ngay. Trong một số trường hợp, khi cơ vòng này bị tổn thương và không hoạt động bình thường sẽ để xảy ra tình trạng acid dịch vị bị đẩy ngược lên trên, gây các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày.

Bất kỳ đối tượng nào cũng có thể mắc bệnh này, không phân biệt giới tính hay độ tuổi. Những báo cáo gần đây cho thấy, những người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh, hay sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,… có nguy cơ xuất hiện các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày cao hơn so với thông thường. 

Trong giai đoạn đầu, ngoài tạo cảm giác khó chịu, trào ngược dạ dày thường không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện kịp thời và tiến hành điều trị sớm thì trào ngược dạ dày có thể gây ra nhiễm khuẩn, viêm thực quản, thậm chí là ung thư vòm họng.

>>>> Xem thêm ngay: Trào Ngược Thực Quản Và Cách Tự Điều Trị Tại Nhà

2. Triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày bạn cần chú ý

Cũng giống nhiều bệnh lý khác, trào ngược dạ dày cũng sẽ có một số triệu chứng thường gặp mà bạn cần biết để có thể phát hiện bệnh kịp thời, có thể kể đến như:

2.1. Đau tức vùng ngực

Khi xảy ra hiện tượng trào ngược acid, bạn có thể cảm thấy đau tức vùng ngực sau xương ức, sau đó có thể lan ra lưng và cánh tay. Nguyên nhân là do dịch vị dạ dày trào ngược lên trên, kích thích các sợi dây thần kinh nằm ở bề mặt niêm mạc thực quản, tạo cảm giác đau.

Triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày này rất dễ nhầm lẫn với biểu hiện do bệnh lý của tim hay phế quản gây ra. Tuy nhiên, nếu cơn đau tăng lên nhiều khi nằm xuống hay cúi người, hoặc người bệnh có thêm các dấu hiệu khác được đề cập ở dưới, thì gần như có thể chắc chắn đó là do tình trạng trào ngược gây ra.

2.2. Ợ nóng, ợ chua

Một trong những triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày không thể bỏ qua là hiện tượng ợ nóng, ợ chua. 

• Ợ nóng: là tình trạng ợ kèm cảm giác bỏng rát vùng ngực sau xương ức, rồi lan dần lên cổ. Đó là do acid dịch vị bị đẩy lên, tiếp xúc với niêm mạc thực quản, khiến người bệnh thấy nóng rát từ dạ dày lên đến họng. 
• Ợ chua: là triệu chứng thường đi kèm với ợ hơi, ợ nóng. Bệnh nhân sau khi ợ có thể cảm nhận được vị chua trong miệng. Vị chua đó chính là do acid dịch vị dạ dày gây nên. 

Tình trạng ợ chua, ợ nóng có thể tăng lên sau khi ăn no, uống nước, đặc biệt là vào ban đêm khi đi ngủ.

 2.3. Ợ hơi

Việc ăn quá no hay uống một số loại nước chứa nhiều ga, có cồn như rượu bia cũng sẽ dễ dẫn đến tình trạng ợ hơi. Tuy nhiên, nếu bị ợ hơi liên tục và thường xuyên, bạn cần cân nhắc đến việc mình bị trào ngược dạ dày. 

Bình thường, quá trình tiêu hóa sẽ sinh ra một lượng khí thừa, tích một phần trong bao tử và được thải khỏi cơ thể qua hậu môn. Trong trường hợp cơ vòng thực quản gặp vấn đề, lượng hơi này sẽ không thể tiếp tục được giữ trong dạ dày mà bị đẩy lên trên, thoát ra ngoài qua miệng và gây ra tình trạng ợ hơi. 

Giống như triệu chứng ợ chua ợ nóng, ợ hơi sẽ xảy ra thường xuyên hơn khi bạn ăn no, khi chướng bụng khó tiêu hay nằm ngủ,…

2.4. Cảm giác buồn nôn, nôn

Việc acid dạ dày bị đẩy lên thực quản sẽ kích thích họng và miệng, gây cảm giác buồn nôn và nôn. Chất trào ngược này không chỉ bao gồm dịch vị, dịch mật, khí hơi mà còn có thể có cả thức ăn chưa được tiêu hóa. Bạn có thể bị buồn nôn và nôn vào bất cứ thời gian nào trong ngày, nhưng thường gặp nhất là sau bữa ăn, vào ban đêm và buổi sáng khi đánh răng.

Bên cạnh đó, đối tượng có khả năng gặp dấu hiệu này nhất là trẻ em, phụ nữ mang thai và người già, do đây đều là những người có tình trạng dạ dày và hệ tiêu hóa yếu hơn bình thường.

Theo nhiều chuyên gia, buồn nôn và nôn có thể là biểu hiện bệnh duy nhất ở nhiều người. Do đó, nếu bạn gặp hiện tượng này sau khi ăn mà không rõ nguyên nhân, rất có thể đó chính là triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày.

2.5. Khó nuốt

Khi bị trào ngược dạ dày, bên cạnh những tình trạng như ợ chua, ợ hơi, đau vùng ngực,… bệnh nhân còn có thể cảm thấy khó nuốt khi ăn. Hiện tượng acid bị đẩy lên họng diễn ra thường xuyên sẽ khiến thực quản bị tổn thương nặng nề. Từ đó, lớp niêm mạc sẽ sưng lên, phù nề, làm hẹp đường dẫn thức ăn xuống dạ dày, đồng thời gây cảm giác đau khi có vật cọ xát, dẫn đến triệu chứng khó nuốt.

Việc khó nuốt sẽ dẫn đến tình trạng chán ăn, và sau một thời gian dài sẽ khiến bạn thiếu hụt calo và chất dinh dưỡng, gây sụt cân, cơ thể mệt mỏi, tạo tiền đề cho nhiều bệnh lý khác. 

>>>> Tìm hiểu thêm: Nghẹn Ở Cổ Họng – Dấu Hiệu Cảnh Báo Điều Gì?

2.6. Khàn giọng và ho

Việc acid dịch vị tiếp xúc thường xuyên với thực quản không chỉ gây khó nuốt mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến dây thanh quản, gây ra triệu chứng khàn giọng. Lâu ngày, dây thanh quản ngày càng sưng phù lên, làm chít hẹp đường dẫn khí, dịch viêm chảy xuống phế quản gây ho.

Khàn giọng và ho là biểu hiện rất dễ nhầm lẫn với các vấn đề về đường hô hấp. Tuy nhiên, lưu ý rằng nếu đó là triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thì sẽ không kèm theo dấu hiệu cảm lạnh như sổ mũi, hắt hơi,…

2.7. Miệng tiết nhiều nước bọt

Việc tiết nhiều nước bọt là phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm làm loãng bớt lượng acid dịch vị trào ngược lên. Đây cũng là một trong những triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày phổ biến, cùng với chứng ợ chua, ợ nóng gây khó chịu cho người bệnh. Tuy nhiên, chúng cũng dễ bị bỏ qua do không có những biểu hiện rõ ràng.

2.8. Đắng miệng

Bên cạnh cảm giác chua do ợ chua gây ra, người có triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày cũng có thể gặp tình trạng miệng bị đắng. Đó là vị đắng do dịch mật theo dịch dạ dày tràn lên trên. 

Bình thường, dịch mật được gan sản xuất, dự trữ và tiết vào tá tràng để tiêu hóa chất béo. Ở một số bệnh nhân, khi thần kinh thực vật bị rối loạn hay môn vị không hoạt động bình thường, dịch mật sẽ tràn vào dạ dày và trào ngược lên thực quản rồi đến miệng, gây cảm giác đắng.

Bên cạnh 8 triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày điển hình ở trên, bạn cũng cần phải chú ý đến biểu hiện khác của bệnh như: mệt mỏi, chướng bụng, khó tiêu, viêm phổi,…

3. Điểm qua các nguyên nhân dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày

Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra bệnh trào ngược dạ dày và có thể chia thành hai nhóm chính: đầu tiên là sự bất thường ở thực quản, thứ hai là các vấn đề từ dạ dày.

3.1. Nguyên nhân đến từ sự bất thường của thực quản

Bất thường đến từ cơ thắt thực quản

Trong trạng thái sinh lý bình thường, hoạt động của cơ thắt thực quản sẽ diễn ra theo quy trình nhất định: mở ra cho thức ăn vào dạ dày rồi đóng lại ngay để ngăn dịch vị tràn lên trên. Tuy nhiên, khi chúng gặp bất kỳ vấn đề gì như giảm trương lực cơ, chức năng trên sẽ trên bị suy giảm, gây ra bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

Một số yếu tố gây bất thường ở cơ thắt dưới thực quản có thể kể đến như: 

• Dùng một số thuốc ức chế thụ thể α, tăng cường hoạt động của β thụ cảm; thuốc điều trị huyết áp, aspirin, glucagon, ibuprofen,…
• Một số bệnh lý: rối loạn nhu động ruột, hệ thần kinh thực quản bị tổn thương, viêm nhiễm thực quản gây yếu cơ vòng,…
• Sử dụng đồ chứa chất kích thích: rượu bia, thuốc lá, cafein,…

Do cơ hoành gặp vấn đề

Cơ hoành là loại cơ dẹt hình vòm, có nhiệm vụ ngăn cách phần ổ bụng và phần ngực. Khi cơ naỳ co lại, cơ thắt dưới thực quản sẽ được tăng cường sức mạnh để ngăn việc acid dịch vị tràn ngược lên. Trong trường hợp thoát vị cơ hoành, vị trí của dạ dày bị ảnh hưởng, kéo theo cơ thắt thực quản cũng không ở đúng mức với cơ hoành, dẫn đến sự rối loạn trong hoạt động của chúng, gây các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày.

Một số nguyên nhân gây thoát vị hoành có thể kể đến như:

• Cơ hoành bị tổn thương.
• Do bẩm sinh.
• Tăng mức độ và cường độ lên các cơ (ví dụ như nôn, ho, nôn, nâng vật nặng,…).

3.2. Nguyên nhân đến từ các vấn đề của dạ dày

Một số bệnh lý tại dạ dày

Một số bệnh lý về dạ dày như viêm loét dạ dày, hẹp hang môn vị, ung thư dạ dày,… làm suy giảm chức năng tiêu hóa của dạ dày, khiến thức ăn bị ứ đọng lại, làm tăng nguy cơ trào ngược acid.

Chế độ ăn uống không hợp lý

Thói quen ăn uống không lành mạnh như ăn quá nhiều, sử dụng các thực phẩm gây đầy bụng khó tiêu như đồ ăn nhanh, trứng, sữa, đồ uống có gas,… cũng là nguyên nhân gây bệnh trào ngược acid.

3.3. Các nguyên nhân khác

Căng thẳng, stress kéo dài

Trong xã hội hiện đại, stress dần trở thành một trong những nguyên nhân phổ biến gây các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản. Khi đối mặt mới tình trạng căng thẳng kéo dài, cơ thể sẽ tăng tiết cortisol – hormone làm giảm stress, đồng thời cũng khiến dạ dày tăng tiết acid gây trào ngược.

Hút thuốc

Nicotin trong thuốc lá là nguyên nhân kích thích dạ dày tăng sinh pepsin, đồng thời làm giảm tác dụng của thuốc kháng H2, từ đó làm tăng nguy cơ trào ngược acid lên thực quản. 

Mang thai

Theo những báo cáo gần đây, phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản cao hơn so với người bình thường. Sở dĩ có tình trạng đó là do thai nhi trong bụng mẹ ngày một lớn và sẽ làm tăng áp lực lên ổ bụng.

Béo phì

Cũng giống như phụ nữ mang thai, béo phì cũng làm tăng áp lực lên ổ bụng, trong đó có dạ dày và cơ thắt thực quản, khiến acid dễ bị tràn ngược lên hơn.

>>>> Xem thêm ngay: Top 10 Cách Giảm Trào Ngược Dạ Dày Hiệu Quả Tại Nhà

4. Hậu quả của các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày

Như đã đề cập ở trên, các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và cuộc sống thường nhật của người bệnh. Thậm chí, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh còn có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng như:

4.1. Barrett thực quản

Barrett thực quản là một trong những biến chứng hay gặp của bệnh trào ngược dạ dày. Đó là tình trạng các tế bào lót ở đoạn dưới thực quản bị thay đổi cấu trúc và màu sắc do tiếp xúc thường xuyên với acid dịch vị, từ đó, nguy cơ phát triển thành ung thư thực quản cũng tăng lên.

Do đó, người mắc Barrett thực quản cần kiểm tra định kỳ thường xuyên, sớm phát hiện nguy cơ ung thư để có biện pháp điều trị kịp thời.

4.2. Hẹp và loét thực quản

Hiện tượng acid trào ngược diễn ra liên tục và thường xuyên sẽ ăn mòn sâu vào thực quản, hình thành lên các vết loét, gây đau đớn và tạo cảm giác khó nuốt cho người bệnh. Theo thời gian, các vết thương dần sẽ lành lại tạo các mô sẹo sần sùi, gây chít hẹp thực quản, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn đường tiêu hóa.

4.3. Ung thư thực quản

Hậu quả nghiêm trọng nhất của bệnh trào ngược dạ dày chính là ung thư thực quản. Hai loại ung thư chính hay gặp trên lâm sàng bao gồm: ung thư tế bào vảy và ung thư biểu mô tuyến. 

Trong giai đoạn đầu, bệnh ung thư thực quản tiến triển âm thầm và không có biểu hiện rõ rệt. Tuy nhiên, khi đã đến giai đoạn cuối, các triệu chứng trở nên rõ ràng hơn như đau ngực thường xuyên, khó nuốt, ợ chua ợ hơi liên tục, gây nhiều nguy hiểm khôn lường cho người bệnh. Do đó, cần phải phát hiện bệnh càng sớm càng tốt để có những biện pháp xử lý thích hợp. 

4.4. Các biến chứng ngoài thực quản

Bên cạnh các hậu quả gây ra tại thực quản, bệnh trào ngược dạ dày còn gây ra một số biến chứng ngoài thực quản như: viêm tai giữa, viêm thanh quản, viêm họng,… Thậm chí, bệnh còn thể tiến triển trầm trọng hơn, gây hen suyễn, xơ phổi, ăn mòn răng do acid,… 

5. Phương pháp chữa trị các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày 

Để có thể đặt được hiệu quả cao nhất trong chữa trị các triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày, bạn cần kết hợp nhiều phương pháp, từ thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt, đến việc sử dụng thuốc và dùng các thủ thuật khác. Trong đó, việc cải thiện thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh là biện pháp điều trị được ưu tiên hàng đầu.

5.1. Những việc nên làm

• Chia nhỏ bữa ăn làm nhiều lần: việc chia nhỏ bữa ăn sẽ làm giảm gánh nặng lên dạ dày và hạn chế tình trạng thức ăn ứ đọng, làm giảm khả năng trào ngược.
• Sử dụng các loại thức ăn có tính kiềm như bột yến mạch, bánh mì, đạm dễ tiêu,… do chúng có khả năng trung hòa bớt lượng acid dịch vị dư thừa, từ đó hạn chế lượng acid tràn lên thực quản.
• Luyện tập thể dục thường xuyên (các chuyên gia khuyến nghị nên tập ít nhất 15 phút mỗi ngày). Nếu bạn đang trong tình trạng thừa cân, béo phì, cần đưa cân nặng về mức bình thường. Chú ý: cần có những phương pháp giảm cân an toàn và hiệu quả.
• Khi ngủ cần kê gối sao cho đầu cao hơn chân 15cm.
• Nghỉ ngơi, thư giãn thường xuyên, tránh tình trạng stress, căng thẳng kéo dài.
• Thường xuyên sử dụng sữa chua: trong chúng có chứa rất nhiều vi khuẩn có lợi, giúp đẩy nhanh quá trình tiêu hóa, giảm cảm giác đầy bụng khó tiêu. Tuy nhiên, theo lời khuyên của các chuyên gia, khi đói bạn không nên ăn sữa chua. 
• Sử dụng các phương thức chữa trị dân gian: dùng nghệ, mật ong,… 

5.2. Những việc cần tránh

• Dùng các thực phẩm gây tăng tiết acid dịch vị hay kích thích cơ thắt thực quản: nước có gas, chocolate, hoa quả chứa nhiều acid (cam, chanh, quất,…).
• Đưa nhiều thực phẩm cay nóng, giàu chất béo, các sản phẩm làm từ sữa vào thực đơn ăn uống.
• Sử dụng các loại đồ ăn chứa chất kích thích như rượu bia, cà phê, các loại đồ uống có cồn khác,…
• Ăn quá nhiều, đặc biệt là vào buổi tối;  uống nước quá nhiều trước khi ăn.
• Mặc quần áo quá nhỏ, nằm ngay sau ăn hay cúi gập người lâu. 

Trên đây là những thông tin về triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày, nguyên nhân, tác hại và cách xử lý. Hy vọng với những kiến thức đó, bạn có thể nhận biết sớm tình trạng sức khỏe của mình và có những phương pháp điều trị kịp thời để đem lại hiệu quả chữa bệnh cao nhất.

Nếu có bất cứ thắc mắc gì về triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày, bạn có thể liên hệ ngay HOTLINE 18006091 để được các dược sĩ Scurma Fizzy giải đáp kịp thời.