Vị Trí Của Dạ Dày Và Mối Liên Quan Đến GERD

Dạ dày là một phần không thể thiếu trong hệ thống tiêu hoá. Vị trí của dạ dày vô cùng quan trọng, góp phần đáng kể vào việc lưu trữ, vận chuyển thức ăn.  Do đó hầu hết các vấn đề liên quan đến dạ dày đều làm ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thống. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu cùng tìm hiểu về vị trí của dạ dày và mối liên quan đến GERD qua bài viết dưới đây nhé!

Hình vị trí của dạ dày

1. Vị trí của dạ dày trong ổ bụng

Dạ dày ở người trưởng thành có hình chữ J, là một phần của hệ tiêu hoá và được kết nối với:

Thực quản – một cơ quan giống như ống nối miệng và cổ họng với dạ dày. Khu vực mà thực quản nối với dạ dày được gọi là chỗ nối dạ dày thực quản ( GE)

Nối với ruột non ( ruột non) – một phần cơ quan giống như ống kéo dài từ dạ dày đến ruột kết ( ruột già). Phần đầu tiên của ruột non được gọi là tá tràng, và chính phần này được kết nối với dạ dày.

Hình vị trí của dạ dày trong ổ bụng

Dạ dày nằm ở bên trái của cơ ức đòn chũm và bên dưới cơ hoành. Tâm vị là phần đầu tiên của dạ dày bên dưới thực quản. Nó chứa cơ vòng tim, là một vòng cơ mỏng giúp ngăn chặn các chất trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Các chất trong tá tràng cũng được cơ vòng môn vị cũng ngăn lại không cho đi ngược vào dạ dày. Nói tóm lại dạ dày tiếp nhận thức ăn từ thực quản và chuyển hoá xuống rồi đưa sản phẩm chuyển hoá xuống ruột non qua tá tràng. Có thể thấy được con đường vận chuyển thức ăn qua vị trí của dạ dày.

2. Vị trí của dạ dày phù hợp với chức năng

Dạ dày có 3 chức năng chính:

• Lưu trữ tạm thời cho thực phẩm, đi từ thực quản đến dạ dày, nơi nó được giữ trong 2 giờ hoặc lâu hơn.
• Trộn và phân huỷ thức ăn bằng cách co và giãn các lớp cơ trong dạ dày.
• Tiêu hoá thức ăn

Hình vị trí của dạ dày với chức năng tiêu hoá

Có thể thấy vị trí của dạ dày rất phù hợp với chức năng của nó. Thức ăn được lưu giữ trong dạ dày và nhào trộn với dịch vị để tiến hành tiêu hoá. Dạ dày nằm ngay dưới thực quản giúp tiếp nhận thức ăn sau khi đã được nhai ở miệng. Các cơ trong dạ dày co bóp để trộn đều thức ăn với dịch tiêu hoá đảm bảo quá trình phân huỷ thức ăn tốt nhất. Thức ăn được phân huỷ thành một hỗn hợp đặc, có tính axit. Cơ vòng môn vị sẽ giãn ra trong quá trình tiêu hoá hoàn tất. Sau đó được chuyển xuống ruột non để hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết nuôi cơ thể. Từ đây có thể thấy vị trí của dạ dày nối giữa thực quản và ruột non rất có ý nghĩa trong việc tạo điều kiện cho sự hấp thu các chất tại ruột. Nhiệm vụ chính của dạ dày là chứa đựng và tiêu hoá thức ăn. Dạ dày không có nhiều vai trò trong hấp thu các chất vào cơ thể, cần nắm rõ điều này.

>>>> Tìm hiểu thêm: Các Chức Năng Do Dạ Dày Đảm Nhận Gồm Có Những Gì?

3. Vị trí của dạ dày liên quan đến trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Vị trí của dạ dày nằm dưới thực quản đảm bảo thức ăn chỉ đi theo một chiều. Bởi vậy khi thức ăn cùng dịch vị thường xuyên chảy ngược vào thực quản của bạn thì rất có thể đây là biểu hiện của bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Tình trạng trào ngược axit ở mức độ nhẹ có ít nhất hai lần xảy ra trong một tuần, hoặc trào ngược axit ở mức độ từ trung bình đến nặng có ít nhất một lần xảy ra trong một tuần được khái quát qua một từ, đó là GERD. Và ở hầu hết các trường hợp bệnh nhân, triệu chứng của GERD có thể được kiểm soát nếu họ thay đổi lối sống và dùng thuốc kê đơn. Nhưng một số phải cần phẫu thuật mới có thể làm giảm bớt các biểu hiện của bệnh. Các nguyên nhân dẫn tới trào ngược dạ dày được chia thành 3 nhóm nguyên nhân chính:

• Nguyên nhân do sự bất thường về thực quản: khi bạn nuốt, cơ vòng thực quản sẽ giãn ra để thức ăn và chất lỏng chảy vào dạ dày. Sau đó cơ vòng sẽ đóng lại. Cơ vòng giãn ra bất thường hoặc yếu thì axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản của bạn. Axit liên tục kích thích niêm mạc thực quản của bạn, thường khiến bạn bị viêm.
• Sự tăng axit đột ngột ở dạ dày: nồng độ axit trong dịch vị dạ dày cao một cách bất thường dẫn đến trào ngược lên thực quản. Đây rất có thể là biểu hiện do nhiễm khuẩn HP ( Helicobacter Pylori), viêm loét dạ dày, viêm hang vị dạ dày hoặc viêm niêm mạc dạ dày.
• Tăng áp lực lên dạ dày: trong ổ bụng chứa rất nhiều cơ quan nội tạng khác nhau. Khi các cơ quan này xảy ra có vấn đề bất thường ( ung thư gan, viêm gan, xơ gan), vị trí của dạ dày bị chèn ép gây tăng áp lực và khiến dịch vị trào ngược lên thực quản.

Hình vị trí của dạ dày và mối liên quan đến GERD

Những yếu tố khiến cho nguy cơ mắc phải GERD được gia tăng:

• Béo phì
• Phình phần trên của dạ dày lên đến cơ hoành ( thoát vị hoành)
• Hút thuốc
• Ăn nhiều bữa hoặc ăn khuya
• Ăn các loại thức ăn chiên rán, khó tiêu hoá
• Uống đồ uống có gas, cồn
• Dùng các thuốc có tính axit điển hình như aspirin.

Các biểu hiện của GERD làm ảnh hưởng tới tâm lý cũng như sinh hoạt của nhiều người:

• Ợ hơi, ợ chua và ợ nóng: bệnh nhân ợ hơi lúc đói, ợ khi uống rượu bia hay sử dụng các chất kích thích. Nồng độ axit dạ dày quá cao trào ngược lên làm người bệnh bị ợ chua và cảm giác nóng, bỏng rát ở thực quản.
• Tiết nước bọt nhiều hơn người bình thường: Người bệnh có xu hướng tiết nhiều nước bọt hơn và hay thấy chua ở miệng.
• Cảm giác nôn và buồn nôn: Thường xảy ra và buổi sáng hoặc sau khi ăn.
• Khó nuốt thấy vướng ở cổ họng: một phần do thức ăn và axit dịch vị trào ngược lên dẫn đến cảm giác khó nuốt như có vật gì mắc ở cổ họng.
• Các triệu chứng ho, viêm họng và khàn giọng: nguyên nhân trực tiếp là do axit dạ dày trào lên thực quản phản xạ ho, sưng tấy dây thanh quản và khàn tiếng, mất giọng.
• Có cảm giác đau tức ở vùng ngực: dấu hiệu này rất dễ nhầm lẫn với các bệnh liên quan đến tim mạch, huyết áp. Cảm giác nóng, rát thậm chí là tức ngực khi axit dịch vị trào ngược lên thực quản.

Các biểu hiện của trào ngược dạ dày rất dễ nhận biết, tiêu biểu hiện là ho, nóng rát cổ họng và thường xuyên ợ chua, ợ hơi rất đặc trưng ở người bị GERD.

Nhìn chung GERD không phải căn bệnh khó hiếm và khó chữa. Do đó cần phát hiện sớm và có phác đồ điều trị phù hợp để giảm thiểu những hậu quả đáng tiếc đối với thực quản cũng như dạ dày:

• Đối với thực quản: hẹp thực quản, loét thực quản, ung thư thực quản.
• Đối với dạ dày: viêm loét dạ dày, ung thư dạ dày, xuất huyết dạ dày.

4 . Dựa vào vị trí của dạ dày áp dụng những mẹo chữa trào ngược dạ dày

4.1 Gối đầu cao khi ngủ

Chứng trào ngược dạ dày không chỉ xảy ra sau bữa ăn mà còn dễ xuất hiện trong khi ngủ. Khi đó nên gối đầu cao để vị trí thực quản cao hơn dạ dày để ngăn ngừa tình trạng trào ngược.

Hình mẹo chữa trào ngược dạ dày – gối đầu cao khi ngủ

Hình mẹo chữa trào ngược dạ dày – gối đầu cao khi ngủ

4.2 Ngủ nghiêng sang bên trái, tránh ngủ nghiêng sang bên phải

Do vị trí của dạ dày nằm ở về phía bên trái trong phúc mạc nên nằm nghiêng bên trái sẽ giảm áp lực lên dạ dày. Cơ co thắt thực quản sẽ bị đè, nén ép, dịch vị dạ dày rất dễ dễ rò rỉ ra trong quá trình bạn nằm nghiêng về bên phải.

>>>> Tìm hiểu thêm: Bật Mí Cho Bạn 9 Mẹo Hay Giải Quyết Nhanh Chóng Trào Ngược

4.3 Bấm huyệt chữa trào ngược dạ dày

• Day ấn huyệt trung quản: huyệt trung quản nằm trên đường thẳng chạy dọc trên rốn và ngực, từ rốn đo thẳng lên 4 tấc ( 1 tấc bằng 1 chiều ngang của ngón cái). Tác động vào huyệt này được cho có tác dụng giảm đau, điều hòa chức năng bài tiết dịch vị. Giúp giảm nhanh các triệu chứng ợ hơi, ợ chua, ợ nóng của bệnh trào ngược dạ dày.
• Bấm huyệt khí hải: nằm ở đường thẳng chạy dọc rốn và ngực, nằm dưới rốn khoảng 1.5 cm, là một trong 36 huyệt lớn của cơ thể. Ứng dụng bấm huyệt này trong hỗ trợ tiêu hoá rất tốt.
• Bấm huyệt nội quan: nắm bàn tay và gấp nhẹ vào cẳng tay bạn sẽ thấy rõ được gân cơ gan tay lớn và gân cơ gan tay bé nổi lên, đó chính là cách thực hiện để xác định huyệt nội quan. Từ giữa lằn chỉ cổ tay đo lên 2 tấc là huyệt nội quan nằm giữa 2 gân cơ đó.

Bên cạnh những mẹo giúp giảm nhanh các triệu chứng của GERD, mỗi người bệnh cũng cần có ý thức xây dựng một chế độ ăn uống và sinh hoạt thích hợp nhất để phòng ngừa tái phát bệnh lý:

• Ăn uống đúng giờ, không nên ăn quá no hay để quá đói mới ăn.
• Hạn chế đồ cay nóng, khó tiêu hoá, thức ăn chiên rán.
• Ăn nhiều rau xanh, chất xơ, giàu vitamin.
• Không uống các đồ uống có gas, rượu, bia, hay các chất kích thích.
• Tránh căng thẳng, stress.
• Thường xuyên tập thể dục, có thể đi bộ nhẹ nhàng sau ăn để hỗ trợ tiêu hoá.
• Thận trọng khi uống các thuốc thuốc làm giảm áp lực cơ thắt dưới như: theophylline, thuốc chẹn Beta, chẹn kênh Canxi.
• Hạn chế lạm dụng thuốc aspirin hay các thuốc giảm đau không Steroid khác để tránh tăng nồng độ axit trong dạ dày.

Bệnh trào ngược dạ dày rất dễ tái phát, do đó cần xây dựng một lối sống hợp lý để phòng và chữa trị bệnh. Nếu bệnh diễn biến nặng phải điều trị bằng thuốc cần có sự thăm khám và kê đơn của bác sĩ.

5. Vị trí của dạ dày bị chèn ép ở phụ nữ mang thai

Trong quá trình mang thai, thai nhi có thể chèn ép vào dạ dày của người mẹ gây trào ngược dạ dày. Nguyên nhân của hiện tượng này là do ảnh hưởng của hormon trong cơ thể người mẹ khiến cơ vòng thực quản dưới ( van cơ giữa dạ dày và thực quản) giãn ra, dẫn tới axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Ngoài ra, em bé ngày một lớn trong tử cung có thể chèn ép vào bụng, tăng áp lực lên dạ dày, đẩy axit dạ dày lên trên. Những biểu hiện bệnh GERD ở phụ nữ có thai:

• Cảm thấy nóng rát hoặc đau ở ngực, đặc biệt là sau khi ăn xong.
• Có cảm giác no, nặng hoặc đầy hơi.
• Ợ hơi, ợ chua hoặc ợ nóng.
• Có vị chua hoặc đắng trong miệng.
• Ho hoặc đau họng.

Hình trào ngược dạ dày ở phụ nữ mang thai

Để giảm thiểu tình trạng trào ngược dạ dày có thể áp dụng một số mẹo:

• Thay vì ăn ba bữa lớn thì nên chia ra thành các bữa nhỏ
• Ăn chậm, nhai kĩ.
• Tránh thực phẩm cay, chiên, thực phẩm giàu chất béo hoặc bất cứ thực phẩm nào có khả năng khiến cho cơ thắt thực quản dưới bị giãn và làm nguy cơ trào ngược tăng lên.
• Không hút thuốc lá hoặc uống rượu vì có thể làm trầm trọng hơn các triệu chứng của GERD.
• Uống ít hơn trong khi ăn. Uống một lượng lớn nước trong bữa ăn có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
• Nằm nghiêng sang bên trái.
• Không nằm ngay sau khi ăn.
• Để đầu giường cao hơn chân giường hoặc kê gối dưới vai để ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản. 

>>>> Tìm hiểu thêm: Khi Mang Thai Bị Trào Ngược Có Phải Tình Trạng Gì Nguy Hiểm Không?

6. Vị trí của dạ dày ở trẻ sơ sinh và hiện tượng trào ngược

Ở trẻ sơ sinh, vị trí của dạ dày nằm ngang và cao, các lớp cơ co thắt còn yếu, hoạt động kém hiệu quả nên dễ xảy ra tình trạng nôn, ợ hơi khi bú sữa. Hầu hết ở trẻ sơ sinh có tình trạng trào ngược dạ dày do hệ tiêu hoá của chúng chưa hoàn toàn phát triển toàn diện. Hiện tượng trào ngược thường hết khi được 1 tuổi. Ở trẻ lớn hơn, nguyên nhân của GERD khác với trẻ sơ sinh và người lớn. Trong nhiều trường hợp, nó xảy ra khi các cơ giữa dạ dày và thực quản giãn ra hoặc khi áp lực tích tụ bên dưới. Người chăm sóc bé có thể nhìn thấy rõ các biểu hiện triệu chứng GERD ở trẻ sơ sinh:

• Từ chối ăn hoặc khó nuốt: trẻ sơ sinh có thể từ chối ăn nếu chúng bị đau khi bú. Cơn đau này có thể là do khi thức ăn trong dạ dày trào ngược lên thực quản thì kích thích xảy ra.
• Khó chịu trong khi cho bé ăn: khi bị GERD, trong khi bú trẻ sơ sinh cũng có thể bắt đầu la hét và khóc do cảm giác khó chịu khi thức ăn chứa đựng bên trong dạ dày trào ngược lên phía trên.
• Ợ hơi hoặc nấc cụt: ợ hơi và nấc cụt khi trẻ sơ sinh bị trớ ra chất lỏng. Với chứng bệnh trào ngược dạ dày thì đây được xem là một triệu chứng vô cùng điển hình
• Chậm tăng cân: giảm cân hoặc không tăng cân có thể xảy ra do nôn mửa nhiều hoặc bú kém liên quan đến bệnh.
• Ưỡn người: trẻ sơ sinh ưỡn người trong hoặc sau khi bú. Người ta cho rằng cảm giác đau rát bởi hiện trạng axit dạ dày tích tụ trong thực quản có thể chính là nguyên do cho vấn đề này. Nghiêm trọng hơn là bé sẽ ọc sữa và không chịu ăn.
• Ho thường xuyên hoặc viêm phổi tái phát: bé bị ho thường xuyên do axit hoặc thức ăn trào lên phía sau cổ họng. Thức ăn trào ngược cũng có thể vào phổi và khí quản, có thể dẫn tới viêm phổi do vi khuẩn. Các vấn đề dễ mắc phải khác như hen suyễn, viêm họng, viêm phế quản rất dễ xảy ra do GERD.
• Nôn hoặc nghẹt thở: em bé bị nôn hoặc sặc khi axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Vị trí của trẻ trong khi bú có thể làm cho bệnh nặng hơn. Sau khi cho trẻ bú, tốt nhất nên giữ trẻ ở tư thế thẳng đứng để ngăn thức ăn hoặc sữa trào ngược lên.
• Khạc ra và nôn mửa.
• Đau ngực hoặc ợ chua: các chất trong dạ dày bị trào ngược gây kích ứng niêm mạc thực quản và gây ra ợ nóng, ợ chua. Tuy nhiên dấu hiệu này khó có thể nhận ra ở trẻ sơ sinh.
• Giấc ngủ bị xáo trộn: trào ngược dạ dày thực quản khiến bé khó ngủ hơn vào ban đêm.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30080479/

Hình GERD ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh bị trào ngược dạ dày do sinh lý thì không đáng lo ngại. Các biểu hiện sẽ mất dần theo thời gian khi các bữa ăn tăng lên. Tuy vậy nếu là các triệu chứng do bệnh lý thì thật đáng lo ngại. Gây ảnh hưởng trực tiếp tới sự hấp thu các chất cần thiết và sự phát triển toàn diện ở trẻ. Cần lưu ý và quan tâm khi trẻ xuất hiện những bất thường.

Để ngăn ngừa trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh, có thể áp dụng các biện pháp:

• Nâng cao nôi hoặc phần đầu cũi của em bé.
• Giữ bé thẳng đứng trong 30 phút sau khi cho ăn
• Thay đổi lịch ăn cho bé.
• Thử cho bé ăn thức ăn đặc.

Kết luận về vấn đề vị trí của dạ dày:

Vị trí của dạ dày có liên quan tới trào ngược dạ dày, đặc biệt ở các đối tượng khác nhau. Đối với từng đối tượng cụ thể sẽ có những nguyên nhân và cách điều trị cụ thể. Đặc biệt là trào ngược dạ dày sinh lý ở trẻ sơ sinh do vị trí của dạ dày nằm ngang gây khó khăn đối với tiêu hoá. Trẻ thường có các biểu hiện bệnh GERD ở giai đoạn đầu lúc mới sinh. Đây là trào ngược dạ dày sinh lý không đáng ngại như trào ngược dạ dày bệnh lý. Đối với phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai bị trào ngược dạ dày cũng nên hết sức lưu ý.  Trào ngược dạ dày bất kể nguyên nhân gì cũng cần phát hiện sớm và điều trị để tránh ảnh hưởng tới sinh hoạt bệnh nhân. Có thể áp dụng nhiều mẹo chữa trào ngược dạ dày nhanh và hiệu quả như massage, bấm huyệt, kê cao gối khi ngủ,…

Nếu còn bất cứ thắc mắc hoặc có câu hỏi nào cần lời giải đáp kĩ hơn về vị trí của dạ dày, hãy liên ngay HOTLINE 18006091, Scurma Fizzy để được giải đáp thắc mắc của bạn sớm nhất. Đội ngũ bác sĩ và dược sĩ của chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề liên quan đến sức khoẻ dạ dày .