Viêm Họng Do Trào Ngược, Nguyên Nhân, Biểu Hiện Và Điều Trị

Viêm họng do trào ngược là bệnh phổ biến nhưng ít ai biết. Nếu hiện tượng trào ngược làm người bệnh cảm thấy đầy hơi, ợ chua ăn không ngon thì bệnh viêm họng lại gây ra cảm giác mệt mỏi, khó chịu vì những cơn đau buốt vùng họng. Đôi khi một vài hiện tượng trào ngược dạ dày gây ra lại không gây phiền phức bằng viêm họng mạn tính đem lại. Các triệu chứng sưng tấy tiến triển nặng có thể gây đau rát, thậm chí là sốt khiến cho người bệnh cảm thấy chán nản, mệt mỏi khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Đó cũng là lý do khiến những người bị trào ngược luôn phải tìm cách chữa cả bệnh trào ngược lẫn viêm họng. Để chắc chắn rằng bản thân bị viêm họng do trào ngược hay vì nguyên nhân nào khác cần tìm hiểu thật kỹ về bệnh viêm họng do trào ngược. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng cũng như những biến chứng để có biện pháp xử lý, điều trị phù hợp nhất.

1. Viêm họng do trào ngược dạ dày là gì?

1.1. Bệnh lý dạ dày thực quản bị trào ngược – Một vài thông tin tổng quát nhất

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý hệ tiêu hóa, bệnh xảy ra khi chức năng hoạt động của cơ vòng thực quản suy yếu khiến cho acid dịch vị dạ dày, thức ăn hay chất lỏng trong dạ dày thường xuyên bị chảy ngược vào thực quản (ống nối miệng và dạ dày) hoặc trào ngược lên thanh quản. Hiện tượng này thường xuyên xảy ra sẽ gây kích ứng, làm tổn thương đến niêm mạc thực quản gây khó chịu cho người bệnh và kéo theo một vài tình trạng như ho, viêm họng.

Trào ngược acid chiếm phần lớn trong các dạng của trào ngược dạ dày thực quản. Bằng cách thay đổi lối sống và dùng thuốc không kê đơn là có thể kiểm soát được sự khó chịu cho GERD gây ra. Tuy nhiên, với những trường hợp nặng hơn có thể vẫn phải sử dụng thuốc hoặc thực hiện phẫu thuật để giảm nhẹ triệu chứng.

Nguyên nhân gây ra bệnh trào ngược thực quản là do sự suy giảm chức năng của bộ máy tiêu hóa, cụ thể là dạ dày và các cơ vòng thực quản. Khi dạ dày sản xuất dư thừa quá nhiều acid sẽ tăng nguy cơ trào ngược acid, các cơ vòng giãn ra co thắt không đúng lúc cũng sẽ tạo điều kiện cho thức ăn cùng acid trào ngược lên cổ họng. Lâu ngày sẽ gây những tác hại xấu đến thực quản và cổ họng.

>>>>>> Tìm hiểu thêm: Cơ Chế Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản Và 6 Vấn Đề Hữu Ích Bạn Cần Biết

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản

1.2. Viêm họng do trào ngược 

Viêm họng do trào ngược là tình trạng trào ngược lên cổ họng kéo dài (trào ngược dạ dày mãn tính) làm tổn thương, kích ứng mô lót ở cổ họng dẫn tới đau và viêm họng.

Khi acid dịch vị bị trào ngược lên thanh quản, cổ họng, nó có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm đáng kể. Nếu điều này xảy ra nhiều lần có thể dẫn đến khàn giọng, thường xuyên hắng giọng, ho hoặc cảm giác có gì đó mắc kẹt trong cổ họng.

Đây là một tình trạng khá phổ biến, bạn có thể cảm nhận được nó khi đang nằm hoặc cúi xuống, hoặc sau khi ăn quá no, ăn đồ cay nóng.

Người bệnh bị viêm họng do trào ngược thường phải chịu những cảm giác khó chịu gấp đôi người bị trào ngược thông thường. Không dừng lại ở cảm giác nóng rát, cồn cào ruột gan hay những cơn ợ nóng nữa mà còn kèm theo triệu chứng của bệnh viêm họng như khô rát, đau, ngứa cổ họng, có thể kèm theo ho.

2. Nguyên nhân gây viêm họng do trào ngược

Nguyên nhân chính gây ra tình trạng viêm họng do trào ngược là những cơn trào ngược, dịch vị từ dạ dày dâng cao lên thực quản và lên họng người bệnh. Trong dịch vị có thể có acid, pepsin, các enzym tiêu hóa và có thể trào ngược cùng thức ăn, chất lỏng có trong dạ dày. Các chất này sẽ phá hủy lớp nhầy có chức năng bảo vệ lớp niêm mạc thực quản và họng từ đó tạo điều kiện cho các yếu tố tấn công, vi khuẩn tiếp xúc và làm tổn thương họng. Sau thời gian dài, cổ họng sẽ bị viêm, sưng tấy gây đau, rát họng.

Có hai cơ vòng trong thực quản bao gồm cơ thắt thực quản trên và cơ thắt thực quản dưới. Cơ thắt thực quản dưới như một van mở ra cho phép thức ăn và đồ uống đi xuống khu vực dạ dày để tiêu hóa và đóng lại để cho thức ăn không bị trào ngược trở lại. Khi cơ thắt thực quản dưới bị tổn thương hay suy yếu, acid dạ dày cùng thức ăn sẽ dễ trào ngược lên thực quản, về lâu dài sẽ làm tổn thương cổ họng, gây ra cảm giác nóng rát, viêm họng do trào ngược dạ dày.

Cơ thắt thực quản trên cũng có tác dụng đóng mở ngăn acid và dịch vị trọng dạ dày trào ngược vào thanh quản, họng. Nếu hoạt động của cơ thắt thực quản trên bị rối loạn hay suy yếu, đóng mở bất thường, acid sẽ tràn vào phía sau cổ họng hoặc đường thở, từ đó làm tổn thương niêm mạc vùng hầu họng, thanh quản.

Theo một vài thống kê, có khoảng 70% người mắc bệnh trào ngược dạ dày bị viêm họng và gặp những vấn đề về cổ họng. Viêm họng do trào ngược dạ dày có liên quan đến nguyên nhân bệnh lý trào ngược dạ dày và yếu tố ăn uống, sinh hoạt của người bệnh. 

Bất kể nguyên nhân nào gây tăng trào ngược dạ dày đều là nguyên nhân gây ra viêm họng do trào ngược. Một số nguyên nhân được kể đến bao gồm:

• Rối loạn tiêu hóa, tăng sinh quá mức acid dịch vị dạ dày 
• Những bệnh của dạ dày như viêm dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản… Các bệnh lâu dài sẽ làm giảm chức năng hoạt động của dạ dày, tăng nguy cơ trào ngược dạ dày cao hơn, từ đó tăng khả năng bị viêm họng.
• Do bẩm sinh: Một số người khi sinh ra đã mắc các bệnh như thoát vị cơ hoành, sa dạ dày, nên cơ co thắt thực quản dưới không được như bình thường dẫn đến những cơn trào ngược.
• Chế độ ăn uống thiếu khoa học: Khi sử dụng nhiều loại thực phẩm giàu tính acid, làm tăng tiết acid (như chanh, dứa, bưởi, bạc hà…) đồ ăn cay nóng, quá nhiều dầu mỡ sẽ tăng nguy cơ trào ngược dạ dày và viêm họng do trào ngược
• Ăn quá no trong một bữa, vận động mạnh ngay sau khi vừa ăn xong hay đi nằm ngay sau ăn sẽ gây co bóp dạ dày mạnh, tăng tình trạng trào ngược và viêm họng do trào ngược.

Cổ họng bình thường và cổ họng khi bị viêm họng do trào ngược

3. Viêm họng do trào ngược khác gì so với viêm họng thông thường

3.1. Viêm họng thông thường

Viêm họng thông thường là cảm giác đau rát, ngứa cổ họng, chúng trở nên trầm trọng hơn khi bạn nuốt. Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm họng là nhiễm virus, cảm lạnh, cúm hoặc do yếu tố môi trường. 

Viêm họng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, tùy vào nguyên nhân gây bệnh mà có các triệu chứng đặc trưng riêng. Những triệu chứng điển hình của viêm họng thông thường bao gồm:

• Đau hoặc xuất hiện cảm giác ngứa ngáy trong cổ họng
• Đau nặng hơn khi nuốt hoặc khi nói
• Khó nuốt
• Đau, sưng đỏ các tuyến ở cổ hay hàm của bạn
• Amidan sưng, đỏ đau
• Xuất hiện những mảng trắng hoặc mủ trên amidan
• Giọng nói khàn
• Cùng với những triệu chứng điển hình, bạn có thế gặp kèm với một số biểu hiện như: nghẹt mũi, ho, sốt, chán ăn, mệt mỏi, chán ăn hoặc sưng hạch ở cổ.

3.2. Viêm họng do trào ngược

Viêm họng do trào ngược khác viêm họng thông thường bởi nguyên nhân bệnh lý gây ra. Bệnh gặp phải khi bị trào ngược dạ dày mãn tính mà thành còn viêm họng thông thường do nhiễm khuẩn gây ra.

Những người bị viêm họng do trào ngược thường có tiền sử các bệnh về tiêu hóa lâu năm, chức năng hoạt động của dạ dày kém nên dễ bị trào ngược. Acid dịch vị cùng các chất chứa trong dạ dày dâng cao lên cổ họng lâu ngày sẽ khiến cổ họng bị viêm, sưng, tổn thương dẫn đến đau họng.

Ngoài cảm giác đau rát cổ họng, người bệnh còn thường xuyên ợ nóng, ợ chua do ảnh hưởng của bệnh trào ngược. Những cơn trào ngược acid lên cổ họng thường được gọi là trào ngược thanh quản. Trào ngược thanh quản đôi khi còn được biết tới với tên gọi là “trào ngược im lặng”, bởi các triệu chứng của nó không phải lúc nào cũng bộc lộ một cách rõ ràng để mọi người dễ dàng nhận ra, khiến ta dễ bị nhầm lẫn với viêm họng thông thường. Điều quan trọng là những người bị trào ngược dạ dày cần phải kiểm tra trào ngược thanh quản để tránh xảy ra tình trạng viêm họng do trào ngược hay bất kỳ tổn thương nào của cổ họng.

Viêm họng do trào ngược là gì?

4. Viêm họng do trào ngược thường có triệu chứng gì

Viêm họng do trào ngược dạ dày cũng có những triệu chứng khá giống với viêm họng thông thường và thường kèm theo triệu chứng của bệnh trào ngược. Người bị viêm họng do trào ngược có đồng thời triệu chứng của hai bệnh lý trào ngược dạ dày và viêm họng. Nó ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bệnh nhân.

Ợ chua, ợ nóng là triệu chứng phổ biến nhất liên quan đến trào ngược acid, nhưng khoảng 20-60% số người bị viêm họng do trào ngược mà không bị ợ chua. Triệu chứng phổ biến nhất là cảm giác một khối u trong cổ họng.

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Đau họng
• Có cảm giác bị nghẹt thở và thắt chặt trong cổ họng
• Ho mãn tính
• Hắng giọng liên tục
• Thức ăn vướng trong cổ họng
• Chứng hôi miệng
• Bị khàn giọng
• Có cảm giác nóng bỏng trong miệng
• Có vị chua ở miệng khi nước bọt trộn lẫn với acid
• Thanh quản đỏ, sưng hoặc bị kích thích
• Cảm giác có chất nhầy trong cổ họng hoặc chảy nước mũi sau

Các triệu chứng viêm họng do trào ngược rất dễ nhầm lẫn với các bệnh về họng khác, đôi khi bị chẩn đoán nhầm là viêm amidan tái phát hoặc mãn tính. Vì vậy cần theo dõi thật kỹ các triệu chứng để có phương án điều trị phù hợp nhất.

>>>>>>> Đọc thêm: Viêm Họng Mạn Tính Do Hội Chứng Trào Ngược Có Triệu Chứng Gì

Họng sưng đau, khó nuốt là triệu chứng điển hình của viêm họng do trào ngược

5. Cách kiểm soát khi bị viêm họng do trào ngược

Hầu hết các trường hợp viêm họng do trào ngược không cần chăm sóc y tế và có thể quản lý được bằng cách thay đổi lối sống. Còn những trường hợp lâu ngày trở thành mãn tính hoặc có các biến chứng thì cần được điều trị bằng thuốc. Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ để đưa ra giải pháp tốt nhất đối với người bệnh.

5.1. Thói quen ăn uống và sinh hoạt

Việc thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt rất đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc hạn chế và giảm bớt tình trạng viêm họng do trào ngược. Thử nghiệm với các kết cấu khác nhau khi ăn để tìm các món ăn có tác dụng làm dịu cổ họng bạn. Những người khó nuốt khi ăn thức ăn cứng, dính hoặc uống chất lỏng khó và đau hơn thức ăn mềm hoặc thức ăn được cắt thành miếng nhỏ.

Tìm hiểu các loại đồ uống và thức ăn gây ra chứng ợ nóng để hạn chế ăn. Bởi vì các yếu tố khởi phát của mỗi người là khác nhau, bạn cũng có thể thử viết nhật ký để ghi lại những gì bạn ăn và khi bạn cảm thấy các triệu chứng. Điều này sẽ giúp bạn thu hẹp các nguyên nhân gây bệnh. Khi đã biết tác nhân của mình là gì, bạn có thể bắt đầu thay đổi chế độ ăn uống của mình.

Ăn nhiều bữa nhỏ và tránh thức ăn có tính acid, cay hoặc quá béo. Những món ăn này có nhiều khả năng gây ra các triệu chứng như ợ chua và đau họng.

Bạn cũng nên tránh sử dụng những loại thức uống có thể gây ợ chua và gây ra các kích ứng cho niêm mạc thực quản. Những điều này khác nhau ở mỗi người, nhưng thường bao gồm:

• Đồ uống có chứa nhiều cafein (cà phê, trà, nước ngọt)
• Đồ uống có cồn
• Nước ép cam quýt và cà chua
• Nước ngọt có ga

Cố gắng không nằm xuống hoặc vận động mạnh sau trong vòng vài giờ sau khi ăn để ngăn ngừa các triệu chứng trào ngược dạ dày. Hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng thực phẩm chức năng hoặc các loại thuốc khác để làm dịu cơn đau họng. Mặc dù cơn đau gây nhiều khó chịu nhưng điều quan trọng nhất là bạn phải điều trị các triệu chứng một cách an toàn.

Hạn chế đồ uống có thể gây viêm họng do trào ngược

5.2. Biện pháp dùng thuốc để điều trị ho do trào ngược

Nếu tình trạng viêm họng do trào ngược không được cải thiện bằng cách thay đổi thói quen ăn uống, bạn có thể cân nhắc đến việc dùng thuốc. Các thuốc được nhắc đến ở đây có thể là thuốc điều triệu chứng, làm dịu những cơn đau họng và các thuốc điều trị nguyên nhân do trào ngược.

5.2.1. Thuốc điều trị triệu chứng

Những triệu chứng của đau họng mang lại cảm giác mệt mỏi chán ăn, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Những cảm giác khô rát, sưng đau, vướng mắc ở cổ họng rất khó chịu. Các bác sĩ sẽ cân nhắc và gợi ý cho bạn một vài thuốc để giảm sự khó chịu này như:

• Thuốc long đờm (thuốc làm lỏng chất nhầy): Bromhexin, ambroxol, acetylcystein…
• Thuốc giảm ho
• Thuốc chống viêm: Lysozym, alpha chymotrypsin…
• Các thuốc kháng histamin: promethazine, clorpheniramin, cetizidin…
• Ngoài ra có thể dùng một vài thảo dược, mẹo dân gian để giảm những những cơn đau do viêm họng gây ra.

5.2.2. Thuốc điều trị nguyên nhân

Thuốc điều trị trào ngược dạ dày có tác dụng làm giảm và trung hòa acid dạ dày, từ đó hạn chế lượng acid dâng cao lên cổ họng. Những nhóm thuốc phổ biến nhất được sử dụng hiện nay phải kể đến như:

• Thuốc kháng acid: Đây là nhóm thuốc không kê đơn. Chúng có tác dụng trung hòa acid trong dạ dày và làm giảm các triệu chứng của GERD bằng muối và hydroxit hoặc ion bicarbonate. Một số thuốc được cân nhắc như: canxi cacbonat, natri cacbonat, magie hydroxid, nhôm hydroxid (thường được sử dụng kết hợp với magie hydroxit).
• Thuốc chẹn H2 (kháng histamin H2): Cơ chế tác dụng của thuốc là ngăn các tế bào trong dạ dày sản xuất quá nhiều acid. Có cả các thuốc chẹn H2 kê đơn và không kê đơn. Một số tùy chọn có thể là: cimetidin, famotidin, nizatidin…
• Thuốc PPI (thuốc ức chế bơm proton): Đây là nhóm thuốc mạnh nhất để giảm sản xuất acid trong dạ dày. Hầu hết các trường hợp các bác sĩ sẽ phải kê đơn khi sử dụng thuốc này. Những thuốc PPI sử dụng cho trào ngược dạ dày là: omeprazol, lansoprazol, rabeprazol, pantoprazol…

Trong những trường hợp viêm họng do trào ngược mãn tính điều trị bằng thuốc không hiệu quả, hãy đến gặp các bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và có phương án điều trị phù hợp nhất với từng bệnh nhân.

>>>>>> Xem thêm: Cách Điều Trị Viêm Họng Trào Ngược Khoa Học

6. Điều gì có thể xảy ra nếu viêm họng do trào ngược không được điều trị

Cho dù bạn sử dụng thuốc hoặc thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt (hoặc cả hai), điều quan trọng là phải kiểm soát các triệu chứng viêm họng do trào ngược. Trào ngược acid dạ dày mãn tính, để lâu không được kiểm soát có thể góp phần gây đau họng và có thể dẫn đến các biến chứng. Các biến chứng có thể xảy ra của trào ngược acid lên cổ họng có thể bao gồm: 

• Ho liên tục: Một số người bị GERD cảm giác mắc nghẹn ở cổ họng, khiến họ ho thường xuyên, tạo ra đau nhức và khàn giọng.
• Chứng khó nuốt: Đây là tình trạng khó nuốt khi các mô sẹo hình thành trong niêm mạc thực quản do trào ngược dạ dày. Hẹp thực quản cũng có thể dẫn đến đau họng và khó nuốt.
• Viêm thanh quản: Kích ứng các mô lót ở cổ họng là do tính chất mạnh của acid dạ dày và thực quản. Nếu bị trào ngược trong một thời gian dài không được chữa trị sẽ làm tổn thương nghiêm trọng cổ họng và thanh quản.

Viêm thanh quản- Biến chứng của viêm họng do trào ngược

Ngoài viêm họng, trào ngược acid mãn tính không được kiểm soát có thể dẫn đến nhiều tình trạng như ho, khàn tiếng, viêm thực quản, loét thực quản, chảy máu thực quản, hẹp thực quản. Trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến một tình trạng hiếm gặp như Barrett thực quản. Tình trạng này xảy ra khi lớp niêm mạc của thực quản thay đổi thành phần của nó để giống với lớp niêm mạc ruột.

Kết luận: Viêm họng do trào ngược là một tình trạng khá phổ biến nhưng mọi người thường chủ quan mà bỏ qua vì tưởng rằng chỉ là triệu chứng của những cơn đau họng, viêm họng thông thường. Hy vọng với những thông tin đầy đủ, bổ ích nhất chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan hơn, hiểu rõ hơn về viêm họng do trào ngược. Hạn chế tối đa sự khó chịu, mệt mỏi do những cơn đau họng và trào ngược sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bạn.

Liên hệ ngay HOTLINE 1800 6091 để được các dược sĩ, bác sĩ Scurma Fizzy tư vấn miễn phí và giải đáp tất cả những thắc mắc về bệnh trào ngược dạ dày và tình trạng viêm họng do trào ngược dạ dày.