Bị Khó Tiêu Có Phải Đã Mắc Bệnh Lý Về Tiêu Hóa Không

Khó tiêu là một chứng phổ biến mà hầu hết ai cũng từng mắc phải. mọi người thường bị khó tiêu sau khi ăn quá no hay sau một bữa ăn nhiều dầu mỡ,… Bình thường tình trạng khó tiêu sẽ tự biến mất sau vài giờ và không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu tình trạng khó tiêu thường xuyên diễn ra thì rất có thể đó là dấu hiệu của bệnh lý về tiêu hóa. Hãy cùng SCurma Fizzy tìm hiểu nhé!

1. Khó tiêu là gì?

Chứng khó tiêu không phải là một bệnh, mà là một thuật ngữ được sinh ra để mô tả một tập hợp của các triệu chứng xảy ra trên thực quản, dạ dày và cả tá tràng (phần đầu tiên của ruột non). Các triệu chứng của khó tiêu bao gồm cả ợ hơi, đầy hơi và buồn nôn, có thể cảm thấy thỉnh thoảng hoặc thường xuyên hàng ngày. Khó tiêu là hiện tượng rối loạn tiêu hoá, bao gồm các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng, ợ nóng và buồn nôn. Các chứng này xảy ra do thức ăn trong dạ dày không được tiêu hóa hay tiêu hóa chậm dẫn đến ăn không tiêu.

Bị khó tiêu thường kèm theo các chứng ợ hơi, ợ nóng

Bị khó tiêu thường không mấy nguy hiểm và tình trạng đó thường kéo dài trong một thời gian ngắn nhưng gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày, gây nhiều mệt mỏi và suy giảm chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, khi hiện tượng này xảy ra nhiều lần, lặp đi lặp lại thì khả năng cao là dấu hiệu nhận biết sớm của bệnh lý tiêu hóa nào đó. Vì vậy, người bị khó tiêu thường xuyên không nên chủ quan và nên đi thăm khám sớm để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

2. Những dấu hiệu và triệu chứng khi bị khó tiêu?

Khó tiêu là tập hợp các triệu chứng xuất hiện theo từng đợt hoặc thường diễn, trong đó bao gồm:

Có cảm giác đầy bụng sau khi ăn khoảng 30 phút đến 1 giờ;
Có hiện tượng dạ dày co thắt bất bình thường, cảm thấy nóng bụng: đầy hơi ,ợ hơi, xì hơi nhiều;
Đau tức bụng âm ỉ kéo dài và có xu hướng ngày càng nặng hơn;
Có thể bị đau, nhức đầu một bên hoặc cả hai bên do lượng khí dư (đặc biệt là carbon dioxide CO2) trong dạ dày tăng cao;
Xuất hiện vị chua trong miệng;
Buồn nôn và nôn;

Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ khi gặp các triệu chứng khác mà không được đề cập trên đây và đi khám tiêu hóa ngay khi có các biểu hiện:

Nôn nhiều và không có dấu hiệu dừng lại hoặc chất nôn có lẫn máu;
Sút cân nghiêm trọng mà không rõ nguyên nhân;
Có cảm giác khó nuốt, đau tức ngực;
Bị vàng da, vàng mắt;
Khó thở;
Ợ nóng thường xuyên;
Đi vệ sinh ra máu;

Khi xuất hiện những dấu hiệu trên bạn cần được thăm khám ngay vì đó có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng hơn. Cơ thể của mỗi người có những biểu hiện và phản ứng khác nhau nên hãy thảo luận, tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương hướng điều trị tốt nhất, không nên tùy ý sử dụng thuốc khi không được hướng dẫn bởi chuyên gia.

>>>>>> Xem thêm: Khó Tiêu Đầy Hơi Có Nguy Hiểm Không Và Chữa Trị Ra Sao Cho Hiệu Quả

3. Nguyên nhân nào gây ra chứng khó tiêu?

Khó tiêu là một tập hợp các triệu chứng, không phải là bệnh. Mọi người đều có thể bị khó tiêu do thói quen ăn uống thiếu khoa học hoặc do một số bệnh lý có liên quan đến quá trình tiêu hóa và hấp thu của cơ thể:

3.1. Thói quen sinh hoạt, ăn uống không khoa học

Thói quen ăn uống không lành mạnh gây khó tiêu

Thói quen ăn uống: Ăn uống nhanh, không nhai kỹ; không tập trung khi ăn, vừa ăn vừa nói chuyện, xem tivi nên nuốt phải nhiều không khí khiến dạ dày bị đầy hơi, chức năng tiêu hóa giảm gây khó tiêu. Ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, các thực phẩm khó tiêu khiến hệ tiêu hóa bị quá tải, gây tình trạng khó tiêu;
Căng thẳng, stress, lo âu thường xuyên làm giảm lưu lượng máu cung cấp cho hệ tiêu hóa hoạt động khiến quá trình tiêu hóa bị rối loạn, ăn không tiêu;
Tác dụng không mong muốn của một số thuốc có thể ảnh hưởng tới quá trình tiêu hóa làm người bệnh bị khó tiêu, đầy hơi như: các thuốc có cấu trúc steroid; estrogen và thuốc tránh thai; một số loại kháng sinh,…
Thường xuyên sử dụng các loại đồ uống có cồn như rượu bia; hút thuốc lá thường xuyên;

3.2. Bị khó tiêu do nguyên nhân bệnh lý

Tắc mật có nhiều nguyên nhân nhưng thường gặp là do sỏi mật. Sỏi mật là những hạt sỏi hình thành từ cholesterol, từ sắc tố mật hoặc cả hai; xuất hiện ở trong túi mật và hệ đường dẫn mật ở gan, ống mật chủ. Ở người bị sỏi mật, mật cơ thể bị chặn lại, không đổ vào ống tiêu hóa nên khả năng tiêu hóa các chất béo và quá trình tiêu hóa, hấp thu các chất ở ruột non giảm đi đáng kể dẫn đến tình trạng thức ăn bị khó tiêu.
Rối loạn đường tiêu hóa do mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây loạn khuẩn đường ruột dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa như rối loạn đại tiện, đau bụng, khó tiêu, đầy bụng,…
Viêm loét dạ dày – tá tràng làm giảm khả năng của quá trình tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng dẫn đến hiện tượng bị đầy bụng.
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng acid trào ngược lên thực quản gây tổn thương lớp niêm mạc tại đây. Bệnh diễn ra với các triệu chứng nóng rát vùng hầu, họng, ợ nóng, khó tiêu.
Ở một số người không dung nạp lactose sẽ bị khó tiêu, đầy hơi khi ăn sữa hay các chế phẩm làm từ sữa, nặng hơn thì có thể bị tiêu chảy, buồn nôn và nôn.
Béo phì làm các cơ quan nội tạng bị chèn ép, tăng nguy cơ bị khó tiêu.

3.3. Những người có nguy cơ cao bị khó tiêu?

Khó tiêu là một chứng phổ biến xảy ra ở đường tiêu hóa, có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh khác nhau. Vậy những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị khó tiêu?

Người thừa cân, béo phì có nguy cơ bị khó tiêu cao hơn

Nguy cơ bị khó tiêu thường tăng cao ở những người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh như:

Nhóm người hút thuốc thường xuyên;
Người nghiện rượu, bia;
Những người có thói quen ăn nhanh và ăn quá nhiều một lúc;
Người hay bị căng thẳng, mệt mỏi;

Bên cạnh các yếu tố đời sống làm ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa thì một số bệnh lý như sỏi mật, viêm loét dạ dày – thực quản,… cũng khiến người bệnh bị đầy bụng, khó tiêu hóa. Để biết thêm thông tin chi tiết, hãy thảo luận với bác sĩ của bạn.

4. Điều trị chứng khó tiêu

Những thông tin được đề cập đến trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không có giá trị thay thế lời khuyên của chuyên viên y tế.

4.1. Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán chứng khó tiêu?

Khi đi khám khó tiêu, bạn sẽ được bác sĩ hỏi về các biểu hiện, triệu chứng, bệnh sử mà bạn gặp phải, cũng có thể kiểm tra thêm về dạ dày và ngực. Để có kết quả chẩn đoán chính xác nhất, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để tìm hiểu thêm về tình trạng dạ dày và nguyên nhân bị khó tiêu như:

Nội soi: đưa ông mỏng dài có gắn máy ảnh vào dạ dày để có hình ảnh dạ dày từ bên trong một cách chi tiết;
Kiểm tra pylori H(s): nhóm xét nghiệm để tìm vi khuẩn HP, bao gồm các xét nghiệm kháng nguyên phân, hay xét nghiệm hơi thở, xét nghiệm máu;
Xét nghiệm chức năng gan: gan là nơi sản xuất mật – chất cần thiết để phá vỡ các cấu trúc chất béo. Khi chức năng gan suy giảm dẫn đến giảm sản xuất mật và khiến người bệnh bị khó tiêu;
X-quang và siêu âm bụng: phương pháp này được thực hiện để kiểm tra, phát hiện sự tắc nghẽn trong dạ dày;

Phương pháp xét nghiệm vi khuẩn HP qua hơi thở

4.2. Bị khó tiêu cần được điều trị như thế nào?

Điều trị khó tiêu nhằm mục đích hạn chế các triệu chứng của khó tiêu, làm cảm giác khó chịu cho người bệnh, điều trị dứt điểm nguyên nhân khiến người bệnh bị khó tiêu. Do vậy, việc điều trị khó tiêu phụ thuốc rất nhiều vào tình trạng và nguyên nhân gây khó tiêu. Để giảm cảm giác khó tiêu, bạn có thể bắt đầu những thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt hàng ngày.

4.2.1. Những thói quen tốt giúp giảm tình trạng bị khó tiêu

Ngoài sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần thay đổi thói quen, sinh hoạt đúng cách để giảm tình trạng khó tiêu.

Ăn lượng thức ăn vừa đủ, không ăn quá no, quá nhiều thức ăn một lúc;
Hạn chế ăn quá muộn, không ăn lúc đêm khuya;
Không ăn các thức ăn cay nóng, các đồ ăn nhiều chất béo, các thực phẩm khó tiêu như sữa, trứng,…
Ăn chậm, nhai kỹ, tập trung khi ăn; không vừa ăn vừa nói;
Bỏ thuốc lá, rượu bia;
Giữ cân nặng cơ thể ở mức ổn định, phù hợp;
Hạn chế sử dụng cà phê, trà, các loại nước ngọt;
Học cách thư giãn tinh thần, giảm lo âu trong cuộc sống;
Giảm căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày;
Uống đủ nước mỗi ngày, giúp cơ thể khỏe mạnh, tỉnh táo, giảm tình trạng bị khó tiêu.
Ngủ đủ giấc, tăng cường vận động giúp cơ thể thư giãn, tăng cường tái tạo, phục hồi hệ tiêu hóa, hỗ trợ điều trị tình trạng ăn không tiêu.

>>>>>> Đọc thêm: Phải Làm Gì Khi Bị Đầy Bụng Khó Tiêu

4.2.2. 7 loại thực phẩm người bị khó tiêu cần tránh

Hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng trực tiếp bới các thực phẩm mà chúng ta ăn. Vì vậy, để tránh hiện tượng đầy bụng, ăn không tiêu, ta cần lựa chọn những thực phẩm phù hợp, tránh xa các thực phẩm khó tiêu hóa.

Thực phẩm giàu carb xấu

Thực phẩm giàu carb xấu (carbohydrate) có thể là mối nguy hiểm lâu dài dẫn đến tổn hại sức khỏe vì chúng là biến đổi hệ vi sinh đường ruột của chúng ta, hệ quả làm gia tăng sự viêm nhiễm đường tiêu hóa. Các thực phẩm giàu carb xấu chứa các loại đường đơn giản, khi ăn được cơ thể tiêu hóa, hấp thụ nhanh chóng và dễ dàng biến đổi thành năng lượng. Điển hình là các thực phẩm chế biến sẵn hoặc đã qua tinh chế như soda, các loại bánh ngọt, bánh quy, donut,… Chúng dễ dàng cung cấp năng lượng cho cơ thể chúng ta nhưng lại chứa quá ít chất dinh dưỡng, sử dụng nhiều thực phẩm giàu carb xấu dễ khiến cơ thể bị béo phì, và một số bệnh lý đường tim mạch,…

Lựa chọn thực phẩm giàu carb tốt để không bị khó tiêu

Đồ chiên

Thực phẩm chiên rán tuy thơm ngon nhưng lại gây hại rất lớn đối với cơ thể ở nhiều mức độ khác nhau. Đối với những người bị khó tiêu hóa, những đồ ăn nhiều dầu, mỡ làm gia tăng thêm tình trạng ăn không tiêu. Dầu chiên có thể di chuyển qua ruột mà không bị tiêu hóa, phân giải gây ra tình trạng tiêu chảy hoặc đầy hơi. Do hàm lượng chất xơ thấp nên các đồ ăn chiên rán thường khó tiêu, có thể gây ra tình trạng táo bón.

Lời khuyên dành cho những người gặp vấn đề về tiêu hoá là lựa chọn các thực phẩm ít béo, không chiên, nên ăn các món ăn thanh đạm để phục hồi sức khỏe đường ruột. Ngay cả những món ăn khó tiêu như kem, khoai tây chiên, bít tết,… cũng trong danh sách không nên ăn.

Thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn là một trong những thủ phạm gây tổn hại sức khỏe của chúng ta được kể đến nhiều nhất. Chúng là nhóm thực phẩm có giá trị dinh dưỡng thấp, chứa ít chất xơ nên gây nhiều khó chịu cho đường ruột, đặc biệt là các chất phụ gia và chất bảo quản trong chúng có thể gây kích ứng đường tiêu hóa khiến người bệnh bị khó tiêu, về lâu dài gây vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe như các bệnh về tim mạch hay ung thư,… Một số loại còn chứa đường lactose, có thể làm tăng thêm các vấn đề tiêu hóa mà bạn đang gặp phải. Sử dụng thực phẩm chế biến sắn thường xuyên làm tăng cao nguy cơ béo phì, dễ mắc các bệnh về đường tim mạch và tiểu đường loại 2, ngoài ra còn gây ra các chứng đầy hơi, chướng bụng,… Hạn chế việc sử dụng loại thực phẩm này là điều cần thiết để bảo vệ hệ tiêu hóa và sức khỏe của bạn. Tuy nhiên, khi không thể hoàn toàn loại bỏ, hãy sử dụng kết hợp chúng với các loại protein nạc hay các thực phẩm khác có quá trình tiêu hóa chậm để gia tăng giá trị dinh dưỡng và giảm bớt các vấn đề về tiêu hóa.

Rượu

Rượu là chất độc đối với cơ thể, chúng có hại rất lớn cho cả dạ dày và gan. Sử dụng nhiều rượu thường xuyên sẽ gây nghiện và là một cách tự đầu độc bản thân. Rượu gây giãn cơ vòng thực quản gây ra các chứng ợ nóng và trào ngược dạ dày. Với lượng rượu cao sẽ làm tổn thương niêm mạc dạ dày, có thể gây tiêu chảy, chuột rút. Hơn nữa, rượu cung cấp một lượng “calo trắng” lớn, nghĩa là có cung cấp năng lượng như lại hầu như không có giá trị dinh dưỡng, làm hạn chế quá trình chuyển hóa chất của đường, chất béo trong cơ thể, gây tổn thương gan và nhiều bệnh lý về tim mạch.

Cà phê

Cà phê là chất kích thích được nhiều người ưa chuộng để làm tăng khả năng tập trung. Tuy nhiên, uống nhiều caffeine sẽ gây hại lớn cho hệ tiêu hóa. Caffeine làm tăng nhu động của ruột dẫn đến làm giảm thời gian thức ăn ở trong hệ tiêu hóa, dẫn đến giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể và có thể gây tiêu chảy. Không chỉ vậy, dung nạp nhiều caffeine còn kích thích cơ thể tăng sản xuất axit trong dịch vị, làm tăng các vấn đề về tiêu hóa do tăng acid. Những người gặp vấn đề về tiêu hóa như bị khó tiêu cần tránh những thực phẩm chứa caffeine như coca, chocolate, trà và cà phê, nhất là vào những lúc đói bụng.

Sữa và các sản phẩm từ sữa

Sữa thường gây khó tiêu ở nhiều người

Sữa thường là loại thực phẩm khó tiêu đối với hầu hết mọi người, và đối với những người không dung nạp Lactose, sữa lại càng khó tiêu hóa. Lactose là một loại đường đôi có trong sữa mà phải cần đến enzyme lactase mới bị phân hủy. Nếu thiếu men lactase, đường lactose sẽ không được chuyển hóa, hấp thu mà đi xuống đại tràng và tương tác với các vi khuẩn ở đây, gây các hiện tượng bị khó tiêu, đầy hơi, tiêu chảy. Thay vào đó, có thể sử dụng sữa chua, pho mát cứng để bù đắp lượng dinh dưỡng bị mất do tránh các sản phẩm từ sữa vì chúng không có chứa lactose.

Thức ăn cay

Đồ ăn cay nóng nằm trong danh sách đen ‘những thực phẩm không nên ăn khi bị khó tiêu’. Vị cay giúp kích thích vị giác, tạo cảm giác ngon miệng, ăn được nhiều. Tuy nhiên, đối với những người bị mắc chứng ăn không tiêu, các gia vị cay nóng lại đặc biệt có hại. Hai hoạt chất tạo cảm giác cay nóng có nguồn gốc thực vật được tìm thấy là capsaicin có trong quả ớt và piperine trong hạt tiêu đen. Chúng có thể làm tổn thương lớp niêm mạc đường tiêu hóa, gây sưng tấy. Khi ăn không tiêu, thức ăn lưu lại trong hệ tiêu hóa của chúng ta lâu hơn thường lệ khiến lớp niêm mạc trở nên nhạy cảm hơn với vị cay, có thể gây cảm giác nóng rát, những cơn đau dạ dày vô cùng khó chịu. Chúng cũng là thủ phạm khiến khác triệu chứng của khó tiêu trở nên trầm trọng hơn, làm nặng cảm giác khó tiêu, tăng ợ chua, ợ nóng,…

>>>>>> Tìm hiểu thêm: Đầy Bụng Khó Tiêu Ăn Gì Để Biến Mất Nhanh Chóng

Bị khó tiêu là vấn đề phổ biến trong cuộc sống, có thể do bệnh lý nhưng đa phần là do thói quen ăn uống sinh hoạt thiếu khoa học. Để hạn chế tình trạng khó tiêu, hãy lựa chọn thực phẩm một cách thông minh để giúp cơ thể khỏe mạnh và quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi, nhẹ nhàng.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu có thắc mắc cần được giải đáp, vui lòng liên hệ HOTLINE 18006091 để được các dược sĩ, chuyên gia của Scurma Fizzy chúng tôi tư vấn hoàn toàn miễn phí.

Bị Khó Tiêu Có Phải Đã Mắc Bệnh Lý Về Tiêu Hóa Không