Hay Bị Đầy Bụng Có Nguy Hiểm Không, Làm Thế Nào Để Điều Trị

Thông qua quá trình tiêu hoá, cơ thể thu nhận được các dưỡng chất dinh dưỡng từ thức ăn. Mỗi ngày, các cơ quan trong hệ tiêu hóa phải đối mặt với vô số các yếu tố gây bệnh khác nhau nên hiện nay tỷ lệ các vấn đề gặp phải trên hệ tiêu hóa ngày càng gia tăng. Trong đó đầy bụng là tình trạng hay gặp phải thường xuyên ở nhiều đối tượng khác nhau. Vậy đầy bụng là tình trạng gì? Nguyên nhân gây hay bị đầy bụng? Các biện pháp chữa trị hiệu quả nên được áp dụng là gì? Tất cả những câu hỏi trên sẽ được các chuyên gia của Scurma Fizzy giải đáp trong bài viết dưới đây. 

1.Hay bị đầy bụng là tình trạng gì?

• Tìm hiểu quá trình tiêu hóa thức ăn

Quá trình tiêu hóa bình thường của cơ thể được bắt đầu tại miệng. Thức ăn đưa vào miệng được nghiền nát và thủy phân một phần nhỏ dưới tác dụng của enzym trong nước bọt.

Sau đó, khối thức ăn mềm nhão theo nhu động thực quản đến xuống dưới dạ dày. Dạ dày có chức năng nhào trộn, chuyển hóa thức ăn với sự tham gia của dịch acid và các men tiêu hóa.

Sau giai đoạn tiêu hóa ở dạ dày, thức ăn được chuyển xuống ruột để hấp thu. Các chất cặn bã được tống ra ngoài theo phân. 

Có thể thấy, tiêu hóa là một quá trình gồm nhiều giai đoạn nối tiếp nhau. Do vậy, khi sự rối loạn tiêu hóa xảy ra ở một trong các giai đoạn trên có thể dẫn đến sự tích trệ thức ăn trong ống tiêu hóa gây đầy hơi chướng bụng. 

>>>> Tìm hiểu thêm: Đầy hơi chướng bụng là gì? Top 6 nguyên nhân gây bệnh 

2. Nguyên nhân gây hay bị đầy bụng

Thông thường các trường hợp nhẹ, bị đầy bụng trong vài giờ sau ăn thì nguyên nhân chủ yếu là do thói quen ăn, sinh hoạt.

Các trường hợp nặng hơn có thể bị gây ra do việc sử dụng kháng sinh, các bệnh lý dạ dày, ruột. 

2.1. Thói quen và chế độ ăn

2.1.1. Chế độ ăn nhiều thực phẩm khó tiêu

Các thực phẩm khó tiêu có thể kể đến như đồ ăn rắn, dai, cứng; đồ ăn nấu nhiều mỡ, dầu,…

Các thực phẩm trên cần được nhào trộn nhiều hơn trong dạ dày, đồng thời lượng dịch tiêu hóa và men tiêu hóa cũng cần được tiết ra nhiều hơn để chuyển hóa, thủy phân được chúng.

Do đó, sử dụng quá nhiều các loại thực phẩm này sẽ làm gia tăng áp lực tiêu hóa. Đến một ngưỡng nào đó, dạ dày không thể tiêu hóa được hết, tình trạng đầy ứ thức ăn sẽ xảy ra. 

2.1.2. Ăn quá nhanh

Bình thường thức ăn cần được trải quá quá trình tiêu hóa ở miệng rồi mới được chuyển xuống dưới dạ dày ở dạng mềm nhão. 

Khi bạn ăn quá nhanh, thức ăn sẽ được đưa ngay xuống dạ dày mà không được tiêu hóa sơ bộ ở miệng nên áp lực tiêu hóa sẽ tăng lên ở dạ dày. Tình trạng đầy ứ thức ăn dễ xảy ra do dạ dày không thể tiêu hóa được hết.

Đồng thời, do thức ăn được liên tục đưa xuống dạ dày, trong khi tại dạ dày vẫn còn thức ăn cũ đang được tiêu hóa. 

Thức ăn bị ứ lại dễ bị vi nấm, vi khuẩn lên men sinh ra lượng hơi lớn trong lòng ống tiêu hóa. Bệnh nhân cảm thấy đầy chướng bụng do cả lượng thức ăn và lượng hơi quá lớn. 

2.1.3. Ăn quá no

Ăn quá no là tình trạng lượng thức ăn đưa vào vượt quá thể tích chứa của lòng dạ dày, ruột gây ra tình trạng đầy bụng, khó tiêu.

Khi ăn quá no, dạ dày sẽ không tiêu hóa kịp thức ăn hoặc có thể tiêu hóa không hoàn toàn khiến thức ăn bị ứ đọng nhiều trong dạ dày gây ra tình trạng đầy bụng

2.1.4. Ăn xong nằm ngay

Thói quen này diễn ra rất phổ biến ở nhiều người. Tư thế nằm ngay sau khi ăn sẽ gây ảnh hưởng đến sự hoạt động của nhu động ruột, sự di chuyển của thức ăn trong đường ống tiêu hóa.

Thức ăn rất dễ bị dồn ứ lại ở phần trên, cảm giác đầy chướng, đau bụng có thể cảm nhận được.

2.2. Lười vận động

Vận động, tập thể dục thể thao sẽ giúp nâng cao sức khỏe, tăng cường hoạt động của các cơ quan trong cơ thể trong đó có cả hệ tiêu hóa. 

Với thói quen lười vận động, không tập luyện thể dục thể thao, hoạt động của hệ tiêu hóa thường diễn ra trì trệ lại, dễ gây ra tình trạng đầy chướng bụng. 

Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin, nhiều người đặc biệt là trẻ em và những người trẻ tuổi, họ thường dùng nhiều giờ sử dụng tivi, điện thoại, máy tính… 

Một số trường hợp khác như công nhân, nhân viên văn phòng,…họ thường phải ngồi lâu một chỗ do đặc thù công việc yêu cầu. Ở những đối tượng này, tỷ lệ bị đầy bụng tăng lên rõ rệt. 

2.3. Stress

Khi bị stress, hoạt động của nhu động ruột bị rối loạn, bạn có thể cảm nhận được các cơn đau bụng do sự co thắt của cơ trơn ống tiêu hóa.

Do đó những người thường xuyên bị căng thẳng stress trong công việc, học tập hoặc áp lực nhiều với cuộc sống hằng ngày sẽ có nhiều nguy cơ bị đầy bụng khó tiêu hơn những người khác

Điều này, sẽ khiến thức ăn khó di chuyển trong đường ống tiêu hóa, tình trạng đầy bụng rất dễ xảy ra. 

2.4. Kháng sinh

Kháng sinh là một thuốc bán theo đơn để điều trị các tình trạng nhiễm khuẩn. Mỗi kháng sinh sẽ có phổ tác dụng trên một số nhóm vi khuẩn nhất định. Các thuốc kháng sinh sẽ được chỉ định khác nhau phụ thuộc vào loại vi khuẩn gây bệnh. 

Một số trường hợp, sử dụng kháng sinh kéo dài có thể gây ra tình trạng đầy bụng, rối loạn tiêu hóa do các kháng sinh này có phổ tác dụng bao phủ lên cả các lợi khuẩn đường ruột. 

Tuy nhiên, không phải đường dùng kháng sinh nào cũng gây ra tình trạng này. Tình trạng đầy bụng chỉ xảy ra khi bạn sử dụng kháng sinh theo đường uống.

Do vậy, bạn nên chọn những kháng sinh không có phổ trên lợi khuẩn ruột và sử dụng thuốc theo đường như đặt, bôi ngoài da hay đường tiêm. 

2.5. Do dạ dày bị tổn thương

Trong hệ tiêu hóa, dạ dày là một cơ quan đóng vai trò quan trọng. Lớp niêm mạc dạ dày có vai trò bài tiết dịch acid, men tiêu hóa và chất chất nhầy. Chất nhầy niêm mạc có vai trò bảo vệ dạ dày khỏi các yếu tố tấn công đặc biệt là dịch acid dạ dày.

Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương như trong các bệnh lý dạ dày như viêm dạ dày, xung huyết dạ dày…chức năng tiêu hóa của dạ dày giảm nên thức ăn dễ bị chậm tiêu, khó tiêu gây tình trạng đầy bụng. 

>>>> Tìm hiểu thêm: Xung huyết dạ dày là tình trạng gì

2.6. Vi khuẩn, vi nấm

Các vi khuẩn, vi nấm được đưa vào hệ tiêu hóa qua nhiều con đường khác nhau có thể do thức ăn, dụng cụ ăn, tay…

Các vi khuẩn, vi nấm này sẽ gây bệnh ở hệ tiêu hóa, gây ra rối loạn chức năng tiêu hóa nên có thể dẫn đến tình trạng đầy bụng. 

Đặc biệt vi khuẩn Hp là loại vi khuẩn gây ra nhiều tác hại cho đường tiêu hóa và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe, có thể gây ra các vấn đề về dạ dày như viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày, xuất huyết dạ dày, ung thư dạ dày…

>>>> Tìm hiểu thêm : Vi khuẩn Hp dạ dày là gì, vi khuẩn Hp dạ dày có ảnh hưởng như thế nào tới sức khỏe 

3. Biểu hiện của tình trạng hay bị đầy bụng

Khi bị đầy bụng, bạn thường gặp nhiều biểu hiện khác nhau, gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống, công việc. Tùy thuộc vào những nguyên nhân gây bệnh mà các biểu hiện sẽ khác nhau về mức độ nghiêm trọng.

3.1. Đau chướng bụng

Thức ăn và hơi bị dồn ứ lại trong đường tiêu hóa khiến thành ống tiêu hóa giãn căng. Do đó, bạn sẽ cảm nhận được cảm giác đau chướng bụng. Ở những trường hợp bị đầy bụng nặng, bụng của bạn có thể bị căng tròn lên. 

Một số bệnh nhân còn cảm nhận thấy các cơn đau quặn bụng do sự co thắt ruột. Trong cơn đau, cảm giác nóng, rát bụng, xót bụng…có thể gặp phải trên những đối tượng bị đầy bụng bởi các bệnh lý dạ dày có sự tăng nồng độ acid dịch vị.

3.2. Nôn

Do lượng thức ăn bị ứ trệ quá nhiều, gây ra nhiều tác động xấu đến hệ tiêu hóa nên chúng cần được tống một phần ra khỏi cơ thể. 

Nôn là một phản xạ tự nhiên của cơ thể do sự tác động của thức ăn lên các cảm thụ thần kinh trên thành ống tiêu hóa. 

Tuy là một phản xạ tốt giúp giảm đầy chướng nhưng nếu nôn quá nhiều sẽ gây mất nước, điện giải và nghiêm trọng hơn là nguy cơ giảm thể tích tuần hoàn.

Do đó, nếu nôn nhiều, bạn cần chú ý bổ sung nước, điện giải đầy đủ và có thể thăm khám bác sĩ nếu tình trạng này diễn ra kéo dài. 

3.3. Ợ hơi, xì hơi

Thức ăn bị ứ lại được vi khuẩn, vi nấm lên men tạo thành một lượng hơi lớn trong lòng dạ dày, ruột. Hơi quá nhiều cũng gây đầy chướng, khó chịu cho cơ thể. 

Để giảm bớt tình trạng này, các biểu hiện ợ hơi, xì hơi sẽ được phát động. Ợ hơi là động tác giúp hơi thoát ra qua đường thực quản – miệng. Xì hơi là con đường hơi thoát ra qua hậu môn. 

>>>> Tìm hiểu thêm : Ợ hơi liên tục có nguy hiểm không và cách chữa trị

Hơi thoát ra có thể tạo thành tiếng và có mùi khó chịu nên thường khiến người bệnh mất tự tin, ngại giao tiếp. 

3.4. Tiêu chảy

Thức ăn không được tiêu hóa sẽ kéo theo nước từ dịch ngoại bào vào trong lòng ống tiêu hóa. Lượng nước bị kéo vào quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng phân lỏng, nát, đi ngoài nhiều lần.

Tình trạng tiêu chảy cung khiến bệnh nhân bị mất nước điện giải và chất dinh dưỡng nên cần hết sức chú ý. 

3.5. Khó thở

Tình trạng khó thở có thể xảy ra do sự chèn ép của dạ dày lên trên khối cơ hoành – cơ tham gia vào quá trình tạo nên nhịp thở ra, hít vào. 

Tình trạng khó thở sẽ thường xuyên xảy ra, ngay cả khi người bệnh nghỉ ngơi và khiến cho người bệnh vô cùng khó chịu, làm thấy ngạt thở

4. Những người có nguy cơ hay bị đầy bụng

4.1. Người già

Ở người già, các chức năng sinh lý bình thường của cơ thể bị rối loạn, các cơ quan dần bị lão hoá, suy giảm chức năng. Đồng thời, do ít vận động và dễ bị nhiễm vi khuẩn nên tình trạng đầy bụng dễ xảy ra. 

4.2. Trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh có cấu tạo các cơ quan chưa hoàn thiện. Trên lâm sàng, tình trạng thiếu hụt một hoặc một số enzym tiêu hóa dễ xảy ra trong đó điển hình là enzym lactose.

Bên cạnh đó, trẻ có sức đề kháng kém nên dễ bị nhiễm vi khuẩn, vi nấm gây bệnh. Tình trạng đầy bụng ở trẻ sơ sinh còn chịu ảnh hưởng nhiều từ chế độ ăn của mẹ. Nên trẻ dễ bị đầy hơi chướng bụng.

4.3. Người bị các bệnh lý tiêu hóa

Trong các bệnh lý tiêu hóa như viêm dạ dày, xung huyết dạ dày, hội chứng ruột kích thích… thường gặp phải triệu chứng đầy bụng, khó tiêu. 

5. Điều trị hay bị đầy bụng

5.1. Thuốc tây trị hay bị đầy bụng

Đối với các trường hợp nặng, người bệnh bị ảnh hưởng quá nhiều đến cuộc sống thì có thể được chỉ định một số nhóm thuốc tây. 

5.1.1. Thuốc giảm đau thượng vi

Simethicon, kremil – S,…làm tăng sức căng bề mặt của bóng khí trong lòng ống tiêu hóa từ đó khiến chúng dễ bị vỡ ra, giảm áp lực và sự đầy chướng.

5.1.2. Thuốc điều chỉnh acid dạ dày 

Với các trường hợp, bệnh nhân bị đầy bụng do sự tổn thương niêm mạc dạ dày hay do các bệnh lý dạ dày thì các thuốc này sẽ có trong phác đồ điều trị của bệnh nhân.

Chúng giúp giảm acid dạ dày từ đó giảm sự tổn thương niêm mạc, có điều kiện thuận lợi làm lành vết loét. 

Các thuốc này bao gồm:

• Antacid: trung hòa acid dạ dày
• Kháng H2: giảm bài tiết acid dạ dày thông qua sự ức chế cạnh tranh gắn với histamin trên receptor H2
• Ức chế bơm proton: giảm bài tiết acid do tạo liên kết bất thuận nghịch với bơm proton – bơm tổng hợp và bài tiết acid dạ dày 

5.1.3. Men tiêu hóa, men vi sinh

Men tiêu hóa giúp bổ sung một số enzyme cần thiết để chuyển hóa thức ăn. Men vi sinh giúp bổ sung các lợi khuẩn có lợi cho đường ruột.

5.1.4. Thuốc điều hòa nhu động ruột

Sự rối loạn nhu động ruột hay co thắt quá mức cơ trơn tiêu hóa sẽ gây ra tình trạng đầy bụng.

Các thuốc điều hòa nhu động ruột như metoclopramid sẽ giúp thúc đẩy sự hoạt động của nhu động tiêu hóa, giảm co thắt cơ trơn tiêu hóa từ đó giúp thức ăn được di chuyển dễ dàng trong ống tiêu hóa. 

5.2. Thảo dược trị hay bị đầy bụng

Thảo dược thường được sử dụng đầu tiên để giải quyết tình trạng hay bị đầy bụng. Với ưu điểm, dễ kiếm rẻ tiền, hiệu quả điều trị tốt mà lại an toàn với cơ thể, sử dụng thảo dược trong điều trị bệnh là một biện pháp bạn nên áp dụng. 

5.2.1. Tỏi

Tỏi là một vị thuốc thảo dược quen thuộc, được sử dụng phổ biến trong chế biến thực phẩm cũng như điều trị nhiều tình trạng bệnh lý trong đó vô cùng hiệu quả với tình trạng chậm tiêu đầy bụng. 

Trong tỏi có chứa hoạt chất allicin có vai trò tốt trong tiêu diệt các vi khuẩn có hại trong hệ tiêu hóa. Đồng thời tỏi cũng giúp kích thích tiêu hóa, giảm ứ trệ thức ăn. 

Để sử dụng tỏi, bạn có thể làm theo các cách sau:

• Ăn tỏi sống
• Ăn tỏi được chế biến trong các món ăn
• Xay tỏi nát để lấy nước cốt tỏi, nước cốt tỏi được pha loãng với nước ấm để uống

5.2.2. Trần bì

Trần bì là một vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền. Trần bì được bào chế từ vỏ quýt phơi khô, bảo quản trong nhiều năm. 

• Công dụng của trần bì

Trần có vị ngọt, tính mát có công năng hành khí nên giúp kích thích tiêu hóa, giảm ứ thích thức ăn. Bên cạnh đó, trần bì còn giúp giảm tình trạng ợ hơi, xì hơi, nôn, tiêu chảy…

• Cách sử dụng trần bì

Bạn có thể dùng vài lát trần bì khô hãm với nước để uống mỗi ngày trước bữa ăn. Nếu không có vị thuốc trần bì, bạn có thể dùng vài lát vỏ quýt để thay thế cũng cho tác dụng tốt. 

5.2.3. Gừng

Gừng là một nguyên liệu được sử dụng phổ biến trong bữa ăn hàng ngày. Trong y học cổ truyền, gừng có thể bào chế thành hai dạng can khương và sinh khương. 

Cả hai dạng trên đều có vai trò kháng khuẩn tiêu viêm, giảm acid dịch dạ dày nên đặc biệt thích hợp cho các trường hợp bị đầy bụng do các bệnh lý dạ dày. 

Bên cạnh đó, gừng còn giúp thúc đẩy tiêu hóa, giảm đau, nôn, tiêu chảy. Gừng có thể được sử dụng theo các cách như:

• Ngậm một vài lát gừng tươi
• Hãm nước trà gừng uống
• Ăn gừng trong các món ăn

6. Chế độ ăn và sinh hoạt cho người hay bị đầy bụng 

Để giảm nhanh cũng như tình trạng hay bị đầy bụng tiếp tục xảy ra, bệnh nhân cần điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp. 

Dưới đây là một số lời khuyên của chúng tôi cho bạn:

• Hạn chế ăn quá nhiều thức phẩm khó tiêu như đồ ăn dai, cứng; đồ ăn chế biến qua nhiều mỡ, dầu
• Nên chế biến món ăn thành các dạng mềm, lỏng như cháo, súp, đồ hầm mềm
• Thay đổi các thói quen ăn và sinh hoạt thiếu lành mạnh như thói quen ăn quá nhanh, ăn quá no, nằm ngay sau khi ăn và thói quen ít vận động
• Tránh stress, căng thẳng
• Không nên lạm dụng, sử dụng kéo dài các thuốc NSAIDs, các kháng sinh

Trên đây là những chia sẻ của các chuyên gia đến từ Scurma Fizzy về tình trạng hay bị đầy bụng. Nhìn chung đây không phải một tình trạng hiếm gặp trên hệ tiêu hóa. Có rất nhiều các nguyên nhân khác nhau gây ra như do chế độ ăn, sinh hoạt, do sử dụng kháng sinh, do stress hay do các bệnh lý ở dạ dày, ruột.

Mỗi nguyên nhân sẽ gây ra tình trạng đầy chướng bụng ở những mức độ khác nhau. Các biện pháp nên được áp dụng để điều trị bệnh bao gồm thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt; sử dụng một số loại thảo dược thiên nhiên và sử dụng một số thuốc tây khi cần thiết. 

Mong rằng thông qua bài viết này, các bạn đã có thêm thật nhiều những thông tin hữu ích để cải thiện tình trạng này. Để có thêm nhiều thông tin và được giải đáp miễn phí các vấn đề liên quan đến các bệnh lý dạ dày, tiêu hóa khác, hãy liên hệ tới chúng tôi theo đường dây HOTLINE 18006091.

Tham khảo:

http://www.healthline.com/health/indigestion