Ăn Hay Bị Nghẹn Ở Cổ Là Bệnh Gì Và Những Nguyên Nhân Gây Nghẹn Ở Cổ

Ăn hay bị nghẹn ở cổ là tình trạng hiện nay rất phổ biến, vì thế câu hỏi ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì rất được mọi người quan tâm.

Thuật ngữ “ăn hay bị nghẹn ở cổ” không phải là một loại bệnh, mà là một triệu chứng biểu hiện của một loại bệnh lí nào đó của cơ thể người mắc. Triệu chứng này rất thường gặp vì nó không chỉ xuất hiện ở một loại bệnh lí mà chúng ta có thể bắt gặp nó ở rất nhiều bệnh lí khác nhau. Có thể là bệnh lí ở đường hô hấp hoặc bệnh lí liên quan đến đường tiêu hóa.

Tuy nhiên, ăn hay bị nghẹn ở cổ rất có thể chỉ là một tình trạng nghẹn sinh lí bình thường, nếu người đó thường xuyên ăn các loại thức ăn khô cứng, thức ăn khó tiêu, hoặc có thói quen ăn quá nhanh, không nhai kĩ, ăn không tâm trung.

Vì thế, để có được một cái nhìn đúng về triệu chứng này, cũng như trả lời cho câu hỏi ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì sẽ có trong bài viết dưới đây.

1. Một số điều cần biết về triệu chứng ăn bị nghẹn ở cổ 

1.1. Hành động nuốt được thực hiện như thế nào?

Nuốt là một quá trình phức tạp. Khoảng 50 cặp cơ và nhiều dây thần kinh hoạt động để nhận thức ăn vào miệng, chuẩn bị và di chuyển thức ăn từ miệng đến dạ dày. 

Điều này xảy ra trong ba giai đoạn, cụ thể là: 

• Giai đoạn đầu tiên: Đây được gọi là giai đoạn miệng, lưỡi thu nhận thức ăn hoặc chất lỏng để sẵn sàng nuốt. Lưỡi và hàm di chuyển thức ăn đặc xung quanh miệng để có thể nhai. Nhai giúp thức ăn rắn có kích thước và kết cấu phù hợp, nuốt bằng cách trộn thức ăn với nước bọt. Nước bọt làm mềm và ẩm thức ăn giúp bệnh nhân dễ nuốt hơn. Thông thường, chất rắn duy nhất chúng ta nuốt vào mà không nhai là ở dạng viên thuốc hoặc viên nén. Mọi thứ khác mà chúng ta nuốt phải ở dạng lỏng, nhuyễn.
• Giai đoạn thứ hai: Là giai đoạn bắt đầu khi lưỡi đẩy thức ăn hoặc chất lỏng ra phía sau miệng. Điều này kích hoạt phản ứng nuốt đưa thức ăn qua hầu họng. Giai đoạn này được gọi là giai đoạn hầu họng. Thanh quản đóng chặt và ngừng thở để ngăn chặn thức ăn hoặc chất lỏng đi vào đường thở và phổi.
• Giai đoạn thứ ba: Giai đoạn bắt đầu khi thức ăn hoặc chất lỏng đi vào thực quản, ống dẫn thức ăn và chất lỏng đến dạ dày. Quá trình đi qua thực quản, được gọi là giai đoạn thực quản. Thường giai đoạn này xảy ra trong khoảng ba giây, tùy thuộc vào kết cấu hoặc độ đặc của thức ăn, có thể lâu hơn một chút trong một số trường hợp.

1.2. Triệu chứng ăn hay bị nghẹn ở cổ là gì?

Một số người khi ăn có cảm giác bị nghẹn ở cổ hay khó nuốt và thậm chí có thể bị đau khi nuốt. Hoặc một số người hoàn toàn không thể nuốt, gặp khó khăn khi nuốt chất lỏng, thức ăn hoặc nước bọt.

Chứng ăn hay bị nghẹn ở cổ, khó nuốt gây khó khăn trong việc hấp thụ đủ calo và dưỡng chất để nuôi dưỡng cơ thể. Làm cho người mắc phải triệu chứng này rất lo lắng, thắc mắc ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì. Để có được câu trả lời chính xác, người bệnh nên đi gặp bác sĩ sớm nhất có thể.

Chứng ăn hay bị nghẹn ở cổ xảy ra khi có vấn đề với sự điều khiển thần kinh hoặc các cấu trúc liên quan đến bất kỳ phần nào của quá trình nuốt, cụ thể như:

• Cơ lưỡi hoặc cơ má yếu có thể khiến chúng ta khó di chuyển thức ăn trong miệng để nhai. 
• Đột quỵ hoặc rối loạn hệ thần kinh có thể gây khó khăn khi bắt đầu nuốt.
• Một khó khăn khác có thể xảy ra khi các cơ cổ họng yếu. Chẳng hạn như sau khi phẫu thuật ung thư. Chứng khó nuốt cũng có thể do rối loạn thực quản.

>>>Xem thêm: Bị Nghẹn Cổ Họng Là Do Đâu Và Chữa Như Thế Nào

2. Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì-Các nhóm bệnh thường gặp

Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì, hay chỉ đơn giản là tình trạng sinh lí bình thường, có nguy hiểm không. Nhiều thắc mắc được đặt ra nếu tình trạng nuốt nghẹn này cứ diễn ra mà không có sự thuyên giảm. 

Ăn hay bị nghẹn ở cổ do nhiều loại bệnh lí, nhiều nguyên nhân như: 

2.1. Tuổi tác

Ở người lớn tuổi nhất là những người trên 70 tuổi, ăn hay bị nghẹn ở cổ xảy ra thường xuyên.

2.2. Các bệnh về thần kinh

Bất kỳ tình trạng nào làm suy yếu hoặc tổn thương các cơ và dây thần kinh được sử dụng để nuốt đều có thể gây ra chứng khó nuốt. Ví dụ, những người mắc các bệnh về hệ thần kinh như bại não hoặc bệnh Parkinson, những bệnh nhân này thường gặp khó khăn khi nuốt. 

2.3. Các cơ nuốt bị suy yếu

Tình trạng đột quỵ hoặc các chấn thương ở đầu có thể làm suy giảm hoặc ảnh hưởng xấu đến sự phối hợp của các cơ nuốt hoặc hạn chế cảm giác trong miệng và cổ họng.

2.4. Bẩm sinh

Những người sinh ra với sự bất thường của cơ chế nuốt có thể không thể nuốt bình thường. Trẻ sơ sinh bị hở vòm miệng (hở hàm ếch) không thể bú đúng cách, điều này gây khó khăn cho việc bú mẹ và bú bình thông thường của trẻ.

2.5. Ung thư

Ung thư đầu, cổ hoặc thực quản có thể gây khó nuốt. Đôi khi việc điều trị các loại ung thư này có thể gây ra chứng khó nuốt. 

• Bệnh nhiễm trùng: Tình trạng nhiễm trùng hoặc kích ứng có thể gây hẹp thực quản. 
• Vấn đề về nhận thức: Đối với những người bị sa sút trí tuệ, mất trí nhớ và suy giảm nhận thức có thể gây khó khăn cho việc nhai và nuốt.

3. Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì? 

3.1. Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì-Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một rối loạn tiêu hóa, xảy ra khi dịch axit dạ dày, thức ăn hoặc chất lỏng trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Trào ngược dạ dày thực quản ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi từ trẻ sơ sinh đến người lớn tuổi.

Các triệu chứng đi kèm ăn hay bị nghẹn ở cổ của bệnh trào ngược dạ dày thực quản là:

• Buồn nôn, nôn
• Đau vùng thượng vị
• Nuốt đau
• Ho, khàn giọng
• Các triệu chứng về răng miệng như viêm nướu, sâu răng, hôi miệng

>>>Xem thêm: Bị Nghẹn Ở Cổ Họng Là Tình Trạng Gì, Điều Trị Như Thế Nào

3.2. Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì-Dạ dày bị nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori 

Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori) xảy ra khi vi khuẩn H. pylori lây nhiễm vào dạ dày của bệnh nhân. Bệnh này chiếm tỉ lệ rất cao, hơn một nửa dân số thế giới.

Các triệu chứng đi kèm ăn hay bị nghẹn ở cổ của bệnh nhiễm khuẩn H. pylori là:

• Đau, cảm giác nóng rát ở bụng
• Buồn nôn, nôn
• Ợ hơi, ợ chua thường xuyên
• Chán ăn, ăn không ngon
• Sụt cân

3.3. Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì-Viêm loét dạ dày tá tràng

Bệnh loét dạ dày tá tràng xảy ra khi vết loét hình thành trong dạ dày hoặc phần đầu của ruột non (tá tràng). Nhiều trường hợp bệnh viêm loét dạ dày tá tràng phát triển do nhiễm trùng bởi vi khuẩn ăn mòn lớp màng bảo vệ của hệ tiêu hóa (H. pylori), hoặc những người thường xuyên dùng thuốc giảm đau có nhiều khả năng bị loét.

Các triệu chứng đi kèm ăn hay bị nghẹn ở cổ của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là:

• Buồn nôn, nôn
• Đau nhói, đau rát ở phần bụng giữa hoặc bụng trên (đặc biệt vào các bữa ăn và ban đêm)
• Ợ chua thường xuyên
• Các trường hợp nặng, các triệu chứng có thể như phân sẫm màu, sụt cân, cơn đau bụng dữ dội hơn.

3.4. Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì-Hen suyễn

Hen huyễn là tình trạng đường hô hấp của người bệnh bị sưng to, thu kẹp lại có thể tiết thêm chất nhầy, gây khó thở khi thở ra.

Các triệu chứng đi kèm ăn hay bị nghẹn ở cổ của bệnh hen suyễn là:

• Khó thở, thở rít, thở khò khè
• Tức hoặc đau ngực
• Ho

3.5. Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì-Viêm họng mãn tính

Viêm họng kéo dài không khỏi nếu trên một tuần có thể dẫn đến viêm họng mãn tính. Thường là bắt đầu từ viêm họng cấp tính nhưng người bệnh không đáp ứng với các thuốc điều trị nên tình trạng cứ lặp đi lặp lại.

Các triệu chứng đi kèm ăn hay bị nghẹn ở cổ của bệnh viêm họng mãn tính là:

• Ho nhiều
• Khàn tiếng
• Nuốt khó, nuốt đau
• Cảm giác khó chịu ở cổ
• Sốt
• Nhức đầu

>>>Xem thêm: Cảm Giác Nghẹn Ở Cổ Có Phải Dấu Hiệu Bệnh Lý Nghiêm Trọng

3.6.Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì-Rối loạn nội tiết tố tuyến giáp (bướu cổ)

Tuyến có hình con bướm nằm ở cổ gọi là tuyến giáp. Bướu cổ là sự to ra bất thường của tuyến hình con bướm này. Tuy bướu cổ thường không đau, nhưng nếu bướu lớn có thể gây ho, khó thở, khó nuốt.

Các triệu chứng đi kèm ăn hay bị nghẹn ở cổ của bướu cổ là:

• Khó thở
• Ho, ho khan, khàn tiếng
• Cổ sưng to

4.  Biến chứng nguy hiểm khi ăn hay bị nghẹn ở cổ

4.1. Một số biến chứng nguy hiểm

Từ thông tin ở trên đã phần nào biết được ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì, nếu các bệnh lí này không được phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến các biến chứng vô cùng nguy hiểm, lúc này việc điều trị sẽ khó khăn hơn rất nhiều. 

Một số biến chứng của các bệnh lí gây nghẹn khi ăn, như:

• Suy dinh dưỡng: Chứng khó nuốt, nuốt nghẹn có thể nghiêm trọng. Nuốt khó khăn có thể gây cho người bệnh không ăn đủ các loại thực phẩm cần thiết để giữ sức khỏe hoặc duy trì cân nặng lý tưởng. Đặc biệt là ở trẻ em, nguy cơ bị suy dinh dưỡng nếu mắc phải chứng này là rất lớn.
• Nhiễm trùng phổi, viêm phổi, nghẹt thở: Những miếng thức ăn quá lớn để nuốt có thể đi vào cổ họng và cản trở đường đi của không khí. Ngoài ra, khi thức ăn hoặc chất lỏng đi vào đường thở của người mắc chứng khó nuốt, ho hoặc hắng giọng đôi khi không thể loại bỏ được, trường hợp nặng có thể gây nghẹt thở. Thức ăn hoặc chất lỏng nằm trong đường thở có thể đi vào phổi và tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển, dẫn đến nhiễm trùng phổi được dẫn đến viêm phổi.
• Hình thành túi thừa thực quản: Rối loạn nuốt cũng có thể bao gồm sự phát triển của túi bên ngoài thực quản do thành thực quản bị yếu. Túi bất thường này bẫy một số thức ăn bị nuốt vào. Trong khi nằm hoặc ngủ, một người nào đó có vấn đề này có thể hút thức ăn chưa tiêu hóa vào cổ họng. Thực quản cũng có thể quá hẹp khiến thức ăn bị dính lại. Thức ăn này có thể ngăn thức ăn khác hoặc thậm chí chất lỏng đi vào dạ dày.

4.2. Khi nào cần phải đi gặp bác sĩ ngay

Triệu chứng ăn hay bị nghẹn ở cổ nếu kéo dài thì rất có thể chúng ta đang gặp phải một tình trạng bệnh lí nghiêm trọng, có thể là bệnh lí ở đường tiêu hóa hoặc hô hấp. Các bệnh lí này không được điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là tình trạng nghẹt thở. Hàng ngàn người chết vì nghẹt thở mỗi năm, phổ biến ở trẻ nhỏ và người lớn trên 74 tuổi.

Khi một người bị nghẹt thở, có những biểu hiện cụ thể như:

• Không thể nói chuyện
• Khó thở hoặc thở ồn ào
• Thở rít
• Ho mạnh hoặc yếu
• Mặt trở nên đỏ bừng, sau đó tái xanh hoặc hơi xanh
• Mất tỉnh táo

Nghẹt thở là tình trạng cần phải được cấp cứu khẩn cấp. Nếu bạn hoặc người nhà gặp phải trường hợp này, cần gọi cho cấp cứu địa phương và thực hiện các kỹ thuật cứu hộ như thao tác Heimlich hoặc ép ngực ngay lập tức.

5. Cách điều trị ăn hay bị nghẹn ở cổ

Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì, có thể điều trị tại nhà được không? 

Nếu nuốt nghẹn nhẹ, có thể có một vài cách tự điều trị như:

• Đối với một số người, điều trị có thể bao gồm các bài tập cơ để tăng cường các cơ mặt yếu hoặc để cải thiện khả năng phối hợp. 
• Đối với những người bệnh khác, điều trị có thể liên quan đến việc học cách ăn uống theo một cách đặc biệt. Ví dụ, một số người bệnh có thể phải ăn với tư thế quay đầu sang một bên hoặc nhìn thẳng về phía trước. 
• Chuẩn bị thức ăn theo một chế độ mới phù hợp hoặc tránh một số loại thức ăn nhất định có thể hữu ích trong việc điều trị. Ví dụ, những bệnh nhân không thể nuốt chất lỏng loãng có thể cần thêm chất làm đặc vào đồ uống của họ. Ở một vài trường hợp khác bệnh nhân phải tránh thức ăn hoặc đồ uống quá nóng hoặc quá lạnh.

Đối với một số người bệnh, việc tiêu thụ thức ăn qua đường miệng khó khăn, nên có không đủ cho lượng cần thiết của cơ thể. Những bệnh nhân này phải sử dụng các phương pháp khác điều trị để đảm bảo đủ lượng dưỡng chất cần thiết cho các hoạt động của cơ thể.

Nếu vấn đề nuốt kéo dài, chúng có thể dẫn đến tình trạng không đủ chất dinh dưỡng, chất điện giải cho cơ thể, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Nhiễm trùng đường hô hấp tái phát và viêm phổi cũng có khả năng xảy ra. 

Tất cả những biến chứng này rất nguy hiểm đến tính mạng nên phải điều trị dứt điểm, cụ thể như:

• Hẹp thực quản: Nếu vấn đề nuốt là do thực quản bị thắt chặt, một thủ thuật gọi là giãn thực quản có thể được sử dụng để mở rộng thực quản.
• Thực quản có khối u: Nếu có bất kỳ khối u bất thường nào trong thực quản, có thể cần phải phẫu thuật để loại bỏ chúng.
• Trào ngược dạ dày thực quản, loét dạ dày: Ở bệnh nhân bị trào ngược axit hoặc loét có thể được kê đơn thuốc để điều trị và khuyến khích có một chế độ ăn hợp lí chống trào ngược.
• Trong trường hợp nghiêm trọng: Người bệnh có thể nhập viện và được cung cấp thức ăn qua ống dẫn thức ăn. Ống đặc biệt này đi thẳng vào dạ dày và đi qua thực quản, cho đến khi tình trạng khó nuốt được cải thiện, điều này ngăn ngừa mất nước và suy dinh dưỡng.

>>>Xem thêm: Bị Nghẹn Ở Cổ, Dấu Hiệu Cảnh Báo Bệnh Lý Và Những Điều Nên Làm

6. Mẹo đơn giản để loại bỏ thức ăn bị nghẹn

Ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì, nếu chỉ là tình trạng sinh lí bình thường thì điều trị tại nhà như thế nào?

Các kỹ thuật sau đây có thể hỗ trợ người bệnh loại bỏ thức ăn mắc kẹt trong thực quản gây ra cảm giác nghẹn:

• Coca-Cola: Theo nghiên cứu, uống một lon Cocacola, hoặc một loại đồ uống có ga khác có thể giúp đánh bật thức ăn mắc kẹt trong thực quản. Các bác sĩ và nhân viên cấp cứu thường sử dụng kỹ thuật đơn giản này để loại bỏ thức ăn. Mặc dù họ không biết chính xác cơ chế hoạt động như thế nào, nhưng bác sĩ tin tưởng rằng khí carbon dioxide trong các loại nước có ga giúp phân hủy thực phẩm. Lượng chất lỏng này đi vào dạ dày, sau đó giải phóng khí. Có thể thử một vài lon soda hoặc nước lọc tại nhà ngay lập tức khi ăn bị nghẹn ở cổ.
• Simethicone: Là một loại thuốc không kê đơn có thể giúp đánh bật thức ăn mắc kẹt trong thực quản. Tương tự như nước ngọt có ga, các loại thuốc có chứa simethicone giúp dạ dày của người bệnh tạo ra khí dễ dàng hơn. Khí này làm tăng áp suất trong thực quản của bệnh nhân và có thể đẩy thức ăn ra ngoài.
• Nước: Một vài ngụm nước lớn có thể giúp làm ẩm, rửa sạch thức ăn mắc kẹt trong thực quản.
• Một miếng thức ăn ẩm: Người mắc có thể cảm thấy khó chịu khi nuốt thức ăn khô khác, nhưng đôi khi một loại thức ăn ẩm có thể giúp đẩy thức ăn bị mắc xuống. Thử nhúng một miếng bánh mì vào một ít nước hoặc sữa để làm mềm và cắn một vài miếng nhỏ.
• Muối nở hoặc natri bicarbonat với nước: Muối nở hoặc natri bicarbonat hòa tan khi trộn với chất lỏng có thể giúp phá vỡ thức ăn mắc kẹt trong cổ họng.
• Bơ: Đôi khi thực quản cần thêm một chút chất bôi trơn. Ăn bơ có thể giúp làm ẩm niêm mạc thực quản.
• Đợi nó ra: Thức ăn bị mắc kẹt trong cổ họng thường tự hết sau một thời gian.

Ăn hay bị nghẹn ở cổ nếu chỉ là tình trạng sinh lí bình thường do ăn phải các loại thức ăn khô cứng hoặc ăn quá nhanh, thì triệu chứng có thể tự khỏi sau một thời gian nếu chúng ta điều chỉnh chế độ ăn cho phù hợp hoặc dùng một số cách điều trị tại nhà đã được cung cấp ở trên. Nhưng nếu nuốt nghẹn là triệu chứng của một bệnh lí tiềm ẩn trong cơ thể thì việc điều trị cần phải được sự chỉ định của bác sĩ.

Từ những thông tin trên cũng phần nào hiểu được ăn hay bị nghẹn ở cổ là bệnh gì, nguyên nhân cũng như cách điều trị. Từ đó, có thể góp phần giảm thiểu những biến chứng nguy hiểm mà triệu chứng này mang lại.

Liên hệ HOTLINE 1800.6091 để được các chuyên gia Scurma Fizzy tư vấn miễn phí.