Chướng Bụng Trên Nguyên Nhân Và Giải Pháp Điều Trị

Chướng bụng trên xảy ra khi không khí hoặc dịch tích tụ trong dạ dày hoặc ruột gây ra sự giãn nở ở vùng bụng trên. Từ đó, gây ra sự khó chịu và phiền toái cho bệnh nhân. Hiện tượng này xuất hiện khá thường xuyên ở mọi lứa tuổi, bài viết sau đây chúng tôi mang đến cho các bạn những kiến thức về nguyên nhân, hậu quả cách khắc phục chướng bụng trên.

1. Chướng bụng trên là gì?

Chướng bụng trên là một biểu hiện của rối loạn tiêu hóa chức năng, chẳng hạn như hội chứng ruột kích thích (IBS), và được đặc trưng bởi sự gia tăng áp lực ổ bụng cùng với sự gia tăng rõ rệt về đường kính ổ bụng.

Bụng chướng trên, về cơ bản được coi là cảm giác nặng bụng chủ quan, thường kèm theo căng tức, đây được coi là dấu hiệu khách quan. Cả chướng bụng và căng tức đều mang lại cảm giác khó chịu và đau đớn, làm giảm chất lượng cuộc sống.

Đây thường là một triệu chứng của một bệnh tiềm ẩn hoặc rối loạn chức năng trong cơ thể, vì vậy nó được xem như là triệu chứng chứ không phải tên bệnh. Những người bị tình trạng này thường mô tả nó là “cảm giác đầy hơi”. Một số trường hợp khác thường có cảm giác đầy bụng, tức bụng và đôi khi buồn nôn , đau hoặc chuột rút . Trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, tăng áp lực lên cơ hoành và phổi cũng có thể gây ra khó thở. Thông qua nhiều nguyên nhân (xem bên dưới), tức bụng trên do đầy hơi thường gặp nhất là do tích tụ khí trong dạ dày , ruột non , hoặc ruột kết . Cảm giác áp lực thường thuyên giảm, hoặc ít nhất là giảm bớt do ợ hơi hoặc xì hơi. Các loại thuốc làm giảm lắng khí trong dạ dày và ruột cũng thường được sử dụng để điều trị chứng khó chịu và giảm bớt chướng bụng. Những bệnh nhân bị IBS và rối loạn tiêu hóa chức năng dễ bị đầy hơi và chướng bụng; trong khi đó, chướng bụng không đầy hơi phổ biến hơn ở những bệnh nhân bị táo bón chức năng.

 

2. Nguyên nhân gây chướng bụng trên

2.1. Khí đường ruột

Có hai nguyên nhân chính dẫn đến khí xuất hiện trong đường ruột:

Vi khuẩn: Khí được tạo ra từ quá trình lên men của các chất trong ruột là một nguyên nhân góp phần đáng kể vào việc đầy bụng. Các thành phần thực phẩm kém hấp thu, chẳng hạn như lactulose, vẫn còn trong ruột sau khi uống và trở thành chất nền để lên men bởi hệ vi sinh vật đường ruột. Hơn nữa, sự thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột do IBS hoặc rối loạn tiêu hóa chức năng cũng có thể thúc đẩy tốc độ lên men và tăng sản xuất khí.

Khí được tạo ra như một sản phẩm phụ khi một số nguyên liệu thực phẩm nhất định được tiêu hóa bởi vi khuẩn sống tự nhiên trong ruột già, hoặc ruột kết. Những vi khuẩn này chịu trách nhiệm tiêu hóa các vật liệu như carbohydrate phức tạp (đường, tinh bột và chất xơ có trong nhiều loại thực phẩm) và cellulose, thường không được tiêu hóa ở đường tiêu hóa trên.

Số lượng và hỗn hợp khí phụ thuộc vào các loại vi khuẩn trong ruột kết ; mỗi người đều có một loại vi khuẩn duy nhất từ ​​khi mới sinh ra. Những khí này bao gồm hydro, carbon dioxide, và ở một số người là mêtan. Các khí dạng khác, chẳng hạn như hydro sunfua, là nguyên nhân gây ra mùi. Thực phẩm tạo ra khí ở người này có thể không gây ra khí ở người khác
Nuốt không khí: Nuốt khí (aerophagia) là một nguyên nhân phổ biến của khí trong dạ dày. Mọi người đều nuốt phải một lượng nhỏ không khí khi ăn uống. Tuy nhiên, ăn hoặc uống nhanh , nói chuyện trong khi ăn, nhai kẹo cao su, hút thuốc hoặc đeo hàm giả lỏng lẻo có thể khiến một số người hít vào nhiều không khí hơn.

Ợ hơi là cách mà loại bỏ không khí được nuốt vào dạ dày nhiều nhất. Phần khí còn lại di chuyển vào ruột non, nơi nó được hấp thụ một phần. Một lượng nhỏ đi vào ruột già để thải qua trực tràng. (Dạ dày cũng thải ra carbon dioxide khi axit dạ dày và bicarbonate trộn lẫn, nhưng phần lớn khí này được hấp thụ vào máu và không đi vào ruột già.)

2.2. Hàm lượng nước trong ruột non tăng

Căng ruột non cũng là một nguyên nhân tiềm ẩn của chướng bụng. Carbohydrate chuỗi ngắn được hấp thụ chậm, chẳng hạn như fructose và mannitol, vì được hấp thu kém nên nó vẫn còn tồn tại ở trong ruột non làm tăng đáng kể thể tích nước trong lòng ruột non nhờ tác dụng thẩm thấu của chúng. Việc tiêu thụ những chất này có thể gây ra các triệu chứng đường ruột bao gồm đầy hơi ở bệnh nhân IBS. Hấp thu kém một số fructose hoặc mannitol có thể dẫn đến việc sản xuất tương đối nhanh các khí như hydro. Điều này có thể dẫn đến căng tức bụng. 

2.3. Táo bón

 Đại tràng bệnh nhân bị táo bón thường bị báo cáo đầy hơi, với hơn 80% mô tả các triệu chứng nghiêm trọng. Cơ chế sinh bệnh của chứng chướng bụng đầy hơi ở bệnh nhân táo bón có thể do đa yếu tố.

Đầu tiên, các tác động cơ học trực tiếp của quá trình vận chuyển phân và lượng chứa của đại tràng có thể đầy hơi thông qua các hiệu ứng mất cân bằng đào thải  và di chuyển phân. 

Thứ hai, ứ đọng ruột kết có thể làm tăng quá trình lên men các chất trong ruột kết bởi vi khuẩn đường ruột và do đó, tăng sản xuất khí.

Cuối cùng, sự thay đổi trong nhu động ruột kết có thể ảnh hưởng trực tiếp đến việc xử lý khí, dẫn đến các triệu chứng đầy hơi. 

Tác động tổng hợp của những sự cố này có thể góp phần đáng kể vào việc đầy hơi và căng tức bụng. Mối liên hệ gây bệnh giữa táo bón và đầy hơi càng được làm rõ bởi thực tế là các liệu pháp nhắm mục tiêu làm giảm táo bón (ví dụ: prokinetics) cũng làm giảm đầy hơi. 

2.4. Vai trò của việc xử lý và thanh thải khí

Thay vì sản xuất quá nhiều khí, có vẻ như việc xử lý và làm sạch khí bị thay đổi hoặc rối loạn chức năng là nguyên nhân gây ra nhiều hơn. Quá trình vận chuyển đường ruột bị thay đổi ở những bệnh nhân bị đầy hơi; thời gian vận chuyển prokinetics và đại tràng của họ chậm hơn so với những người khỏe mạnh và sự căng thẳng tương quan trực tiếp với thời gian vận chuyển. Tác dụng tích cực của prokinetics đối với chứng đầy hơi là minh chứng cho điều này. Hơn nữa, sự thanh thải gần của khí dường như bị suy giảm ở những bệnh nhân này, dẫn đến tăng lượng khí tồn đọng sau khi cố gắng xử lý. Đây rất có thể là hậu quả của sự điều biến phản xạ thay đổi quá trình thanh thải khí. 

2.5. Thay đổi hoạt động của cơ bụng và cơ hoành

Một sự thay đổi trong kiểm soát phản xạ của cơ bụng và cơ hoành cũng có thể gây ra đầy hơi và chướng bụng trên. Ví dụ, CT và kiểm tra điện cơ bụng chỉ ra rằng sự kiểm soát phản xạ của cơ bụng và cơ hoành bị thay đổi ở những bệnh nhân bị đầy hơi và chướng bụng trên.

2.6. Rối loạn nhu động ruột

Giảm tốc độ co cơ đường tiêu hóa, chẳng hạn như trong bệnh liệt dạ dày, làm giảm sự di chuyển của thức ăn qua đường tiêu hóa. Tình trạng này thường dẫn đến chướng bụng trên và căng tức.

2.7. Những yếu tố khác

Các yếu tố tâm lý, chẳng hạn như căng thẳng và lo lắng, được biết là chướng bụng trên có tương quan với các đợt căng thẳng. Ngoài ra, sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong ruột non cũng có thể dẫn đến chướng bụng do sản sinh quá nhiều khí và các sản phẩm lên men khác.

>>>Xem thêm: Bị Chướng Bụng Đầy Hơi Nguyên Nhân Do Đâu Và Cách Khắc Phục Đơn Giản Hiệu Quả Nhất

3. Cách điều trị chướng bụng tại nhà

3.1. Trà

3.1.1. Trà bạc hà

Trà bạc hà cực kỳ có lợi trong việc chữa các vấn đề về tiêu hóa, bao gồm chướng bụng do đầy hơi. Tính chất chống co thắt và thư giãn của trà bạc hà có thể làm giảm khí và co thắt.

Nguyên liệu

1 thìa lá bạc hà khô xay nhuyễn hoặc một nắm lá bạc hà tươi

1 cốc nước

Mật ong (tùy chọn)

Cách làm

Cho lá bạc hà vào cốc nước nóng và đun sôi trong nồi.

Đun nhỏ lửa trong 5 phút và lọc.

Thêm mật ong để tăng hương vị và uống trà bạc hà trước khi nó nguội đi.

Tần suất sử dụng

Hãy sử dụng ít nhất ba lần mỗi ngày.

3.1.2. Trà hoa cúc

Trà hoa cúc đã được biết đến và sử dụng từ lâu đời vì đặc tính chữa bệnh dạ dày của nó. Nó có các đặc tính làm dịu và thư giãn có thể giúp giảm chướng bụng trên do đầy hơi.

Nguyên liệu

1 đến 2 thìa cà phê hoa cúc thảo mộc hoặc bột trà hoa cúc

1 cốc nước

Mật ong (tùy chọn)

Cách sử dụng

Cho thảo mộc hoa cúc vào cốc nước nóng.

Ngâm nó từ 5 đến 10 phút.

Lọc và thêm mật ong cho vừa ăn.

Uống trà hoa cúc trước khi nó nguội.

Tần suất sử dụng

Bạn nên uống trà 2 đến 3 lần trong một ngày.

3.2. Hạt thì là

Hạt thì là, có tên khoa học là Foeniculum vulgare, khá phổ biến vì đặc tính tiêu hóa của chúng. Hạt thì là có đặc tính chống co thắt, có thể hữu ích trong việc giảm đầy hơi trong dạ dày và giảm chướng bụng trên do chứa các hợp chất gồm estragole, fenchone và anethole.

Nguyên liệu

1/2 đến 1 thìa cà phê hạt thì là nghiền nhỏ

1 cốc nước

Mật ong (tùy chọn)

cách sử dụng

Cho hạt thì là đã nghiền vào cốc nước sau đó hấp cách thủy.

Ngâm trong 5 đến 10 phút.

Lọc hạt đi và có thể thêm mật ong để tăng hương vị.

Sử dụng trà này hàng ngày.

Ngoài ra, bạn cũng có thể nhai khoảng nửa thìa hạt thì là hàng ngày.

Tần suất sử dụng

Bạn nên sử dụng 2 đến 3 lần mỗi ngày.

3.3. Baking Soda

Baking soda hoạt động như một chất kháng axit và làm giảm chứng khó tiêu. Bản chất kiềm của nó cũng có thể chống lại axit clohydric trong dạ dày của bạn. Điều này làm sạch khí, do đó, làm giảm đầy hơi và chướng bụng trên.

Nguyên liệu

1 thìa cà phê muối nở

1 ly nước ấm

Cách sử dụng

Trộn một thìa cà phê muối nở vào một cốc nước ấm và uống dung dịch này.

Tần suất sử dụng

Bạn phải sử dụng ít nhất một lần mỗi ngày.

3.4. Gừng trị chướng bụng trên

Gừng có đặc tính y học mạnh mẽ, gingerol là hợp chất hoạt tính sinh học chính trong gừng. Nó chịu trách nhiệm cho nhiều đặc tính y học của gừng. Nó có thể giúp tống khí ra ngoài, giảm chuột rút và chứng khó tiêu. Điều này cho thấy gừng hiệu quả trong việc điều trị chướng bụng. 

Nguyên liệu

1 mẩu gừng

1 cốc nước

Mật ong (tùy chọn)

Cách làm

Cho gừng vào một cốc nước vào nồi.

Đun sôi nhỏ lửa trong vòng 3 đến 5 phút.

Lọc và uống hàng ngày.

Bạn cũng có thể thêm mật ong vào món này để tạo hương vị.

Tần suất sử dụng

Bạn có thể sử dụng ba lần hàng ngày.

3.5. Nước chanh ấm

Chanh có đặc tính nhuận tràng nhẹ khi pha với nước ấm, đồng thời nó cũng là thuốc lợi tiểu tự nhiên. Điều này có thể hữu ích trong việc điều trị chứng chướng bụng trên do đầy hơi do muối gây ra vì chúng làm giảm lượng muối bên trong cơ thể bạn.

Nguyên liệu

1 thìa nước cốt chanh

1 ly nước ấm

Cách dùng

Thêm một thìa cà phê nước cốt chanh vào một cốc nước ấm.

Uống dung dịch này hàng ngày để giảm đầy hơi chướng bụng.

Bạn cũng có thể thêm mật ong theo sở thích.

Tần suất sử dụng

sử dụng một lần mỗi sáng.

3.6. Chuối

Chuối rất giàu chất xơ và cũng chứa nhiều kali. Điều này làm cho chúng trở thành một phương thuốc tuyệt vời cho chứng đầy bụng do muối gây ra vì hàm lượng kali cao trong chúng sẽ điều chỉnh mức natri trong cơ thể của bạn. Hãy ăn 1-2 quả chuối sau bữa ăn của bạn

3.7. Thức uống giải độc

Dưa leo có hàm lượng nước cao, chanh có đặc tính nhuận tràng và lợi tiểu nhẹ và táo có hàm lượng chất xơ cao, kết hợp 3 nguyên liệu này lại có thể giúp loại bỏ muối thừa ra khỏi cơ thể và giảm táo bón. Điều này có thể giúp giảm giữ nước do muối gây ra, một nguyên nhân hàng đầu gây chướng bụng trên do đầy hơi.

Nguyên liệu

1 quả dưa leo

1 quả chanh

2 quả táo

Cách dùng

Xay nhuyễn dưa chuột, chanh và táo.

Uống nước ép này ngay lập tức.

Tần suất sử dụng

Sử dụng nước ép này mỗi ngày một lần sau khi ăn tối.

3.8. Trà xanh

Trà xanh rất giàu chất chống oxy hóa và là một chất lợi tiểu tự nhiên. Vì vậy, trà xanh giúp tăng lượng nước tiểu một cách tự nhiên, do đó cơ thể loại bỏ lượng nước dư thừa trong đường ruột. Điều này, giúp loại bỏ tình trạng chướng bụng xảy ra do kết quả của việc giữ nước. Ngoài ra, trà xanh còn được chứng minh là làm giảm tích tụ khí trong dạ dày và các vấn đề tiêu hóa khác có thể gián tiếp gây chướng bụng trên.

Nguyên liệu

1 thìa lá trà xanh

1 cốc nước nóng

Mật ong

Cách dùng

Cho lá trà xanh vào nồi đun sôi.

Đun nhỏ lửa trong 5 phút.

Lọc và uống trà này hàng ngày.

Bạn cũng có thể thêm mật ong theo sở thích.

Tần suất sử dụng

Sử dụng ít nhất ba lần mỗi ngày.

3.9. Nước ép nha đam

Nha đam chủ yếu được sử dụng vì tác dụng làm dịu chống viêm, có thể làm dịu cơn kích ứng đi kèm với chứng chướng bụng.Ngoài ra nha đam cũng được chứng minh có tác dụng nhuận tràng nhẹ, có thể có hiệu quả trong việc điều trị chướng bụng do táo bón và đầy bụng.

Nguyên liệu

1/4 đến 1/2 cốc nước ép nha đam

Cách sử dụng

Uống khoảng nửa cốc nước ép nha đam để giảm chứng chướng bụng trên.

Tần suất sử dụng

Bạn có thể thực hiện cách này 1 đến 2 lần mỗi ngày.

3.10. Sữa chua

Sữa chua là một loại probiotic tự nhiên giúp tăng mức độ vi khuẩn lành mạnh trong cơ thể bạn . Những vi khuẩn này quá trình tiêu hóa của bạn diễn ra nhanh hơn, điều này cũng có thể giúp giảm đầy hơi ở chướng bụng trên.

Tần suất sử dụng 

Sử dụng mỗi ngày sau bữa ăn

>>>Xem thêm: Đầy Bụng Chướng Hơi, Chữa Trị Hiệu Quả Với 5+ Dược Liệu

3. Thuốc điều trị chướng bụng trên

Để xác định các chiến lược điều trị hiệu quả, điều quan trọng là phải đánh giá các yếu tố gây đầy hơi và chướng bụng trên. Điều này có thể được thực hiện bằng cách kiểm tra thói quen ăn uống và theo dõi tần suất và độ đặc của phân. Đánh giá hình dạng bụng bằng kỹ thuật hình ảnh trong quá trình căng phồng cũng có hiệu quả. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, điều quan trọng là phải kiểm tra nhu động, độ nhạy của nội tạng và hoạt động của cơ bụng để đáp ứng với các kích thích đường tiêu hóa.

Cho đến nay, các biện pháp can thiệp hữu ích nhất để điều trị chướng bụng trên bao gồm:

Chế độ ăn: Một chế độ ăn uống có chứa ít carbohydrate chuỗi ngắn hấp thụ kém hơn, chẳng hạn như fructans, lactose, fructose, sorbitol và mannitol, được coi là chiến lược hiệu quả nhất để giảm các cơn đầy hơi và chướng bụng liên quan đến IBS.

Thuốc nhuận tràng: Vì một trong những nguyên nhân hàng đầu gây căng tức là táo bón, nên sử dụng thuốc nhuận tràng để kiểm soát chuyển động ruột thường xuyên là một chiến lược phổ biến để giảm căng tức bụng.

Thuốc điều trị táo bón: Linaclotide, prucalopride và lubiprostone được coi là những loại thuốc hiệu quả để điều trị táo bón và giảm đầy hơi và chướng bụng trên.

Thuốc kháng sinh: Vì quá trình lên men carbohydrate bởi vi khuẩn là nguyên nhân chính gây ra sự hình thành khí trong ruột, nên việc sử dụng thuốc kháng sinh, chẳng hạn như rifaximin và neomycin, rất hữu ích trong việc giảm các cơn đầy hơi và chướng bụng. 

Probiotics: Những chất bổ sung chế độ ăn uống này có chứa vi khuẩn sống giúp cân bằng vi khuẩn hiện có trong ruột. Một số loại bao gồm một lượng vi khuẩn probiotic tương đối thấp được bán tại quầy hoặc trong các loại sữa chua.  

 >>>Xem thêm: Làm Thế Nào Để Hết Đầy Bụng Nhanh Chóng Hiệu Quả

Mong rằng bài viết trên của Scurma Fizzy đã mang đến cho quý đọc giả một số thông tin hữu ích về “Chướng bụng trên nguyên nhân và giải pháp điều trị”. Nếu gặp vấn đề cần được giải đáp liên quan đến chướng bụng trên hãy liên hệ ngay đến HOTLINE 18006091 để được tư vấn miễn phí.