Trẻ Bị Đầy Hơi, Nguyên Nhân Và Cách Xử Trí Hiệu Quả Nên Biết

Trẻ bị đầy hơi, chướng bụng là tình trạng thường gặp, có thể là triệu chứng sinh lý bình thường hoặc dấu hiệu bất thường trên hệ thống tiêu hóa. Khi gặp phải các dấu hiệu này, trẻ sẽ cảm thấy khó chịu, quấy khóc, nếu kéo dài trẻ có thể chán ăn, sút cân, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, khi trẻ bị đầy hơi, khó tiêu, phụ huynh hoàn toàn có thể xử lý tình trạng này bằng các phương pháp đơn giản và hiệu quả. Vậy triệu chứng, nguyên nhân và biện pháp xử trí khi trẻ bị đầy hơi là gì? Các chuyên gia của Scurma Fizzy sẽ giúp giải đáp những thắc mắc này.

1. Trẻ bị đầy hơi, chướng bụng và triệu chứng nhận biết

Trẻ bị đầy hơi là tình trạng thường khiến nhiều bà mẹ cảm thấy lo lắng, do khi gặp phải tình trạng này trẻ thường quấy khóc, nếu mẹ không để ý và phát hiện chính xác thì thường lúng túng và không biết xử trí khi gặp tình huống này như thế nào. 

Trẻ bị đầy hơi, chướng bụng

Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, hệ tiêu hóa còn chưa phát triển hoàn toàn, đây là giai đoạn hệ tiêu hóa của trẻ bắt đầu làm quen dần với quá trình dung nạp, hấp thu thức ăn và bài tiết các chất cặn bã. Trong giai đoạn trẻ chuyển từ bú sữa mẹ sang giai đoạn ăn dặm, sự thay đổi này cũng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và chức năng tiêu hóa còn non nớt ở trẻ. Thông thường, trẻ bị đầy hơi, khó tiêu thường bắt đầu từ việc nuốt nhiều khí trong quá trình bú mẹ hoặc quấy khóc. Ngoài ra, nếu ăn lượng thức ăn quá nhiều so với khả năng tiêu hóa của trẻ, khiến thức ăn không tiêu hóa kịp, lưu trữ trong dạ dày khiến trẻ bị đầy hơi cũng là tình trạng thường gặp phải.

Khi trẻ bị đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu; phụ huynh cần theo dõi kỹ các triệu chứng của trẻ, nên bình tĩnh để có thể tìm giải pháp hiệu quả nhất. Mẹ cần nắm vững các dấu hiệu cảnh báo hiện tượng đầy hơi, khó tiêu ở trẻ. Khi trẻ bị đầy hơi, khó tiêu có thể gặp một hay các triệu chứng sau:

+ Bụng trẻ bị trướng, phình to mặc dù đã ăn trước đó 1 – 2 giờ. Khi mẹ dùng tay sờ bụng trẻ thấy cứng bất thường, vỗ nhẹ vào bụng trẻ thấy phát ra âm thanh rỗng và vang như tiếng trống.

+ Trẻ đột nhiên ít bú hơn so với bình thường, biếng ăn, chán ăn, không chịu ăn.

+ Ngay sau khi bú mẹ hoặc ăn xong, trẻ buồn nôn và có dấu hiệu nôn trớ sữa và thức ăn.

+ Bé khó chịu, quấy khóc, khó ngủ, đặc biệt vào ban đêm, trẻ nằm không yên, hay vặn người hoặc đạp chân.

+ Ngoài ra, khi trẻ bị đầy hơi, khó tiêu, còn xuất hiện triệu chứng xì hơi nhiều lần trong ngày, có thể gặp thêm tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy.

Theo chia sẻ của Tiến sĩ, Bác sĩ Lê Minh Trác – Bác sĩ BV Phụ sản Trung ương “Đầy hơi là tình trạng thường gặp ở trẻ em, biểu hiện bởi dấu hiệu là bụng bé căng tròn sau bữa ăn từ 1 – 2 giờ, vỗ nhẹ thấy có âm thanh, trẻ hay quấy khóc, bỏ ăn,…”.

2. Nguyên nhân khiến trẻ bị đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu

Trẻ bị đầy hơi, nguyên nhân có thể là do trẻ không hấp thu được các loại protein có trong sữa mẹ. Do ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, hệ tiêu hóa và các cơ quan còn chưa phát triển hoàn toàn, các chức năng đang dần hoàn thiện để thích nghi với quá trình tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng. Nên trong trường hợp trẻ bú mẹ hoặc bú bình mà gặp phải tình trạng khó tiêu, đầy hơi, thì rất có thể nguyên nhân là do trẻ không hấp thu được protein và đường lactose có trong sữa mẹ và sữa công thức. Do đó, trong trường hợp này, nếu đang sử dụng các sữa công thức thì người mẹ nên cân nhắc chuyển sang các sản phẩm sữa khác phù hợp hơn.

Nguyên nhân xuất hiện tình trạng đầy hơi cũng có thể đến do việc thay đổi chế độ ăn của trẻ, như việc chuyển từ bú sữa mẹ sang sử dụng sữa công thức pha sẵn, hoặc chuyển sang chế độ ăn dặm. Do hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt, chưa phát triển hoàn toàn, do đó việc thay đổi chế độ ăn đột ngột này có thể khiến trẻ không thích nghi kịp, thức ăn không được tiêu hóa đúng cách, gây khó tiêu, chướng bụng.

Chế độ ăn dặm cho bé

Do trong sữa mẹ chứa hàm lượng đường lactose quá cao, trẻ nhỏ không đủ lượng men lactase để chuyển hóa do đó, khi trẻ bú sữa mẹ quá nhiều, lactose không được chuyển hóa, lên men và khiến trẻ bị đầy hơi,  chướng bụng và bị tình trạng khó tiêu.

Trẻ cũng có thể bị đầy hơi, chướng bụng do ảnh hưởng từ chế độ ăn của mẹ. Trong giai đoạn đang cho con bú, người mẹ có thể ăn những loại thực phẩm hoặc đồ ăn, những chất này có thể bài tiết vào trong sữa mẹ và ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa ở trẻ. Nếu khẩu phần ăn của mẹ chứa quá nhiều thực phẩm khó tiêu hóa, gây đầy hơi, chướng bụng thì nguy cao trẻ cũng sẽ gặp phải tình trạng này. Một số loại thực phẩm có trong khẩu phần ăn có thể khiến trẻ bị đầy hơi phổ biến, bao gồm: Các loại đậu, bắp cải, súp lơ, các loại quả như cam, chanh, đào,…

Nguyên nhân trẻ bị đầy hơi, chướng bụng cũng có thể liên quan đến vấn đề vệ sinh thực phẩm. Mẹ ăn phải những đồ ăn, thức uống không đảm bảo vệ sinh cũng sẽ ảnh hưởng xấu tới hệ tiêu hóa của trẻ. Hoặc trong trường hợp bình hút sữa, bình sữa, cốc, thìa cho trẻ không được rửa, vệ sinh và tiệt trùng đúng cách sẽ dễ khiến trẻ nhiễm các loại vi khuẩn và gây nên triệu chứng đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng.

Nguyên nhân do việc sử dụng thuốc ở mẹ: Trong trường hợp mẹ đang sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh, một số loại thuốc có khả năng tiết vào sữa mẹ và tác động lên hệ tiêu hóa của trẻ vì kháng sinh sẽ vô tình tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi cho quá trình tiêu hóa thức ăn, gây mất cân bằng hệ vi sinh trong dạ dày và ruột, gây ra khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng.

>>>Xem thêm: Trẻ Bị Đầy Hơi Chướng Bụng Là Tình Trạng Như Thế Nào

Nguyên nhân do việc sử dụng thuốc ở mẹ

3. Phụ huynh nên làm gì khi trẻ bị đầy hơi, chướng bụng?

Trẻ bị đầy hơi, thường là các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa ở trẻ. Tuy nhiên, do trẻ còn nhỏ, nên phụ huynh thường rất khó khăn trong việc phát hiện và xác định chính xác tình trạng mà trẻ đang gặp phải. Một số dấu hiệu phổ biến để có thể giúp phụ huynh xác định vấn đề tiêu hóa mà trẻ đang mắc bao gồm:

+ Theo dõi và quan sát phân của trẻ, nếu trẻ gặp triệu chứng táo bón hoặc tiêu chảy, thì chắc chắn đó là vấn đề trên đường tiêu hóa của trẻ. Đồng thời cần theo dõi màu sắc của phân và cảm quan lỏng – rắn vì đó cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo trẻ đang gặp phải tình trạng đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng.

+ Nếu trẻ khó ngủ, quấy khóc, không chịu ăn, bỏ bú, luôn cảm thấy khó chịu, bố mẹ không thể dỗ bé được, thì cũng không loại trừ khả năng trẻ đang gặp phải các vấn đề về tiêu hóa.

Trẻ quấy khóc

+ Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, trẻ có thể xuất hiện triệu chứng sốt, hoặc trong phân có lẫn máu, đây là các dấu hiệu cảnh báo tình trạng khá nghiêm trọng mà phụ huynh nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Với trẻ nhỏ, việc phát hiện và điều trị sớm đóng vai trò rất quan trọng, để tránh dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

4. Biện pháp xử lý khi trẻ bị đầy hơi, khó tiêu

4.1 Hạn chế trẻ bị đầy hơi bằng cách cho trẻ bú đúng cách

Một trong các nguyên nhân khiến trẻ bị đầy hơi là do trẻ nuốt phải nhiều khí trong quá trình bú mẹ. Do đó, nếu cho trẻ bú đúng cách có thể giúp cải thiện được tình trạng này. Khi cho trẻ bú, mẹ nên giữ trẻ ở tư thế đầu bé cao hơn so với dạ dày, để khi bú, sữa sẽ dễ dàng đi xuống dạ dày, phần khí ở bên trên sẽ được loại bỏ đơn giản bằng phản ứng ợ hơi. Còn đối với các trường hợp trẻ bú bình, thì mẹ nên nghiêng bình sữa để sữa vừa đủ ngập núm vú giả, khi đó trong quá trình bú, trẻ sẽ hạn chế việc nuốt phải lượng khí ở trong bình. Đó là những cách khá đơn giản, dễ thực hiện nhưng mang lại hiệu quả cao để phòng tránh cho trẻ khỏi tình trạng đầy hơi, khó tiêu và chướng bụng.

4.2 Massage nhẹ nhàng bụng khi trẻ bị đầy hơi, khó tiêu

Khi trẻ bị đầy hơi, khó tiêu; đặc biệt sau khi bú hoặc ăn xong, trẻ thường cảm thấy khó chịu, quấy khóc nhiều. Trong trường hợp này, massage bụng cho trẻ có thể là một biện pháp mang lại hiệu quả tốt, không chị giúp giảm lượng khí dư thừa trong dạ dày gây nên tình trạng đầy hơi, mà massage còn giúp trẻ thư giãn và cảm thấy thích thú. Thực hiện khá đơn giản, các bà mẹ có thể dùng tay massage nhẹ nhàng bụng trẻ theo chiều kim đồng hồ từ trong rốn ra ngoài, chú ý thao tác cần thực sự nhẹ nhàng để tránh tổn thương trẻ. Massage bụng cho trẻ thường xuyên sẽ giúp kích thích tiêu hóa và hạn chế triệu chứng khó tiêu, chướng bụng rất hiệu quả. Tuy nhiên, có một lưu ý là không nên massage bụng cho trẻ ngay sau khi trẻ bú hoặc ăn xong vì có thể sẽ gây kích thích và làm trẻ bị nôn trớ.

Massage nhẹ nhàng bụng cho trẻ

4.3 Chườm nóng vùng bụng cho trẻ bị đầy hơi, chướng bụng

Một biện pháp nữa khá đơn giản mà hiệu quả để xử lý khi trẻ bị đầy bụng, khó tiêu mà phụ huynh có thể tham khảo đó là chườm nóng vùng bụng cho trẻ. Hơi nóng sẽ giúp kích thích lưu thông và tiêu hóa thức ăn, đồng thời tận dụng sức nặng từ khăn chườm nóng để loại bỏ khí, hơi trong bụng và giảm tình trạng chướng bụng. Cách chườm nóng cho trẻ khá đơn giản, phụ huynh lấy một chiếc khăn sạch, nhúng vào nước ấm, chú ý nước không được nóng quá. Sau đó vắt khăn khô, kiểm tra độ nóng của khăn xem đã vừa phải chưa bằng cách chườm khăn lên tay, độ nóng cần vừa phải, khăn quá nóng có thể gây bỏng cho trẻ, nhưng nếu không đủ độ nóng sẽ giảm hiệu quả cải thiện tình trạng khó tiêu, đầy hơi. Khi khăn đã đủ ấm, gấp khăn lại và đặt lên bụng trẻ, xung quanh vùng rốn. Lấy một chiếc khăn khô, sạch khác buộc xung quanh để cố định lại do trẻ quấy nghịch có thể làm rơi khăn, nên buộc vừa phải không nên quá chặt. Cần kiểm tra khăn thường xuyên, khi khăn hết ấm, có thể nhúng lại nước ấm và lặp lại các thao tác trên.

4.4 Giúp bé ợ hơi để cải thiện tình trạng đầy hơi, chướng bụng

Ợ hơi là phương pháp giúp cải thiện tốt các triệu chứng ở trẻ bị đầy hơi. Đặc biệt là sau khi cho trẻ bú xong cần thực hiện một vài thao tác để giúp trẻ ợ hơi, loại bỏ khí nuốt phải trong quá trình trẻ bú sữa. Trẻ vừa bú sữa hay ăn xong, các mẹ không nên cho trẻ nằm ngay vì ngoài việc dễ khiến trẻ bị khó tiêu, đầy hơi; thói quen không tốt này cũng là một trong các nguyên nhân gây ra tình trạng nôn trớ ở trẻ. Phụ huynh có thể giúp trẻ ợ hơi bằng cách đơn giản sau đây:

+ Sau khi cho trẻ bú, bế trẻ, để đầu bé tựa vào vai và vỗ nhẹ lưng bé hoặc dùng tay xoa dọc lưng trẻ theo xương sống từ dưới lên trên để kích thích khí từ dưới thoát ra ngoài bằng ợ hơi.

+ Hoặc có thể đổi tư thế khác, đặt bé ngồi lên đùi, một tay giữa cằm trẻ, một tay vỗ nhẹ sau lưng và xoa nhẹ nhàng dọc theo sống lưng từ dưới lên trên.

+ Nếu trong trường hợp, trẻ vẫn còn gặp phải tình trạng đầy hơi, chướng bụng có thể lặp lại động tác này nhiều lần, hoặc chuyển sang tư thế khác để đem lại hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, phụ huynh cần lưu ý trong quá trình cải thiện tình trạng trạng đầy hơi, chướng bụng cho trẻ bằng phương pháp ợ hơi thì thao tác cần nhẹ nhàng, tránh làm tổn thương mạnh trẻ, không được rung lắc có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của bé.

>>>Xem thêm: Trẻ Sơ Sinh Bị Đây Hơi Nguyên Nhân, Biểu Hiện Và Cách Xử Trí

4.5 Cải thiện đầy hơi bằng cách thay đổi thói quen cho trẻ ăn

Việc thay đổi thói quen ăn cho trẻ cũng giúp cải thiện và làm giảm các triệu chứng khó tiêu, đầy hơi hiệu quả. Khi trẻ bú mẹ, cần chắc chắn là trẻ đang ở đúng tư thế, ngậm núm vú đúng cách, để hạn chế việc trẻ nuốt phải các khí thừa. Đối với trường hợp trẻ bú bình, thì mẹ nên chọn các loại bình sữa với với núm sữa chảy chậm để tránh tình trạng trẻ bị nghẹn sữa. Khi cho trẻ nằm, nên để trẻ nằm nghiêng, vì tư thế này sẽ giúp ích cho quá trình tiêu hóa thức ăn hơn và giảm áp lực lên hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện hoàn toàn của trẻ.

4.6 Cho trẻ uống đủ nước để hạn chế đầy hơi, chướng bụng

Con người mỗi ngày cần phải uống đủ nước, với người trưởng thành cần khoảng 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày, nước cần thiết cho các quá trình chuyển hóa trong cơ thể và bù lại lượng nước mất đi do mồ hôi hay hoạt động thể lực. Ở trẻ nhỏ, ngoài việc uống sữa, phụ huynh cũng cần lưu ý giúp trẻ bổ sung đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày. Bởi lẽ, uống thiếu nước cũng là nguyên nhân khiến trẻ thường xuyên bị khó tiêu và đầy hơi hơn.

Cho trẻ uống đủ nước

4.7 Sử dụng men tiêu hóa cho trẻ bị đầy hơi

Nếu trẻ bị đầy hơi với các triệu chứng thường xuyên xuất hiện, mà dùng các phương pháp trên ít hiệu quả. Phụ huynh có thể bổ sung các sản phẩm men vi sinh cho trẻ, giúp cung cấp các lợi khuẩn tốt cho quá trình tiêu hóa, hỗ trợ và kích thích tiêu hóa thức ăn. Tuy nhiên, cần lưu ý trẻ còn nhỏ nên việc sử dụng thuốc và các sản phẩm hỗ trợ cần hết sức cẩn thận. Phụ huynh nên hỏi ý kiến của bác sĩ và sử dụng đúng theo chỉ định, liều dùng của thuốc, đồng thời theo dõi cẩn thận các triệu chứng của trẻ để có phương pháp xử lý nếu cần thiết.

>>>Xem thêm: Trẻ Sơ Sinh Bị Đầy Hơi Chướng Bụng, 4 Điều Mẹ Cần Biết

Kết luận

Ở trẻ em sức đề kháng còn yếu, các cơ quan còn chưa phát triển hoàn toàn nên nếu bố mẹ không chăm sóc và lưu ý cẩn thận, trẻ sẽ rất dễ nhiễm bệnh từ các yếu tố thông thường như chế độ ăn uống và các thói quen sinh hoạt hàng ngày. Đặc biệt trẻ bị đầy hơi là tình trạng phổ biến, rất hay gặp. Khi trẻ gặp phải tình trạng này, phụ huynh có thể tham khảo một số phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả được giới thiệu trong bài viết trên để giúp cải thiện các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng ở trẻ. Tình trạng này có thể chưa gây quá nhiều nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài và không có biện pháp xử trí thích hợp sẽ khiến trẻ bị chán ăn và ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện ở trẻ nhỏ.

Ngoài ra, phụ huynh có thể tham khảo thêm sản phẩm Viên sủi Scurma Fizzy, với thành phần chính là curcumin rất tốt cho hệ tiêu hóa, giúp kích thích tiêu hóa thức ăn, giảm tình trạng đầy hơi, chướng bụng hiệu quả. Scurma Fizzy thích hợp sử dụng cho mọi đối tượng cả trẻ em và người cao tuổi. Để tìm hiểu thêm về sản phẩm Viên sủi Scurma Fizzy, có thể tham khảo tại bài viết sau đây.

Viên sủi Scurma Fizzy

Trong trường hợp phụ huynh nghi ngờ trẻ xuất hiện các dấu hiệu của tình trạng đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng hay bất kỳ triệu chứng nào khác trên đường tiêu hóa, hãy gọi ngay HOTLINE 1800.6091 để được tư vấn MIỄN PHÍ từ các bác sĩ, dược sĩ Scurma Fizzy để nhanh chóng cải thiện tình trạng khó chịu này cho trẻ.