Bệnh Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản GERD

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD là một rối loạn tiêu hóa rất phổ biến trên toàn thế giới cũng như Việt Nam. Trong những năm trở lại đây số lượng người mắc bệnh trào ngược dạ dày đang có xu hướng tăng lên hàng ngày. Theo thống kê ở Việt Nam ước tính có hơn 7 triệu người đang bị mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD dễ bị nhầm lẫn và thường được quy vào căn bệnh khác như viêm loét dạ dày tá tràng, viêm thanh quản, viêm mũi xoang chính vì vậy dễ dẫn đến những chẩn đoán sai và khó điều trị. Bệnh này không có tác động quá nặng nề đến cuộc sống hàng ngày, tuy nhiên mắc bệnh lâu ngày sẽ dẫn đến viêm thực quản, suy giảm chức năng hô hấp, biến chứng nặng nhất của bệnh có thể dẫn đến tử vong.

Bài viết này sẽ giúp mọi người có cái nhìn tổng quát về bệnh từ đó có thể ngăn ngừa bệnh, sớm phát hiện bệnh và tìm các cách điều trị đúng đắn và hợp lý bệnh.

1. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD dưới ngôn ngữ của y học

1.1. Khái niệm bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD

GERD là viết tắt từ Gastroesophageal Reflux Disease dịch ra theo thuật ngữ y học thì là bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

Theo PGS. TS Đào Văn Long “Trào ngược là hiện tượng thức ăn, dịch trong dạ dày đi ngược lên thực quản được. Khi hiện tượng này xuất hiện triệu chứng và biến chứng thì đó là bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Có những dạng trào ngược thông thường như ợ thì không phải là bệnh lý. Nếu trong trường hợp gây nên triệu chứng như đau ,khó nuốt hay xuất hiện biến chứng như hẹp thực quản thì đó là bệnh trào ngược dạ dày.”

Theo Hiệp hội Tiêu Hóa Hoa Kỳ ACG Trào ngược dạ dày thực quản GERD là các triệu chứng hoặc biến chứng từ việc trào ngược của dịch dạ dày và thực quản hoặc xa hơn nữa vào miệng (bao gồm cả thanh quản) hoặc phổi. 2 hội chứng hội chứng thực quản và hội chứng ngoài thực quản.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD là một tình trạng mãn tính của hệ tiêu hóa. Ợ chua, ợ hơi hoặc khó tiêu là những phản ứng bình thường của cơ thể, nhưng nếu có cảm giác nóng rát ở ngực nhiều hơn hai lần một tuần thì đó là triệu chứng của GERD. 

Tình trạng này là một dạng trào ngược acid kéo dài và trầm trọng hơn . Mọi người có thể chữa GERD bằng thuốc không kê đơn (OTC) và một số hành động thay đổi lối sống.

>>>Xem thêm: Bị Dạ Dày Trào Ngược Và Cách Chẩn Đoán Điều Trị Hiệu Quả

1.2. Cơ chế bệnh sinh của trào ngược dạ dày – thực quản GERD

Cơ thắt thực quản dưới (LES) bất thường

• Dãn bất thường
• Giảm trương lực 

Phá vỡ cấu trúc giải phẫu chỗ nối dạ dày thực quản: Thoát vị hoành

Chậm làm trống dạ dày

Tăng áp lực ổ bụng

Túi acid lớn và gần cơ hoành

2. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD có những triệu chứng như thế nào?

2.1. Triệu chứng

Các triệu chứng phổ biến nhất của GERD là khó tiêu ,ợ chua, ợ nóng hay trớ. Có thể thường xuyên ợ hơi và cảm thấy bị đầy hơi.

Ợ nóng

• Cảm giác nóng rát vùng mũi, lan dọc sau xương ức lên đến cổ.
• Thường xảy ra sau bữa ăn (nhất là khi ăn quá no, ăn chua, cay, chocolate, nhiều dầu mỡ, uống rượu bia…), tập thể dục và khi nằm
• Nặng thêm nếu nằm ngửa hoặc ngồi cúi ra phía trước

Trớ

• Là sự trào ngược dịch, thức ăn trong dạ dày lên vùng hầu họng khiến buồn nôn nhưng không nôn.
• Bệnh nhân có cảm thấy chua và nóng ở cổ và miệng, cũng có thể là một phần thức ăn không tiêu. Tư thế cúi hay vận động sẽ làm tăng áp lực thành bụng gây ra nôn,trớ.

Các triệu chứng khác của bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD bao gồm:

• Đau thượng vị
• Đầy bụng
• Nuốt khó
• Nuốt đau
• Buồn nôn/nôn
• Tiết nước bọt
• Khàn tiếng
• Đau ngực (không do tim)

Acid trong trong dạ dày trào lên và kích thích thực quản có thể làm cho thực quản co thắt. Điều đó gây ra cảm giác đau và tức ngực.

>>>Xem thêm: Các Triệu Chứng Trào Ngược Dạ Dày Và Biện Pháp Xử Lý Trào Ngược

2.2. Biến chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD

Thời gian dài, tình trạng viêm mãn tính trong thực quản có thể gây ra:

• Hẹp thực quản (hẹp thực quản). Các mô sẹo do acid gây ra khiến đường dẫn thức ăn bị thu hẹp, dẫn đến khó nuốt.
• Một vết loét trong thực quản (loét thực quản). Acid dạ dày có thể làm mòn mô trong thực quản, gây ra những vết loét hở. Vết loét thực quản có thể chảy máu gây ra triệu chứng đau và khó nuốt khi ăn một cái gì đó.
• Hình thành những thay đổi tiền ung thư đối với thực quản (Barrett thực quản). Acid có thể gây ra những thay đổi trong mô lót dưới thực quản. Điều đó có thể gây ra ung thư thực quản.
• Mòn men răng hoặc các vấn đề răng miệng khác.
• Hen suyễn , ho mãn tính hoặc các vấn đề về hô hấp khác, có thể phát triển nếu acid từ dạ dày vào phổi.

3. Nguyên nhân của bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD

Khi bạn ăn, hàng triệu máy bơm nhỏ trong dạ dày tạo ra axit giúp bạn tiêu hóa thức ăn. Một van – được gọi là cơ vòng thực quản dưới (LES) – giữa thực quản và dạ dày của bạn cho phép thức ăn và chất lỏng đi vào dạ dày. Nếu van không đóng hết hoặc nếu nó mở quá thường xuyên, axit dạ dày có thể di chuyển lên thực quản của bạn và gây ra các triệu chứng của GERD.

GERD là kết quả của cơ thắt thực quản dưới yếu. Do đó nó khiến các chất trong dạ dày trào ngược lên thực quản.

Các yếu tố khiến cơ vòng thực quản co thắt kém, bao gồm:

• Ăn quá nhiều
• Thừa cân
• Thai kỳ
• Hút thuốc hoặc liên tục tiếp xúc với khói thuốc
• Thoát vị hiatal (nhô một phần của dạ dày vào cơ hoành)

Một số loại thức ăn và đồ uống có thể khiến bạn mắc GERD.

• Thực phẩm chiên hoặc béo
• Cam quýt
• Sô cô la
• Cà phê
• Đồ uống có ga
• Đồ uống có cồn

Một số loại thuốc uống chữa bệnh cũng có thể là nguyên nhân  gây ra GERD. Trong số đó có:

• Thuốc chặn alpha
• Thuốc chống viêm
• Thuốc an thần

4. GERD và một số yếu tố gây nên

GERD có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, năng mắc bệnh sẽ tăng lên nếu:

• Thừa cân hoặc béo phì.
• Có thai.
• Dùng một số loại thuốc, bao gồm thuốc kháng histamin, thuốc giảm đau và thuốc chống trầm cảm
• Thuốc lá và khói thuốc

Theo số liệu Dự án Sử dụng và Chi phí Y tế (HCUP) , có đến 995.402 ca nhập viện vì GERD vào năm 1998. Vào năm 2005, có 3,14 triệu, tăng 216%. Trong hai năm đó, khoảng 62% tổng số ca nhập viện vì GERD liên quan đến phụ nữ.

Nghiên cứu khác cho thấy số người lớn vào viện vì GERD giảm 2,4% từ năm 1998 đến 2005. Cùng thời gian, tỷ lệ tăng 42% đối với trẻ sơ sinh. Tỷ lệ này tăng 84% đối với trẻ em từ 2 đến 17 tuổi.

Trong năm 2010, có đến 4,7 triệu trường hợp nhập viện và 1.653 trường hợp tử vong là kết quả của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, theo báo cáo của Viện Quốc gia Bệnh tiểu đường, Tiêu hóa và Bệnh thận.

4.1. Lo lắng và GERD

Dựa theo Nghiên cứu năm 2015, lo lắng, stress có thể làm cho một số triệu chứng của GERD trở nên tồi tệ hơn.

Một số điều bạn có thể làm để giảm bớt stress:

• giữ cho tinh thần luôn vui vẻ, tránh xa những thứ bạn cảm thấy phiền lòng
• tập các bài tập giúp bạn cảm thấy nhẹ nhàng hơn như thiền hoặc các bài tập thở sâu
• điều chỉnh thói quen ngủ, thói quen tập thể dục hàng ngày hoặc các hành vi hoạt động lối sống khác

4.2. Mang thai và GERD

Mang thai có thể làm tăng khả năng bị trào ngược acid. Nếu bị GERD trước khi mang thai thì khi mang thai các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai có thể khiến các cơ thắt trong thực quản giãn ra nhiều hơn. Thai nhi đang lớn cũng gây áp lực lên dạ dày gây nên trào ngược. Vì thế làm tăng nguy cơ khả năng acid dạ dày đi lên thực quản.

Hiện nay có nhiều loại thuốc an toàn được sử dụng để điều trị chứng trào ngược dùng trong thai kỳ. Dùng thuốc dưới sự chỉ dẫn, kê đơn của bác sĩ.

4.3. Hen suyễn và GERD

Hen suyễn và một số loại thuốc chữa bệnh hen suyễn có thể làm tăng nguy cơ mắc GERD.

GERD có thể làm cho các triệu chứng hen suyễn tồi tệ hơn, hen suyễn có thể trầm trọng hơn và kích thích các triệu chứng của trào ngược acid dạ dày. Ví dụ, những thay đổi áp suất xảy ra bên trong ngực và bụng khi lên cơn hen suyễn, được cho là làm trầm trọng thêm bệnh GERD.

Khi phổi phù lên, nó sẽ tạo áp lực lên dạ dày có thể khiến các cơ thường ngăn trào ngược axit trở nên lỏng lẻo. Điều này khiến cho acid và dịch trong dạ dày trào ngược lên thực quản.

4.4. IBS và GERD

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một tình trạng liên quan đến ruột già. Các triệu chứng phổ biến có thể kể đến như :

• Đau bụng
• Đầy hơi
• Táo bón
• Bệnh tiêu chảy

Theo Ann Gastroenterol, các triệu chứng liên quan đến GERD phổ biến hơn ở những người bị IBS so với dân số chung.

5. Sống chung với GERD – Các biện pháp tại nhà giúp cải thiện, ngăn ngừa bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD

Đối với hầu hết mọi người, GERD là bệnh có thể kiểm soát được. Nhưng nếu không điều trị để các triệu chứng kéo dài, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

Mô sẹo có thể khiến thực quản trở nên quá hẹp (hẹp thực quản ). Vì vậy có thể làm cho việc nuốt trở nên khó khăn và có cảm giác thấy đau.

Acid từ dạ dày có thể xâm nhập vào phổi gây tổn thương phổi. Tổn thương phổi có thể dẫn đến khó thở và thở khò khè. Điều này khiến bạn có nhiều nguy cơ bị viêm phổi hoặc hen suyễn tái phát.

Tình trạng viêm thực quản trong thời gian dài làm tăng nguy cơ hình thành các tế bào tiền ung thư ở thực quản. Các trường hợp nghiêm trọng của GERD có thể dẫn đến tình trạng gọi là Barrett thực quản . Barrett thực quản là dấu hiệu cho thấy bạn có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tuyến thực quản.

Theo HCUP , 4,2% số ca nhập viện GERD liên quan đến rối loạn thực quản vào năm 2005. Ung thư biểu mô thực quản tăng 195%. Viêm thực quản tăng 94%.

Thay đổi lối sống và các biện pháp điều trị tại nhà có thể giúp làm giảm các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản.

• Từ bỏ hút thuốc: Hút thuốc lá gây ra tất cả các loại vấn đề trong cơ thể bạn. Hút thuốc gây ung thư phổi, cao huyết áp, suy yếu thành động mạch, cholesterol cao, hơi thở khủng khiếp, và trên hết là trào ngược axit. Bỏ thuốc lá là một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm để chống lại bệnh GERD.
• Giảm cân: Một trong những cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh GERD là kiểm soát cân nặng của bạn. Quá nhiều trọng lượng xung quanh vùng bụng của bạn sẽ tạo áp lực lên dạ dày, điều này sẽ đẩy lên dạ dày và khiến một phần axit trào lên thực quản. Giảm cân từ từ là cách an toàn nhất cho sức khỏe của bạn.

• Ăn các bữa ăn nhỏ hơn
• Tránh nằm sau khi ăn
• Tránh thực phẩm và đồ uống gây ra và làm trầm trọng các triệu chứng của bệnh: thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, đồ uống có cồn…
• Tránh mặc quần áo chật
• Nâng cao đầu giường – Khi ngủ vào ban đêm hãy cố gắng nâng đầu cao hơn cơ thể. Điều đó giúp tránh tình trạng trào ngược axit lên thực quản giúp cho bạn có một giấc ngủ ngon hơn.

Một số biện pháp chữa trị bằng thảo dược cũng có thể giúp giảm hoặc cải thiện triệu chứng bệnh

Các loại thảo mộc thường được sử dụng cho người mắc GERD bao gồm:

• Hoa cúc
• Rễ cây cam thảo
• Rễ Thục quỳ
• Cây du trơn

Nhưng trong một số trường hợp, các biện pháp điều trị bằng thảo dược có thể gây ra tác dụng phụ hoặc ảnh hưởng đến một số loại thuốc.

Đây chỉ là một số biện pháp tự nhiên có thể là phương pháp điều trị GERD và bạn sẽ thấy rằng việc thực hiện những thay đổi lối sống đơn giản này có thể có tác động rất lớn đến tình trạng GERD của bạn.

6. Các lựa chọn điều trị bệnh trào ngược dạ dày GERD

6.1. Phương pháp chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày 

Ở một số bệnh nhân, các triệu chứng trào ngược sẽ vẫn tồn tại mặc dù đã được điều trị bằng PPIs liều cao. Các xét nghiệm bổ sung có thể được đảm bảo để đánh giá các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng của chúng và để sàng lọc các biến chứng có thể xảy ra của GERD. Điều quan trọng cần lưu ý là mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng trào ngược không nhất thiết tương quan với mức độ tổn thương niêm mạc.

Một số phương pháp mà để chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD

• Sử dụng dung dịch bari: sau khi uống dung dịch bari, hình ảnh X-quang được sử dụng để kiểm tra đường tiêu hóa trên của bạn
• Nội soi trên: Một ống mềm với một camera nhỏ được luồn vào thực quản để kiểm tra và thu thập một mẫu sinh thiết
• Nội soi thực quản (EGD): Lợi ích chính của nội soi là hình ảnh trực tiếp của niêm mạc thực quản. Điều này hỗ trợ chẩn đoán các biến chứng của GERD như viêm thực quản, hẹp thực quản và Barrett thực quản.
• Theo dõi pH lưu động: Theo dõi pH lưu động cho phép phát hiện khách quan các hiện tượng trào ngược axit và mối tương quan với các triệu chứng. Điều này đặc biệt hữu ích ở những bệnh nhân có triệu chứng với kết quả nội soi bình thường.

6.2. Dùng thuốc để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD

Để ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD, bác sĩ có thể khuyến khích bạn thay đổi thói quen ăn uống hoặc một số thói quen sinh hoạt khác.

Họ cũng có thể đề xuất dùng thuốc OTC (không kê đơn), như:

Thuốc kháng axit – Alka-Seltzer, Gelusil, Maalox, Mylanta, Pepto-Bismol, Rolaids,Tums

Tác dụng phụ của thuốc kháng axit: tiêu chảy, táo bón

Thuốc chẹn thụ thể H2 – Cimetidin (Tagamet HB), Famotidine (Calmicid, Fluxid, Pepcid AC), Nizatidine (Axid, Axid AR)

Tác dụng phụ của thuốc chẹn H2: đau đầu, táo bón, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) – Lansoprazole (Prevacid 24HR), Omeprazole (Losec, Omesec, Prilosec OTC), Omeprazole với natri bicarbonate (Zegerid), Esomeprazole (Nexium)

Tác dụng phụ của thuốc PPI: bệnh tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, đau trong bụng của bạn, đau bụng, đau đầu

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chẹn thụ thể H2 hoặc PPIs mạnh hơn. Nếu GERD nghiêm trọng và các phương pháp điều trị trước đó không có hiệu quản, phẫu thuật có thể được khuyến nghị.

6.3. Phẫu thuật

Trong hầu hết các trường hợp, thay đổi lối sống và dùng thuốc có thể ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của GERD. Nhưng đôi khi, phẫu thuật là cần thiết khi đã xuất hiện biến chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD.

>>>Xem thêm: Bài Thuốc Trị Trào Ngược Dạ Dày Hiệu Quả Nhất Hiện Nay!

7. Thực phẩm nên thêm vào chế độ ăn của người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD 

7.1. Dứa và Đu đủ.

Dứa có chứa Bromelain và đu đủ chứa Papain, cả hai chất được gọi là protease, là các enzym tiêu hóa giúp phân hủy protein.

Thông thường, cơ thể bạn sẽ sử dụng Pepsin để tiêu hóa protein, nhưng loại enzym này hoạt động hiệu quả nhất trong môi trường có tính axit như môi trường có trong dạ dày của bạn. Những người ăn kiêng giảm axit, như thường được khuyến nghị cho bệnh nhân GERD, có thể thấy khó tiêu hóa protein, dẫn đến đau và trào ngược.

Ăn dứa và đu đủ có thể giúp giảm bớt các triệu chứng này bằng cách tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân hủy protein.

7.2. Muối iốt.

Bây giờ, chúng ta luôn nghe nói rằng muối có hại cho chúng ta và chúng ta nên tránh nó. 

Mức i-ốt thấp có thể góp phần gây ra chứng suy giáp, thường liên quan đến trào ngược axit. Ngày nay, nhiều người sử dụng muối biển chưa được i-ốt, vì vậy nếu rơi vào trường hợp này, bạn nên thêm một ít muối thường vào chế độ ăn của mình.

Nếu bạn không thể ăn muối do các vấn đề sức khỏe, bạn nên cân nhắc việc bổ sung i-ốt. Mức natri thấp cũng có liên quan đến chứng trào ngược axit, vì vậy hãy đảm bảo rằng bạn có ít nhất một chút muối trong chế độ ăn GERD của mình.

7.3. Axit béo Omega-3.

Cá hồi (một nguồn omega-3 cao) cũng nằm trong danh sách nên thêm vào khẩu phần ăn của những người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Nếu bạn có thể xử lý omega-3, lợi ích sức khỏe và chữa bệnh của dầu cá có hiệu quả trong việc tăng cường khả năng miễn dịch và sửa chữa các tổn thương. Bổ sung dầu cá cũng có thể được thực hiện nếu cơ thể bạn phản ứng tốt hơn với lựa chọn này.

8. Những gì cần tránh trong chế độ ăn của người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD

Mặc dù các loại thực phẩm cụ thể cần tránh có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng có một số hướng dẫn chung có thể giúp giảm các triệu chứng của GERD.

8.1. Thức ăn cay.

Một số loại gia vị nóng được biết là có thể gây kích ứng thực quản và gây ra chứng ợ nóng. Tránh những điều này có thể giúp ngăn ngừa các triệu chứng đau đớn và giảm nguy cơ bị loét.

8.2. Chất béo chuyển hóa và thực phẩm giàu chất béo.

Thực phẩm giàu chất béo, đặc biệt là những thực phẩm có chứa chất béo chuyển hóa, có thể gây trào ngược vì lượng axit cần thiết lớn để tiêu hóa chúng. Thực phẩm có hàm lượng chất béo cao có liên quan đến việc giảm áp suất LES và chậm làm rỗng dạ dày, cũng có thể dẫn đến trào ngược axit.

Ngoài ra, chất béo chuyển hóa nguy hiểm có liên quan đến bệnh thực quản và vì GERD cũng có thể góp phần gây ra các biến chứng với thực quản, tốt nhất là bạn nên loại bỏ chúng khỏi chế độ ăn GERD của mình.

8.3. Thức ăn rất nóng và lỏng.

Tốt nhất là để thức ăn và đồ uống nguội một chút trước khi tiêu thụ vì các chất quá nóng có liên quan đến loét dạ dày và ruột, có thể làm tăng các triệu chứng của trào ngược axit.

8.4. Bạc hà và Sô cô la.

Cả bạc hà và sôcôla đều chứa các hóa chất có thể kích thích giải phóng axit trong dạ dày đồng thời làm giãn cơ vòng cơ trơn giữa dạ dày và thực quản, thường dẫn đến trào ngược axit và ợ chua.

8.5. Rượu.

Rượu gây kích ứng niêm mạc dạ dày và thực sự là một trong những nguyên nhân được báo cáo nhiều nhất gây ra chứng ợ nóng.

  >>>Xem thêm: Trào ngược dạ dày thực quản kiêng ăn gì? ăn gì? các thực phẩm tốt nhất chữa trào ngược dạ dày.

Bài viết trên là những thông tin chung cần thiết cho tất cả mọi người đặc biệt là người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản GERD.  Liên hệ ngay HOTLINE 1800.6091 bạn có thể nhận được tư vấn MIỄN PHÍ từ các bác sĩ, dược sĩ chuyên gia về tình trạng dạ dày đang gặp phải để hạn chế những biến chứng nguy hiểm.