Một Số Triệu Chứng Bệnh Dạ Dày Thường Gặp

Bệnh lý dạ dày là một trong những vấn đề thường gặp nhất hiện nay. Bệnh gây ra nhiều đau đớn cho người bệnh cũng như ảnh hưởng đến sinh hoạt cuộc sống hàng ngày. Vậy bệnh lý này có thể nhận biết qua điểm gì, cùng Scurma Fizzy tìm hiểu về triệu chứng bệnh dạ dày nhé!

1. Tìm hiểu chung về dạ dày

Dạ dày hay còn gọi là bao tử là một cơ quan quan trọng của hệ tiêu hóa, nó là đoạn phình ra của ống tiêu hóa có hình dạng giống như chữ J.

Hiểu nôm na, dạ dày có vai trò như một chiếc túi đựng thức ăn nối với tá tràng. Ở người trưởng thành bình thường, dạ dày có thể chứa được khoảng 1-1,5 lít dung lượng thức ăn.

Chức năng của dạ dày là nhờ 4 lớp cấu tạo từ ngoài vào trong là lớp thanh mạc, lớp cơ, lớp hạ niêm mạc và lớp niêm mạc. 

• Lớp cơ

Bao gồm nhiều lớp cơ trơn theo thứ tự từ ngoài vào trong bao gồm cơ dọc, cơ vòng và cơ chéo.

Lớp cơ này sẽ co bóp tự động để nhào trộn thức ăn đã được nghiền nhỏ một phần ở miệng với dịch vị dạ dày để biến thức ăn đang ở dạng rắn thành một dạng bán lỏng có tên là “vị chấp”.

Tiếp đó, sự co bóp của lớp cơ tống “vị chấp” theo từng đợt theo chu kỳ co bóp xuống tá tràng để thức ăn tiếp tục được tiêu hóa ở các phần khác của ống tiêu hóa. 

• Lớp niêm mạc

Nhiều loại chất khác nhau được tiết ra tại lớp niêm mạc dạ dày như chất nhầy có tác dụng bảo vệ dạ dày khỏi sự ăn mòn của acid HCl do tế bào viền tiết ra. HCl, một số enzym như pepsinogene… vai trò tiêu hóa thức ăn.

Các tuyến dạ dày tại đây còn tiết ra nhiều chất có vai trò nội tiết hay đóng vai trò là chất trung gian hóa học như gastrin, histamin… và các yếu tố nội sinh giúp hấp thụ vitamin B12.

Từ cấu trúc như trên, dạ dày có chức năng vận động, nhu động, bài tiết và tiêu hóa.

• Vận động

Chức năng này là nhờ vào sự co bóp của lớp cơ dạ dày với tần suất và trương lực phụ thuộc vào việc bạn đang no hay đói. Khi dạ dày chứa đầy thức ăn thì trương lực dạ dày giảm, trương lực cơ sẽ tăng cao khi bụng rỗng.

• Nhu động

Khi thức ăn xuống dạ dày từ 5-10 phút, sự nhu động dạ dày sẽ xuất hiện và càng tăng lên khi thức ăn xuống đến gần tâm vị. Kết quả là thức ăn được nghiền nhỏ và nhào trộn với acid dịch vị sau đó được đưa xuống ruột để hấp thu và tiêu hóa.

• Bài tiết

Dạ dày có chứa nhiều tuyến và sẽ bài tiết ra các chất đóng vai trò quan trọng trong tiêu hóa. Trong một ngày, dạ dày có thể bài tiết đến 1,5 lít dịch vị chứa nhiều protein, điển hình là albumin, globuin miễn dịch, các acid amin và quan trọng nhất là các men tiêu hóa hóa học như pepsinogene, pepsin…

• Tiêu hóa

Dạ dày có khả năng điều chỉnh đóng hoặc mở lỗ môn vị đồng thời kích thích bài tiết dịch hoạt hóa hệ enzym tiêu hóa và sản xuất quá nhiều secretin, gây kích thích tăng bài tiết dịch tụy.

2. Triệu chứng bệnh dạ dày thường gặp

2.1. Viêm loét dạ dày – tá tràng – Triệu chứng bệnh dạ dày

2.1.1. Viêm loét dạ dày – tá tràng là gì?

Viêm loét dạ dày – tá tràng là một trong những bệnh phổ biến nhất hiện nay, khiến nhiều người phải chịu đau đớn.  Bệnh nhân có những tổn thương viêm và các ổ loét với mức độ từ bé đến lớn trên niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng.

Nguyên nhân là do lớp niêm mạc của dạ dày hay tá tràng bị ăn mòn bởi acid dạ dày, tạo thành những tổn thương khó hồi phục.

Các ổ loét cũng thường hay xuất hiện ở vị trí bờ cong nhỏ của dạ dày hơn bờ cong lớn, đặc biệt là đoạn tâm vị và môn vị.

Do hai vị trí này thường ít được nghỉ ngơi hơn các vị trí khác trên dạ dày, hệ thống mạch máu nuôi dưỡng cũng ít hơn làm cho các yếu tố bảo vệ và điều kiện làm lành vết loét gặp hạn chế, khiến các ổ loét lâu lành và dễ lan rộng.

2.1.2. Nguyên nhân dẫn đến triệu chứng bệnh dạ dày – tá tràng

Có nhiều nguyên nhân gây ra căn bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng dẫn đến tình trạng cân bằng giữa các yếu tố bảo vệ và yếu tố tấn công.

Các nguyên nhân có thể gây viêm loét dạ dày tá tràng bao gồm:

• Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh

Sử dụng nhiều rượu bia, chất kích thích, thường xuyên ăn đồ chiên xào, cay nóng, ăn không đúng bữa, ăn nhanh nuốt vội, không nhai kỹ…

• Chế độ sinh hoạt không điều độ: Hay thức khuya, không ngủ đủ giấc… 
• Nhiễm vi khuẩn HP

Vi khuẩn HP là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh loét dạ dày tá tràng ở nhiều người. Loại vi khuẩn này có khả năng tiết men urease, một loại men phân hủy ure thành NH3, biến môi trường xung quanh chúng giảm độ acid, bảo vệ chúng khỏi acid dịch vị giết chết.

Mặt khác, trong quá trình sinh trưởng, HP còn sinh ra nội độc tố có khả năng hủy hoại lớp tế bào biểu mô, tạo điều kiện cho acid thấm vào lớp niêm mạc gây hoại tử, trợt loét.

Các chất trung gian hóa học gây viêm do loại vi khuẩn này giải phóng sẽ kích thích dạ dày tiết nhiều acid hơn làm cho tình trạng các vết loét khó lành và ngày càng nghiêm trọng. 

• Stress, căng thẳng kéo dài

Có thể tác động tiêu cực đến các dây thần kinh thực vật nối với đường tiêu hóa, khiến dạ dày tăng co bóp và tiết acid nhiều hơn.

Do đó, những người thường xuyên phải đối mặt với áp lực cao có nguy cơ mắc phải bệnh viêm loét dạ dày rất cao.

• Sử dụng NSAID, kháng sinh

Nguyên nhân là do cơ chế tác dụng của các thuốc NSAID là ức chế enzym COX-1 trên đường tiêu hóa làm giảm bài tiết yếu tố bảo vệ niêm mạc dạ dày là prostaglandin, làm tăng nhạy cảm tổn thương dạ dày.

Việc sử dụng kháng sinh trong thời gian dài có thể sẽ tiêu diệt cả các vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa, gây mất cân bằng vi sinh, rối loạn tiêu hóa và dẫn đến loét dạ dày tá tràng. 

• Do ngộ độc thực phẩm, nhiễm độc kim loại nặng 
• Mắc phải một số bệnh lý như đái tháo đường, xơ gan…

>>>XEM THÊM: Viêm Loét Dạ Dày Là Gì

Top 9 Nguyên Nhân Loét Dạ Dày Phổ Biến Ai Cũng Phải Biết

2.1.3. Triệu chứng bệnh dạ dày điển hình ở bệnh nhân loét dạ dày tá tràng 

Hầu hết các bệnh nhân bị loét dạ dày thường xuất hiện các triệu chứng bao gồm:

• Đau vùng thượng vị

Đau âm ỉ, nóng rát ở vùng thượng vị, bỏng rát sau xương ức, cơn đau có tính chu kỳ. Đây là triệu chứng bệnh dạ dày thường gặp nhất trong loét dạ dày tá tràng.

Cơn đau âm ỉ, cũng có khi dữ dội ở khu vực trên rốn. Đau có tính chu kỳ, thường dữ dội vào ban đêm và gần sáng do lúc này thức ăn đã được tiêu hóa phần lớn trong khi dạ dày vẫn co bóp và tiết dịch acid, tác động lên ổ loét gây đau.

Trong loét dạ dày, cảm giác đau thường xảy ra ngay sau bữa ăn do thức ăn tác động lên các vết loét tại đây.

Đối với loét tá tràng, bệnh nhân thường cảm thấy đau đớn khi bụng rỗng vì khi đói, lỗ môn vị mở làm acid dạ dày có thể chảy xuống tá tràng, tấn công các tổn thương ở đây khiến người bệnh đau đớn.

• Ợ hơi, ợ chua

Thức ăn tồn đọng lâu trong dạ dày sẽ bị lên men, sinh ra hơi và kích thích dạ dày tiết acid nhiều hơn. Vì vậy, bệnh nhân thường xuyên gặp phải triệu chứng bệnh dạ dày là ợ hơi và ợ chua.

• Chướng bụng, khó tiêu

Do dạ dày không hoạt động được như bình thường khiến thức ăn bị ứ đọng, không tiêu hóa được. Tình trạng này diễn ra lâu ngày sẽ gây nên tình trạng chướng bụng, khó tiêu cho người bệnh

• Buồn nôn, nôn

Do quá trình tiêu hóa thức ăn của dạ dày bị ảnh hưởng khiến thức ăn ứ đọng lâu trong bụng, đông thời acid dịch vị tiết ra nhiều khiến thức ăn dễ bị trào ngược, người bệnh thường xuyên có cảm giác buồn nôn và thường cảm thấy dễ chịu sau nôn

• Xuất huyết dạ dày

Nếu tình trạng nặng và diễn biến kéo dài, bệnh nhân có thể nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen do tình trạng xuất huyết dạ dày xảy ra. Lúc này bệnh nhân cần được lập tức đưa đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.

2.2. Trào ngược dạ dày thực quản – Triệu chứng bệnh dạ dày

2.2.1. Khái quát về bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản hay trào ngược dạ dày là vấn đề về dạ dày rất dễ gặp phải. Hiện tượng này đi kèm với những triệu chứng bệnh dạ dày khi dịch trong dạ dày trào ngược lên thực quản, có thể gây tổn thương vùng này.

2.2.2. Nguyên nhân của trào ngược dạ dày thực quản

• Suy yếu cơ thắt thực quản dưới

Nguyên nhân trực tiếp gây ra triệu chứng bệnh dạ dày này là sự suy yếu của cơ thắt thực quản. Cơ vòng thực quản có thể đóng mở tự động khi cơ thể tiêu hóa.

Nó sẽ đóng lại ngay khi thức ăn từ thực quản xuống đến dạ dày để ngăn cản nguy cơ chúng trào ngược lên thực quản.

Khi cơ thắt này có vấn đề, thức ăn đi kèm dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản. Một số nguyên nhân dẫn đến suy yếu cơ vòng thực quản như:

• • Tác dụng phụ của thuốc huyết áp, thuốc giảm đau như aspirin, thuốc liên quan đến thần kinh thực vật như Cholecystokinine hay hormon như glucagon… 
  • Thường xuyên dùng các loại đồ ăn thức uống có tính kích thích như đồ cay, nóng, rượu bia, thuốc lá, cafe…
  • Một số bệnh lý liên quan đến thần kinh thực vật như tổn thương thần kinh phó giao cảm thực quản hay nhiễm trùng thực quản..

• Tăng acid dịch vị dạ dày

Ngoài nguyên nhân do co thắt dạ dày thực quản, tình trạng gia tăng đột ngột acid dịch vị dạ dày cũng khiến cho thức ăn trào ngược lên thực quản.

Điều này có thể xảy ra do thói quen ăn uống không khoa học như ăn quá no và quá nhanh trong thời gian ngắn, ăn nhiều thực phẩm khó tiêu trong một bữa như các loại chất đạm… , uống nhiều nước có ga.

Lúc này áp lực trong dạ dày của bệnh nhân sẽ tăng lên, làm tăng nguy cơ trào ngược thức ăn, hơi và dịch vị dạ dày lên thực quản.

2.2.3. Dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Triệu chứng bệnh dạ dày thường gặp nhất ở bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản bao gồm:

• Ợ hơi, ợ nóng, ợ chua

Đây là triệu chứng đầu tiên người bệnh có thể gặp phải khi mắc phải bệnh lí dạ dày này. Các triệu chứng bệnh dạ dày này thường xuyên xuất hiện ngay sau khi người bệnh ăn no và khi nằm, nhất là khi bệnh nhân ngủ vào ban đêm, tần suất xảy ra hiện tượng này càng lớn.

Người bệnh thường cảm thấy bỏng rát tại thực quản và cảm nhận được vị chua trong miệng và khó chịu ở cổ họng. 

• Buồn nôn, nôn

Hiện tượng buồn nôn cũng là triệu chứng điển hình ở người bị trào ngược dạ dày. Khi thức ăn bị trào ngược lên thực quản, lượng acid trong dịch vị cũng đi theo, kích thích cổ họng khiến bệnh nhân có cảm giác buồn nôn khó chịu.

Triệu chứng bệnh dạ dày này có thể xảy bất cứ khi nào, nhưng thường diễn ra thường xuyên hơn vào ban đêm khi bệnh ở tư thế ngủ nằm ngang. 

• Đau tức ngực thượng vị

Acid dịch vị trào ngược lên sẽ kích thích các đầu dây thần kinh trong niêm mạc thực quản khiến bạn cảm thấy cảm giác đau tức ngực

• Khó nuốt

Khi tình trạng trào ngược diễn ra thường xuyên, niêm mạc thực quản có thể bị tổn thương nặng bởi acid dạ dày, thậm chí xuất hiện các vết loét tại đây.

Các ổ loét khi lành có thể tạo thành sẹo tại thực quản, làm hẹp đường dẫn thức ăn, khiến người bệnh có cảm giác khó nuốt khi thức ăn đi qua. 

• Khản giọng, ho

Acid dịch vị và dịch ổ viêm có thể chảy xuống thanh quản, phế quản làm tổn thương dây thanh quản, làm phù nề dây thanh quản khiến người bệnh cảm thấy đau họng, khản giọng lâu dài dẫn đến ho.

>>>XEM THÊM: Trieu Chung Dau Da Day Điển Hình Ở Người Trưởng Thành

Triệu Chứng Của Viêm Dạ Dày Và Cách Phòng Ngừa Hiệu Quả Nhất

2.3. Viêm hạng vị dạ dày – Triệu chứng bệnh dạ dày

Hang vị là phần gần cuối dạ dày, trước môn vị. Triệu chứng bệnh dạ dày tại đây thường do các tế bào ở niêm mạc hang vị bị tấn công và tổn thương bởi các tác nhân bên ngoài.

Từ đó, các mạch máu tại vùng niêm mạc bị sung huyết và gây đau cho bệnh nhân. Bệnh có thể được phát hiện bằng một số triệu chứng bệnh dạ dày như: 

• Đau âm ỉ hoặc đột ngột từng cơn tại vùng thượng vị
• Khó tiêu, chướng bụng
• Ợ hơi, ợ chua
• Buồn nôn, nôn thậm chí nôn khi đói

Viêm hang vị thường bắt gặp ở độ tuổi 35 trở đi. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy lứa tuổi bị bệnh đang bị “trẻ hóa”, số lượng người trẻ mắc bệnh đang ngày càng gia tăng, thậm chí xuất hiện ở cả trẻ em.

Ngoài ra, hầu khắp các bệnh lý dạ dày trên đều có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như xuất huyết dạ dày, thủng dạ dày, hẹp môn vị hay thậm chí là ung thư dạ dày gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Nếu bạn xuất hiện tình trạng nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen, bạn có thể đã bị xuất huyết dạ dày. Nếu bị thủng dạ dày sẽ xuất hiện triệu chứng đau bụng dữ dội, bụng cứng, sốc…

Cần phải đưa bệnh nhân đi cấp cứu lập tức trong cả hai trường hợp này để bảo toàn tính mạng cho người bệnh.

3. Phòng ngừa triệu chứng bệnh dạ dày

Hầu hết các bệnh lý ở dạ dày đều do nguyên nhân chính là chế độ sinh hoạt không khoa học. Chính vì vậy, bạn có thể phòng ngừa căn bệnh này bằng cách lưu ý những vấn đề sau

3.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt lành mạnh và khoa học

Đây là cách đơn giản nhất giúp bạn bảo vệ hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh, phòng tránh khỏi các bệnh lý dạ dày gây đau đớn.

• Ăn uống đầy đủ, đúng giờ, không bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng, bữa tối nên cách giờ ngủ từ 1-2 tiếng
• Chế độ ăn đủ chất, nhiều rau xanh, chất xơ
• Nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày và không nên ăn quá no cho một bữa
• Hạn chế ăn đồ chiên rán, đồ ăn cay nóng có chứa tiêu, ớt, mù tạt… và các trái cây có vị chua, các đồ có tính kích thích như rượu bia và các loại đồ uống có cồn, thuốc lá, nước uống có ga, cafe,…
• Không nên thức khuya cũng như ăn khuya, ngủ đúng giờ, ngủ đủ 7-8 tiếng một ngày
• Không nên nằm hoặc vận động mạnh sau khi ăn, điều này không tốt cho dạ dày và dễ dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để cơ thể luôn được cung cấp đủ nước. Tuy vậy, bạn nên tránh uống quá nhiều nước trước và sau bữa ăn
• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để tăng sức đề kháng cho cơ thể đồng thời tăng cường cơ thắt thực quản – dạ dày, dạ dày – ruột, giảm căng thẳng hệ thần kinh
• Giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, tránh stress, căng thẳng kéo dài

3.2. Sử dụng thuốc Tây đúng cách

Việc uống thuốc trong một thời gian dài cũng là nguyên nhân dẫn đến các triệu chứng bệnh dạ dày. Vì vậy, bệnh nhân cần thận trọng và nghe lời khuyên của bác sĩ, dược sĩ trong quá trình sử dụng thuốc, cố gắng hạn chế các tác dụng phụ của thuốc

• Không tự ý mua và sử dụng bất cứ loại thuốc nào nếu không có chỉ dẫn của chuyên gia, đặc biệt là các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDS) 
• Uống thuốc đúng liều, đúng thời gian theo chỉ định của chuyên gia
• Tránh uống thuốc khi bụng đói hoặc trước khi đi ngủ trừ những loại thuốc có chỉ định uống thuốc trước bữa ăn
• Khi uống thuốc, bạn nên uống cùng nhiều nước để giảm bớt kích thích lên niêm mạc thực quản và dạ dày
• Nếu gặp bất kỳ phản ứng phụ nào nghiêm trọng cần đến cơ sở y tế và báo ngay cho bác sĩ 

>>>XEM THÊM: 10 Bài Thuốc Chữa Đau Dạ Dày Phổ Biến Từ Dân Gian

Bấm Huyệt Chữa Đau Dạ Dày – Phương Pháp Điều Trị Hiệu Quả

Bài viết trên đã nêu ra những triệu chứng bệnh dạ dày thường gặp cũng như một số cách phòng tránh bệnh lý này. Hy vọng rằng bài viết này có thể cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào chưa rõ, bạn có thể liên hệ đến Hotline 18006091 để được đội ngũ bác sĩ, dược sĩ uy tín tư vấn nhiệt tình nhé!