Triệu Chứng Dạ Dày Trào Ngược, Nguyên Nhân Và Cách Kiểm Soát

Trong các bệnh lý liên quan đến dạ dày hiện nay nổi bật lên bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản. Triệu chứng dạ dày trào ngược dường như rất dễ bắt gặp trong đời sống hàng ngày, vậy nguyên nhân vấn đề ở đâu? Làm thế nào để kiểm soát được bệnh lý này? Hãy cùng các bác sĩ, dược sĩ, chuyên gia của Scurma Fizzy tìm hiểu trong bài viết sau đây!

1. Trào ngược dạ dày – Thực quản là gì?

Thực quản và dạ dày là hai bộ phận của hệ tiêu hóa, được xem như là những bước đầu tiên giúp đưa thức ăn từ miệng vào được bên trong cơ thể để tiến hành tiêu hóa.

Khi hoạt động sinh lý bình thường thì thức ăn sau khi được nghiền nhai ở miệng sẽ đi xuống thực quản rồi đi vào dạ dày, thức ăn vừa qua khỏi ống thực quản xuống tới dạ dày thì lập tức cơ vòng thực quản dưới sẽ đóng chặt lại không cho thức ăn cũng như dịch tiêu hóa trào ngược lên thực quản.

Cơ vòng thực quản dưới sẽ không chịu sự chi phối có ý thức của thần kinh trung ương, hoạt động độc lập với ý thức của não bộ. 

Khi có một vấn đề nào đó xảy ra làm cho cơ vòng thực quản dưới hoạt động bất thường, không đóng chặt được khi thức ăn xuống dạ dày thì lúc dạ dày co bóp, thức ăn cùng dịch tiêu hóa có khả năng đẩy ngược lên thực quản gây nên triệu chứng dạ dày trào ngược.

2. Triệu chứng dạ dày trào ngược

2.1. Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng

Đây là những triệu chứng dạ dày trào ngược điển hình nhất. 

• Ợ chua là hiện tượng dịch tiêu hóa trong đó có acid dạ dày bị đẩy lên thực quản, hầu, họng làm cho bệnh nhân cảm thấy vị chua gắt khó chịu ở cổ. 
• Ợ hơi là tình trạng dạ dày bị căng bởi thức ăn và khí khi dạ dày co bóp để giảm áp lực cho dạ dày thì khí đẩy từ dạ dày ra ngoài gây hiện tượng trên.
• Ợ nóng là tình trạng ợ chua, ợ hơi có mang theo acid dịch vị, do thực quản không có lớp chất nhầy bảo vệ như dạ dày nên khi tiếp xúc với acid thì có cảm giác nóng rát ở thực quản.

2.2. Đau tức ngực vùng thượng vị

Vùng thượng vị là khu vực ngay dưới xương ức, ở giữa hai bên xương sườn và phía trên rốn. Triệu chứng dạ dày trào ngược xảy ra một phần do cơ vòng thực quản dưới đóng không chặt vì vậy acid dịch vị trào lên gây tổn thương thực quản, thực quản nằm gần ngay vị trí vùng thượng vị nên sẽ gây triệu chứng dạ dày trào ngược như đau tức ngực ngay vùng thượng vị.

2.3. Buồn nôn, nôn ói

Cơ vòng thực quản dưới không đóng chặt được nên khi dạ dày co bóp không chỉ dịch tiêu hóa, acid dịch vị mà còn có thể có cả thức ăn cũng bị đẩy lên theo. Do đó theo phản xạ của cơ thể, cảm giác buồn nôn hay thậm chí nôn ói sẽ xuất hiện

2.4. Khó nuốt

Đây là hiện tượng khi acid dạ dày trào lên thực quản gây phù nề dẫn đến tình trạng thức ăn khó di chuyển từ miệng xuống dưới. Tình trạng khó nuốt này có thể đem đến những hậu quả như đau họng, nghẹn ứ, ho,… 

>>>Xem thêm: Triệu Chứng Trào Ngược Thực Quản Bạn Cần Lưu Ý

3. Nguyên nhân mắc phải triệu chứng dạ dày trào ngược

• Yếu cơ thực quản dưới

Cơ vòng thực quản dưới đóng vai trò như nút thắt của dạ dày, ngăn không cho dịch tiêu hóa cũng như thức ăn có thể đẩy ngược lên trên thực quản gây ra các tổn thương. Tuy nhiên khi cơ vòng thực quản bị thoái hóa hoặc đóng mở không kịp thời, dẫn đến dịch tiêu hóa trong dạ dày trào lên thực quản dẫn đến các triệu chứng dạ dày trào ngược.  

• Ăn uống không lành mạnh

Các loại thức ăn cay nóng, chứa nhiều thành phần acid, chất kích thích như cafein, cồn,… những thành phần trong các loại thực phẩm trên có thể gây kích ứng dẫn đến những phản ứng mạnh từ dạ dày gây ra các triệu chứng trào ngược.

• Stress, căng thảng

Đây là yếu tố nguy cơ gây ra nhiều bệnh lý liên quan tới đường tiêu hóa đặc biệt là dạ dày. Do dạ dày có liên kết mật thiết với hệ thần kinh vì vậy sức khỏe tinh thần ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động dạ dày, khi căng thẳng lo lắng kéo dài bạn dễ cảm thấy các triệu chứng như chán ăn, đau thượng vị, khó chịu, khó tiêu, ợ chua, ợ nóng,…

Ngoài ra stress còn có thể dẫn đến nguy cơ mắc phải những thói quen không lành mạnh như uống rượu bia, hút thuốc lá, dùng chất kích thích,… đây cũng là các yếu tố nguy cơ gây ra các triệu chứng dạ dày trào ngược.

• Tác dụng phụ của thuốc

Một số thuốc điều trị có thể đem đến những tác dụng không mong muốn liên quan đến dạ dày như NSAID, kháng sinh, corticoid,… Những nhóm thuốc này càng sử dụng kéo dài hoặc liều cao sẽ càng tăng khả năng dẫn đến tác dụng không mong muốn.

Vì vậy để giảm bớt nguyên nhân do thuốc điều trị thì thường các bác sĩ sẽ kết hợp thêm việc thay đổi lối sống và thêm một số loại thuốc có tác dụng hỗ trợ nhau trong điều trị để giảm được liều của các thuốc từ đó các tác dụng phụ cũng giảm đi.

• Béo phì

Đây là yếu tố nguy cơ gây ra nhiều bệnh không chỉ riêng triệu chứng dạ dày trào ngược. Béo phì làm tăng áp lực lên nội tạng bên trong từ đó làm cho dạ dày chịu sức ép khi hoạt động nên dễ xảy ra hiện tượng trào ngược thức ăn ra khỏi dạ dày. 

• Bệnh lý khác

Những bệnh lý có liên quan đến đường tiêu hóa như hội chứng Zollinger – Allison, tắc mật, viêm gan, tắc ruột,… đều có khả năng gây các triệu chứng dạ dày trào ngược như ợ chua, ợ nóng, đau thượng vị, buồn nôn,…

>>>Xem thêm: Nguyên Nhân Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản, Bật Mí Hay Cho Bạn

4. Tác hại có thể gặp phải của triệu chứng dạ dày trào ngược

4.1. Những triệu chứng dạ dày trào ngược ở miệng, họng

Hậu quả của việc trào ngược những dịch tiêu hóa tại dạ dày lên họng, miệng trong đó có thể có dịch mật vì thế nên gây ra vị đắng trong miệng. Do đó có thể kéo theo tình trạng chán ăn, ăn không ngon miệng, hơi thở có mùi, vàng răng xuất hiện càng làm cho bệnh nhân cảm thấy khó chịu, bất tiện hơn. 

Cơ thể có thể phản ứng với việc họng bị tổn thương, khó chịu bằng cách tạo đờm dẫn đến các triệu chứng như khàn giọng, ho, khó nuốt, viêm phế quản, hen,…

4.2. Loét thực quản

Thực quản không có nhiều yếu tố bảo vệ khỏi sự tấn công của dịch vị giống như dạ dày vì vậy nên lớp niêm mạc rất dễ bị ăn mòn biểu hiện bởi những vết loét. 

Loét thực quản thường sẽ gây những triệu chứng dạ dày trào ngược như đau thượng vị, nóng rát, khó nuốt, đau họng, ợ chua,…

4.3. Thực quản barrett

Đây là hiện tượng lớp niêm mạc thực quản bị kích ứng, tổn thương khi bị tấn công bởi dịch tiêu hóa từ dạ dày đẩy lên trong thời gian kéo dài từ đó lớp tế bào này phát triển không được bình thường.

Ban đầu tế bào biểu mô của thực quản có dạng vảy nhưng khi mắc chứng bệnh thực quản barrett thì tế bào biểu mô biến thành dạng hình trụ, gần giống với tế bào biểu mô dạ dày. Các tế bào bất thường bắt đầu từ nơi thực quản gặp dạ dày và lan rộng dần lên trên. 

Các yếu tố nguy cơ khác có thể dẫn đến Barrett thực quản bao gồm tuổi tác, giới tính nam, chủng tộc, tiền sử gia đình, béo phì, hút thuốc, rượu bia,… Thực quản Barrett có thể xảy ra ở cả nam giới và nữ giới, mặc dù nó phổ biến hơn đáng kể ở nam giới da trắng, những người có nguy cơ mắc bệnh tăng gấp ba lần.

Triệu chứng chính của Barrett thực quản là trào ngược, có thể gây ợ chua, trào ngược thức ăn, buồn nôn và đau ở vùng bụng trên. Bạn cũng có thể cảm thấy vị kim loại trong miệng hoặc đau họng mãn tính đặc biệt là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy vì triệu chứng dạ dày trào ngược thường nặng hơn sau một thời gian nằm nghỉ.

4.4. Ung thư thực quản

Ung thư thực quản là một loại ung thư ít gặp hơn tuy nhiên nó cũng gây ra tỷ lệ tử vong khá cao. Các bệnh lý như Thực quản barrett, loét thực quản,.. đều có khả năng dẫn tới ung thư thực quản. 

Hai dạng phổ biến nhất của ung thư thực quản được đặt tên theo các loại tế bào bị bất thường:

• Ung thư biểu mô tế bào vảy: Tế bào biểu mô vảy là các tế bào mỏng, phẳng lót bên trong thực quản. Ung thư này thường được tìm thấy ở phần trên và phần giữa của thực quản, nhưng có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào dọc theo thực quản.
• Ung thư biểu mô tế bào tuyến: Ung thư bắt đầu trong các tế bào tuyến . Tế bào tuyến trong lớp niêm mạc của thực quản có chức năng sản xuất và tiết ra chất nhầy. Ung thư biểu mô tuyến thường hình thành ở phần dưới của thực quản, gần với dạ dày.

Uống rượu bia thường xuyên, hút thuốc lá, stress,… là những yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh lý thực quản có khả năng tiến triển thành ung thư.

>>>Xem thêm: Biến Chứng Trào Ngược Dạ Dày Và Cách Chữa Dạ Dày Trào Ngược

5. Các phương pháp kiểm soát triệu chứng dạ dày trào ngược

5.1. Điều trị bằng thuốc

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI)

Để hạn chế acid trào ngược lên thực quản có thể sử dụng các thuốc để hạn chế sự tiết acid này ở dạ dày. PPI là một trong những thuốc có hiệu lực giảm tiết acid mạnh nhất hiện nay, với cơ chế ức chế hoạt động của bơm proton H+/K+-ATPase ngăn không cho acid được tiết ra, làm giảm nồng độ acid trong dạ dày từ đó các triệu chứng dạ dày trào ngược cũng được cải thiện.

Tuy là các chất ức chế tiết acid tại tế bào viền dạ dày nhưng PPI là những hợp chất không bền trong môi trường acid vì vậy các chế phẩm PPI có dạng bào chế bao tan trong ruột, do đó khi sử dụng không được nghiền, nhai, bẻ viên và phải uống trước ăn 30-60 phút để đảm bảo hiệu quả điều trị cho người bệnh là tối ưu nhất.

Thuốc được sử dụng thận trọng ở bệnh nhân suy gan do các thuốc PPI phần lớn chuyển hóa qua cơ quan này.

• Thuốc kháng histamin H2

Đây cũng là nhóm thuốc ức chế tiết acid trên tế bào viền dạ dày nhưng thông qua thụ thể histamin H2. Hiệu lực của nhóm này yếu hơn PPI, tuy nhiên không chuyển hóa nhiều ở gan nên có thể sử dụng thay cho PPI ở bệnh nhân suy gan.

Ở nhóm này có Cimetidin có nhiều tác dụng không mong muốn hơn các thuốc cùng nhóm như giảm khả năng tình dục, vú to ở nam giới,… ngoài ra còn ức chế men gan mạnh hơn các thuốc khác gây nguy cơ tương tác cao vì vậy nên không được ưu tiên sử dụng điều trị.

• Thuốc kháng acid (antacid)

Đây là thuốc có tác dụng trung hòa acid hiện có trong dạ dày, làm giảm nhanh các triệu chứng dạ dày trào ngược như ợ chua, ợ nóng, đau nóng rát thượng vị… Các thuốc thuộc nhóm này có tính kiềm, là muối của kim loại Magie (Mg2+) hoặc nhôm (Al3+).

Mặc dù khởi phát nhanh nhưng antacid lại có những nhược điểm lớn như thời gian tác dụng ngắn dẫn đến phải uống nhiều lần trong ngày, các tác dụng không mong muốn của antacid bao gồm tiêu chảy thẩm thấu do Mg2+, táo bón do Al3+,…

Khác với PPI các antacid có tác dụng tại chỗ ngay tại dạ dày nên hiệu quả của thuốc sẽ cao hơn nếu nhai, nghiền viên khi uống. Ngoài ra trên thị trường còn có các chế phẩm dạng gel của muối nhôm, khi uống không chỉ có tác dụng trung hòa acid mà còn góp phần tráng một lớp màng bảo vệ đối với niêm mạc dạ dày – thực quản, hạn chế được vết loét tiếp xúc với acid dịch vị. 

Trên đây là một số thuốc hay dùng điều trị triệu chứng dạ dày – trào ngược tuy nhiên không nên tự ý mua các thuốc để điều trị tại nhà mà cần thăm khám với bác sĩ để có phác đồ điều trị đúng đắn nhất đối với bản thân.

5.2. Điều chỉnh lối sống và dinh dưỡng

Ngoài việc điều trị bằng các thuốc thì kết hợp điều chỉnh lối sống và dinh dưỡng sao cho hợp lý cũng góp phần đẩy nhanh tiến trình điều trị các triệu chứng dạ dày trào ngược. 

• Ăn đúng đủ bữa trong ngày, không nên ăn quá no mà nên chia nhỏ những bữa ăn ra để không rơi vào trạng thái quá đói hoặc quá no gây ra áp lực không tốt đối với dạ dày. 
• Thiết kế những thực đơn hàng ngày có đầy đủ các nhóm chất cần thiết. Hạn chế ăn thức ăn cay nóng, có nhiều acid, tránh uống rượu bia, nước ngọt có gas, các thức uống có cafein, hạn chế ăn những thức ăn fast-food chứa nhiều dầu mỡ,…
• Điều chỉnh cân nặng hợp lý, tăng cường rèn luyện thể lực bằng các phương pháp như gym, yoga, aerobic, bóng đá,…
• Không nên hoạt động mạnh hay nằm ngay khi vừa ăn xong để hạn chế thức ăn, dịch tiêu hóa đẩy ngược lên trên.
• Tránh để tinh thần quá stress, căng thẳng kéo dài. Cần cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi hợp lý mỗi ngày. 
• Tránh hút thuốc lá, sử dụng chất kích thích, thức khuya, ăn đêm,… những thói quen này đều có nguy cơ tăng khả năng tiết acid dạ dày từ đó dẫn đến các triệu chứng dạ dày trào ngược.

• Để hạn chế các triệu chứng dạ dày trào ngược vào ban đêm hoặc khi nằm nghỉ thì nên nằm nghiêng về bên trái và gối đầu lên cao khoảng từ 15-20 cm, lúc này ống thực quản sẽ được hướng lên trên, thức ăn và các dịch tiêu hóa sẽ khó có thể bị đẩy ngược lên thực quản.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ thường xuyên để phát hiện những nguy cơ mắc các triệu chứng dạ dày trào ngược, xác định cụ thể nguyên nhân cũng như có phác đồ điều trị hợp lý sớm giúp giảm thiểu những biến chứng nguy hiểm như loét thực quản, thực quản barrett, ung thư thực quản,…

>>>Xem thêm: Chữa Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản Hiệu Quả Theo Lời Khuyên Bác Sĩ

Trên đây là một số phương pháp và cách điều trị hiệu quả cho người bệnh mắc phải triệu chứng dạ dày trào ngược. Bên cạnh tạo thói quen ăn uống khoa học, tập thể dục thể thao giảm stress, căng thẳng,.. người bệnh cần sử dụng sản phẩm hỗ trợ điều trị để hiệu quả điều trị được cải thiện nhanh chóng, hạn chế tái phát và an toàn cho các cơ quan khác trong cơ thể khi sử dụng thuốc Tây. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho quá trình chữa bệnh.

Scurma Fizzy là kết quả nghiên cứu trong 3 năm của các nhà khoa học Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ và ĐH Quốc gia Hà Nội khi ứng dụng công nghệ hướng đích từ hợp chất Curcumin của củ nghệ vàng nhằm tăng hiệu quả tác dụng tập trung vào vị trí viêm, tổn thương gấp 70 lần Nano Curcumin thông thường. Đồng thời, tăng hiệu quả lành loét và chống oxy hóa của cơ thể hơn so với các dạng bào chế khác.

Đặt mua ngay sản phẩm SCurma Fizzy để chăm sóc sức khỏe một cách nhanh chóng và tiện lợi nhất

Liên hệ ngay HOTLINE 18006091 để được tư vấn MIỄN PHÍ về tình trạng dạ dày đang gặp phải ngay hôm nay từ các bác sĩ, dược sĩ chuyên gia để hạn chế các biến chứng nguy hiểm.