Acid Trào Ngược Dạ Dày Nguyên Nhân Do Đâu Và Nên Làm Gì Thì Tốt

Mỗi ngày, các cơ quan trong hệ tiêu hóa phải tiếp xúc, đối mặt với rất nhiều yếu tố gây hại từ bên trong và bên ngoài đưa vào. Cũng chính vì vậy, hiện nay các bệnh lý tiêu hóa ngày càng trở nên phổ biến. Trong đó, hiện tượng axit trào ngược dạ dày xuất hiện rất phổ biến, hay gặp nhất trong đời sống hàng . Vậy đâu là nguyên nhân gây ra hiện tượng này, cần áp dụng các phương pháp gì để đạt hiệu quả điều trị tốt. Trong bài viết dưới đây các chuyên gia của chúng tôi sẽ đưa tới các bạn bài viết: “Acid trào ngược dạ dày – 6 điều mà bạn cần biết”

1. Acid trào ngược dạ dày là bệnh gì?

Bình thường hoạt động tiêu hóa thức ăn được diễn ra theo nhiều giai đoạn nối tiếp nhau. Thức ăn được đưa theo một chiều duy nhất từ trên xuống dưới. 

Sau khi trải qua quá trình tiêu hóa ở miệng, thức ăn theo nhu động thực quản đi xuống. Đến đoạn cuối thực quản, cơ thắt dưới thực quản sẽ mở ra để đưa thức ăn xuống dạ dày. Ngay sau đó, cơ này sẽ đóng lại nhằm ngăn cản sự đi ngược của thức ăn cũng như dịch tiêu hóa về phía thực quản. 

Khi cơ thắt thực quản dưới bị suy yếu, nó không thể thực hiện tốt chức năng này. Hoạt động của cơ thắt này bất điều hòa, thường xuyên mở ra tạo điều kiện cho dịch acid từ trong lòng dạ dày đi ngược lên phía thực quản. 

Vậy acid trào ngược dạ dày là tình trạng dịch acid dạ dày di chuyển ngược lên phía thực quản do sự suy yếu của cơ thắt thực quản dưới.

2. Nguyên nhân gây acid trào ngược dạ dày

Nguyên nhân gây ra acid trào ngược dạ dày rất đa dạng, có nhiều yếu tố nguyên nhân, nguy cơ khác . Trong đó có các yếu tố bẩm sinh xuất phát từ thực quản, có các yếu tố nguy cơ xuất phát từ dạ dày và một số yếu tố khác. 

2.1. Bẩm sinh

Ở một số người, bẩm sinh họ đã có trương lực cơ thắt thực quản dưới yếu nên thường xuyên gặp phải các triệu chứng như ợ chua, ợ hơi,…lâu dần sẽ sinh ra bệnh lý trào ngược. Nguyên nhân này thường ít gặp trên lâm sàng.

Ở những người có nguy cơ bị trào ngược cao, họ cần phải xây dựng một chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt lành mạnh từ nhỏ. 

2.2. Các yếu tố làm tổn thương niêm mạc dạ dày

Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương thì khả năng tiêu hóa của dạ dày sẽ bị giảm đi rõ rệt. Từ đó, thức ăn dễ bị ứ trệ lại trong đường ống tiêu hóa.

Nó thường được các vi khuẩn, vi nấm lên men tạo thành hơi trong lòng ống tiêu hoá. Lượng hơi sinh ra quá lớn sẽ kích thích, gia tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới làm nó dễ bị mở ra gây trào ngược dạ dày – thực quản. 

Chế độ ăn

• Khẩu phần ăn chứa nhiều món có vị cay, tính nóng 
• Sử dụng quá nhiều các loại quả chi citrus như cam, bưởi, quýt… các loại quả này có vị chua do lượng cao các acid hữu cơ tạo nên, do vậy nếu ăn quá nhiều sẽ làm tăng độ acid dạ dày

Lạm dụng thuốc NSAIDs

Các thuốc hạ sốt, giảm đau và chống viêm nhóm NSAIDs được sử dụng vô cùng phổ biến trong đời sống hàng ngày. Các dược chất trong nhóm có thể kể đến như aspirin, ibuprofen…

Các dược chất này có cơ chế tác dụng thông qua sự ức chế lên enzym COX – enzym tổng hợp các chất hóa học trung gian gây đau, viêm. Tuy nhiên, enzym này cũng là một enzym quan trọng trong quá trình tổng hợp lớp màng nhầy. bảo vệ dạ dày.

Do đó, khi sử dụng những thuốc này thường xuyên, niêm mạc dạ dày của bạn sẽ có nguy cơ cao bị tổn thương, viêm loét. Tình trạng lạm dụng NSAIDs diễn ra khá phổ biến do đây là các thuốc được sử dụng không cần kê đơn. 

Tác nhân do rượu, bia, thuốc lá

Rượu bia khi vào đến dạ dày sẽ kích thích dạ dày tiết ra nhiều dịch acid hơn nên niêm mạc dễ bị viêm loét. Đặc biệt nếu bạn sử dụng bia rượu khi bụng còn rỗng do dịch acid không được trung hòa một phần bởi thức ăn.

Thuốc lá có thể gây ra nhiều tác dụng có hại cho cơ thể trong đó có dạ dày. Các chất trong khói thuốc được hít vào cơ thể sẽ gây tăng tiết acid và làm giảm tiết chất nhầy dạ dày.

Cũng chính vì nguyên nhân này mà hiện nay tỷ lệ nam giới mắc các bệnh lý dạ dày như trào ngược dạ dày, viêm loét dạ dày…có xu hướng cao hơn so với nữ giới. 

>>>Xem thêm: Nguyên Nhân Trào Ngược Dạ Dày, Những Vấn Đề Hữu Ích Bạn Cần Biết

Nguyên nhân từ bệnh lý dạ dày

Trong các bệnh lý dạ dày như viêm dạ dày, xung huyết dạ dày…thường xuất hiện sự tổn thương niêm mạc dạ dày nghiêm trọng nên trào ngược dạ dày có thể là một bệnh lý biến chứng gây ra bởi các bệnh dạ dày trên. 

Thoát vị hoành 

Cơ hoành thực hiện hai vai trò chính trong cơ thể:

• Tham gia vào quá trình hô hấp: cơ hoành nâng lên hạ xuống, kết hợp cùng với các nhân tố khác tạo thành nhịp thở ra – hít vào của quá trình hô hấp
• Nằm giữa và cách phần tạng trên và tạng dưới của cơ thể 

Thoát vị hoành là hiện tượng cơ hoành không thực hiện tốt vai trò của mình, nó dễ bị dạ dày chèn ép lên làm tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới dẫn đến tình trạng acid trào ngược dạ dày. 

Nguyên nhân từ thói quen ăn và sinh hoạt

• Nằm ngay sau khi ăn

Nằm ngay sau khi ăn no, sẽ tạo điều kiện cho thức ăn trong lòng dạ dày bị dồn lại về phía trên, làm tăng áp lực lên cơ thắt dưới thực quản. 

• Ăn quá no

Dạ dày mỗi người có một dung tích chứa nhất định, khoảng 2 – 3 lít ở người trưởng thành. Tình trạng ăn quá no xảy ra khi bạn đưa vào dạ dày một lượng thực ăn quá lớn, vượt qua khỏi ngưỡng chứa đựng bình thường của nó.

Ăn quá no khiến thức ăn dồn ứ làm tăng áp lực trong dạ dày. Từ đó dạ dày cũng gia tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới. Tình trạng trào ngược, ợ hơi, ợ chua dễ xảy ra.

• Lười vận động

Thông qua sự vận động đều đặn mỗi ngày, các cơ quan trong hệ cơ thể sẽ hoạt động nhịp nhàng và điều hòa hơn. Với thói quen lười vận động hiện nay, đặc biệt ở người già, các bạn trẻ…hoạt động của các cơ quan sẽ trở nên trì trệ hơn trong đó có cả hệ tiêu hóa.

Thức ăn được đưa vào thường bị dồn ứ lại và dễ bị lên men sinh hơi bởi các vi nấm, vi khuẩn.

3. Triệu chứng của acid trào ngược dạ dày

3.1. Ợ hơi

Lượng hơi sinh ra từ quá trình lên men thức ăn trong đường ống tiêu hóa quá lớn. Chúng đòi hỏi phải được giải phóng một phần ra khỏi cơ thể để tránh tăng áp lực lên đường ống tiêu hóa.

Hơi sinh ra kích thích vào cơ thắt thực quản dưới làm nó mở ra, từ đó hơi sẽ theo con đường này thoát ra ngoài miệng tạo thành triệu chứng ợ. Bệnh nhân khi ợ có thể cảm nhận thấy vị chua và nóng.

Vị chua này chính là hơi acid bị trào ngược lên tạo thành. Còn cảm giác nóng khi ợ là do sự viêm nhiễm khiến cho nhiệt độ trong lòng đường ống tiêu hóa tăng lên. 

>> Xem thêm: Ợ Hơi Ợ Chua Và Những Điều Cần Biết

                           Ợ hơi nhiều liên tục có nguy hiểm không?

3.2. Nóng rát, đau vùng ngực

Cơ thắt thực quản dưới mở ra tạo điều kiện thuận lợi cho dịch acid, dịch tiêu hóa trong lòng dạ dày trào ngược lên phía thực quản. Dịch acid sẽ tấn công trực tiếp vào lớp niêm mạc thực quản tạo thành các vết tổn thương, viêm trên thực quản.

Chính vì thế, bệnh nhân sẽ thường xuyên cảm thấy nóng rát và đau vùng ngực. Các cơn đau có thể lan rộng ra, nhiều người có thể nhầm lẫn cơn đau này với các cơn đau trong bệnh lý tim mạch. 

3.3. Nôn

Nôn là một phản xạ tự nhiên của cơ thể, được kích thích sinh ra để đẩy dịch acid ở thực quản ra khỏi cơ thể, từ đó giúp phòng tránh sự lây lan, tấn công của dịch acid lên thực quản.

 Tuy nhiên, nếu tình trạng nôn xảy ra kéo dài, thường xuyên thì bệnh nhân có nguy cơ bị mất nước, điện giải, giảm sút cân và nguy hiểm hơn là giảm thể tích tuần hoàn.

Bệnh nhân cần chú ý một số biểu hiện nghiêm trọng như nhịp tim nhanh, giảm huyết áp thì cần đến ngay cơ sở y tế để được chữa trị kịp thời. 

3.4. Ho đờm

Cũng giống như nôn, ho cũng là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để ngăn cản sự tấn công của dịch acid vào hệ hô hấp. Bên cạnh đó, dịch đờm nhầy cũng được kích thích sinh ra để bao phủ, bảo vệ lớp niêm mạc. 

Khi bị bệnh acid trào ngược dạ dày, bệnh nhân có triệu chứng ho đờm kéo dài. Cần chú ý phân biệt với các triệu chứng ho khác do ho có thể gặp rất nhiều trong các bệnh lý khác.

Để chắc chắn đây là triệu chứng ho do trào ngược, bạn có thể nhận biết thông qua các triệu chứng đi kèm với ho như ợ chua, ợ hơi, ợ nóng, nôn, đau rát ngực…

3.5. Triệu chứng khác

Bên cạnh đó, một số trường hợp còn có các biểu hiện như: 

• Tiết nhiều nước bọt: nước bọt được tiết ra nhiều nhằm rửa trôi dịch acid ở thực quản đồng thời để pha loãng bớt độ acid của dạ dày. 
•  Khản tiếng: một vài trường hợp bệnh nhân có biểu hiện khản tiếng, mất tiếng do dịch acid tấn công vào họng

4. Biến chứng của acid trào ngược dạ dày

Nếu không được điều trị kịp thời, dịch acid từ thực quản sẽ tiếp tục tấn công sâu và rộng hơn gây ra những tổn thương nghiêm trọng ở thực quản cũng như ở hệ hô hấp.

4.1. Viêm hệ hô hấp

Biến chứng này xảy ra khi dịch acid đã lan sang đến hệ hô hấp: hầu họng, phế quản,…Khi gặp các biến chứng này, các triệu chứng như ho, khàn giọng, nghẹt mũi, dịch mũi họng đặc dính…sẽ xuất hiện. 

4.2. Xuất huyết thực quản

Dịch acid tấn công vào thực quản ngày càng sâu rộng tạo thành càng ổ viêm, loét. Tình trạng máu chảy ra từ các vết loét có thể xảy ra tạo thành biến chứng xuất huyết thực quản. Mức độ xuất huyết thực quản sẽ tỉ lệ thuận với mức độ viêm nhiễm trên thực quản.

Bệnh nhân có các biểu hiện như nôn ra máu hoặc ho ra máu. 

4.3. Ung thư thực quản

Các tế bào niêm mạc bị tổn thương nặng sẽ bị chết đi theo chương trình. Để bù đắp vào đó, các tế bào mô xơ sẽ được sinh ra dẫn đến sự thay đổi cấu trúc lớp tế bào lót trong thực quản. Chính do sự thay đổi này, các khối u sẽ được kích thích sinh ra. 

Khi bị ung thư thực quản, bệnh nhân có các biểu hiện dữ dội như ho ra máu, nôn ra máu, giảm cân, đau tức ngực dữ dội…

Người bệnh bị acid trào ngược dạ dày nên kiểm soát tốt tình trạng bệnh của mình, thường xuyên tiến hành kiểm tra chẩn đoán để phát hiện sớm nguy cơ bị ung thư thực quản.

Nếu được phát hiện sớm, ung thư thực quản có thể được chữa trị tốt bằng các liệu pháp hóa trị, xạ trị, phẫu thuật…

5. Điều trị acid trào ngược dạ dày

Có rất nhiều phương pháp khác nhau được áp dụng để điều trị bệnh acid trào ngược dạ dày. Trong thực tế, người bệnh thường sử dụng phác đồ điều trị bằng thuốc tây để giảm nhanh các triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh, đồng thời sử dụng các thảo dược thiên nhiên để hỗ trợ cải thiện bệnh. 

5.1. Thuốc tây điều trị acid trào ngược dạ dày

• Antacid

Hoạt chất chính như nhôm hydroxit, magie silicat, natri bicarbonat…có tính kiềm nên có vai trò trung hòa bớt acid dạ dày dư thừa sau mỗi bữa ăn. Sử dụng kéo dài các antacid có thể dẫn đến các biến cố bất lợi như gây tiêu chảy, táo bón, loãng xương hay nhiễm độc hệ thần kinh.

• Kháng H2

Các thuốc kháng H2 có vai trò ức chế quá trình bài tiết acid dưới sự kích thích của histamin nội sinh.

Các dược chất chính trong nhóm gồm cimetidin, ranitidin,…có cấu trúc tương tự histamin nên khi vào cơ thể, sự cạnh tranh gắn với receptor H2 của histamin sẽ xảy ra. Lượng acid tiết ra sẽ giảm đi.

Một số tác dụng phụ có thể gặp trên nhóm thuốc này bao gồm: mẩn đỏ, ngứa, tiêu chảy, táo bón, giảm tiểu cầu, loãng xương.

• PPI

Đây là các thuốc ức chế bơm proton – bơm tổng hợp lên acid dạ dày.

Các dược chất như omeprazol, lansoprazol, pantoprazol,… sẽ tạo liên kết bất thuận nghịch với bơm nên quá trình tổng hợp acid dạ dày sẽ bị bất hoạt trong thời gian dài. Các PPI thường ít gây tác dụng không mong muốn trong thực tế.

Ở một số ít trường hợp, bệnh nhân có thể bị đau đầu, chóng mặt nhẹ trong thời gian sử dụng thuốc này.

Bên cạnh đó, ở đối tượng có nguy cơ cao bị loãng xương như phụ nữ sau sinh, người cao tuổi…cần được giám sát và theo dõi chặt chẽ khi sử dụng PPI.

• Domperidon

Thuốc này thường được chỉ định cho trường hợp bệnh nhân bị trào ngược với vai trò điều hòa sự hoạt động của cơ thắt dạ dày. Cơ chế tác dụng của thuốc thông qua sự kháng dopamin.

Một số tác dụng không mong muốn có thể gặp phải khi sử dụng domperidon như: khô miệng, mệt mỏi, đau đầu…

• Một số thuốc khác

Thuốc giảm ho, long đờm; thuốc chống nôn; thuốc bao vết loét…

>>>Xem thêm: Thuốc Trị Trao Ngược Dạ Dày Với 4 Nhóm Thuốc Phổ Biến

5.2. Thảo dược điều trị acid trào ngược dạ dày

Các thảo dược có vai trò tốt trong điều trị và rất an toàn cho cơ thể nên các bệnh nhân thường sử dụng trong thời gian dài để điều trị bệnh. 

5.2.1. Gừng

Gừng là một loại gia vị, một vị thuốc cổ truyền được sử dụng để điều trị rất nhiều các bệnh lý khác nhau trong đó có các bệnh lý dạ dày. 

Gừng có vị cay, tính ôn nóng, có tác dụng kháng khuẩn chống viêm, giúp trung hòa, giảm bài tiết acid dạ dày và kích thích tiêu hóa. Đồng thời sử dụng gừng còn giúp giảm các triệu chứng như nôn, ợ hơi, đau,…

Để sử dụng gừng trong trường hợp này, bạn có thể áp dụng các cách sau đây:

• Ngậm một lát gừng tươi mỏng trong miệng, do gừng có tính cay, nóng nên sau khi ngậm, bạn có thể thấy cay, tê lưỡi
• Ăn vài lát gừng ngâm 
• Pha trà gừng: bạn dùng 2 -3 lát gừng tươi pha trong 450ml nước, uống ấm trước ăn

Do gừng sử dụng kéo dài có thể gây ra tình trạng nóng trong, tăng huyết áp…nên bạn cần tránh việc dùng qua lâu. Bạn chỉ nên sử dụng khoảng 2 -3 ngày một tuần và các ngày dùng nên cách nhau.

Cần lưu ý, không sử dụng gừng cho phụ nữ có thai, các trường hợp đang có tình trạng xuất huyết.

5.2.2. Nghệ

Nghệ có chứa hoạt chất curcumin có vai trò trung hòa acid dạ dày, tiêu trùng chống viêm và kích thích tiêu hóa nên rất tốt cho bệnh nhân bị viêm dạ dày hay acid trào ngược dạ dày.

>>> Xem thêm: Chữa Trào Ngược Dạ Dày Bằng Nghệ Hiệu Quả Ra Sao?

Để sử dụng nghệ, bạn có thể trộn nghệ với mật ong, rồi dùng hỗn hợp này nặn thành các viên hoàn nhỏ. Mỗi ngày, bạn sẽ hòa tan viên hoàn này trong nước ấm để uống, cần kiên trì sử dụng trong vài tuần để thấy rõ được hiệu quả điều trị. 

Lưu ý: Không sử dụng nghệ tươi trong điều trị bệnh do trong nghệ tươi có chứa các hợp chất tinh dầu có khả năng gây tổn thương các tế bào gan.

6. Chế độ ăn uống và sinh hoạt trong bệnh acid trào ngược dạ dày

Để phòng tránh cũng như cải thiện bệnh, bệnh nhân nên xây dựng cho mình một chế độ sinh hoạt phù hợp:

• Hạn chế ăn các loại đồ ăn vị cay, tính nóng mạnh
• Thay đổi các thói quen ăn uống không tốt như ăn quá no, ăn quá nhanh, nằm ngay sau ăn
• Không sử dụng rượu bia, hút thuốc lá trong giai đoạn bệnh tiến triển
• Tránh lạm dụng thuốc tây, đặc biệt là các NSAIDs
• Tránh stress, căng thẳng
• Tập luyện thể thao với mức độ phù hợp với sức khoẻ mỗi người
• Khi ngủ, cần kê cao đầu 15cm so với chân

>>>Xem thêm: Bị Dạ Dày Trào Ngược Và Cách Chẩn Đoán Điều Trị Hiệu Quả

Trên đây là những chia sẻ đến từ các chuyên gia của Scurma Fizzy về tình trạng acid trào ngược dạ dày. Đây là một bệnh lý hay gặp, gây ra bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Người bệnh mắc bệnh lý này sẽ phải đối mặt với nhiều triệu chứng và biến chứng khác nhau.

Để điều trị bệnh hiệu. quả, bệnh nhân cần xây dựng chế độ ăn và sinh hoạt phù hợp, sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên và một số thuốc tây theo sự chỉ định của bác sĩ. 

Để có thêm nhiều thông tin hữu ích về các bệnh lý dạ dày khác, hãy liên hệ với chúng tôi theo số HOTLINE 18006091.