Trào ngược dạ dày là một căn bệnh phổ biến, dễ bắt gặp ở nhiều đối tượng. Bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị tốt sẽ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy trào ngược dạ dày là bệnh gì? Biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày ra sao? Nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào? Hãy cùng các chuyên gia Scurma Fizzy giải đáp các thắc mắc này nhé! 

1. Bệnh trào ngược dạ dày là gì? 

Bệnh trào ngược dạ dày (trào ngược thực quản – GERD) là tình trạng dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Đây là vấn đề về dạ dày rất dễ mắc phải. 

Ở trạng thái bình thường, khi chúng ta ăn uống, thức ăn sẽ đi qua thực quản xuống đến dạ dày, lúc này cơ thắt thực quản (có dạng vòng) sẽ mở ra cho thức ăn xuống. Sau đó, khi thức ăn đã xuống dưới thì cơ thắt thực quản sẽ đóng lại. Lúc này thức ăn không có nguy cơ trào ngược lên phía trên thực quản. 

Khi phần cơ vòng thực quản gặp vấn đề (không đóng hay đóng không hoàn toàn) thức ăn trong dạ dày sẽ có điều kiện trào ngược lên thực quản gây ra các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày. 

2. Biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày là gì? 

Bệnh trào ngược dạ dày là một bệnh lý có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào. Nếu như bệnh không phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy làm sao để phát hiện sớm bệnh? Bạn có thể dựa vào những biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày mà Scurma Fizzy cung cấp sau đây:

2.1 Ợ nóng, ợ chua – Biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày thường gặp 

 

 

Đây là biểu hiện phổ biến và dễ bắt gặp nhất ở người bị trào ngược dạ dày. Ợ nóng, ợ chua gây cảm giác nóng rát, khó chịu ở ngực, sau xương ức, để lại vị chua trong miệng và khó chịu vùng cổ họng. Ợ nóng, ợ chua thường gây đau nặng hơn khi nằm xuống hay cúi xuống. 

Ợ nóng, ợ chua bình thường không gây ra vấn đề lớn. Tuy nhiên nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên thì bạn nên cân nhắc nghĩ đến nó có thể là một biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày. 

2.2 Cảm thấy đầy hơi, khó chịu và dễ buồn nôn

 

Hiện tượng này xảy ra khi thức ăn bị trào ngược lên thực quản, dịch dạ dày (có chứa axit dạ dày) sẽ kích ứng cổ họng gây nên cảm giác buồn nôn, khó chịu

2.3 Biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày – Đau tức vùng ngực 

 

Khi bị trào ngược dạ dày, người bệnh cũng thường bị đau tức vùng ngực. Nguyên nhân là do khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, axit trong dịch dạ dày sẽ gây kích ứng vào các đầu mút sợi thần kinh trong niêm mạc của thực quản. Từ đó, người bị trào ngược dạ dày sẽ cảm thấy đè nặng, thắt ở vùng sau xương ức lan ra xung quanh như lưng, cổ, hàm,.. 

2.4 Người bị bệnh trào ngược dạ dày thường thấy nuốt đau, khó nuốt khi ăn uống

 

Khó nuốt là tình trạng bạn phải mất nhiều sức lực và thời gian để đưa thức ăn, nước uống từ miệng đến dạ dày. Khó nuốt có thể đi kèm với đau. Một số trường hợp, bạn sẽ không thể nuốt được và cảm giác thức ăn mắc kẹt ở thực quản hay có đờm ở cổ. Nguyên nhân của tình trạng này là do axit từ dịch dạ dày trào ngược lên nhiều và mạnh gây phù nề, tổn thương niêm mạc thực quản khiến cho việc vận chuyển thức ăn, nước uống khó khăn. 

Bình thường, bạn có thể gặp tình trạng này khi ăn quá nhanh hoặc không nhai kĩ thức ăn. Những trường hợp này thì không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu gặp phải tình trạng khó nuốt, nuốt đau kéo dài thì bạn nên đi khám bởi đó có thể là một biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày. 

2.5 Người có biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày hay bị khàn giọng, đau họng, ho nhiều, ho đêm

 

Axit từ dịch dạ dày trào ngược lên, khi tiếp xúc với thanh quản và vòm họng sẽ gây ra các cơn ngứa dai dẳng và khàn giọng. Cơn ngứa này sẽ khiến người bệnh ho nhiều, đặc biệt là vào ban đêm, làm họ khó ngủ, mất ngủ. Triệu chứng này thường dễ chẩn đoán nhầm với viêm họng. Nếu không được điều trị kịp thời có thể gây viêm thanh quản. 

>>>Xem thêm: Trào Ngược Dạ Dày Triệu Chứng

3. Bệnh trào ngược dạ dày được phân loại thành mấy cấp độ? 

Để việc thăm khám, chẩn đoán trào ngược dạ dày và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả, các bác sĩ chuyên khoa đã chia bệnh trào ngược dạ dày thành 5 cấp độ khác nhau như sau:

 

3.1 Trào ngược dạ dày cấp độ 0

Ở cấp độ 0 này, lượng axit dạ dày tràn lên thực quản không đáng kể với tần suất ít. Người bệnh hầu như không có biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày nào rõ ràng. Có thể xuất hiện ợ chua, ợ nóng nhưng không thường xuyên, dễ nhầm lẫn với hiện tượng sinh lý bình thường. 

3.2 Trào ngược dạ dày cấp độ A

Đây là giai đoạn bệnh bắt đầu khởi phát, niêm mạc thực quản bị tổn thương mức độ nhẹ. Ở cấp độ này khi nội soi sẽ thấy 1-2 vết loét riêng rẽ trên thành niêm mạc với kích thước dưới 5mm. Theo thống kê, có đến khoảng 90% bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn này. 

Khi ở giai đoạn này người bệnh thường có biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày như: nóng rát sau xương ức, chua miệng, có thể bị nghẹn nhưng việc nuốt vẫn bình thường. Nếu được điều trị đúng cách ở giai đoạn này, bệnh sẽ được cải thiện rất nhanh. Ngược lại, không được điều trị thì tình trạng bệnh sẽ nặng nề hơn như nóng rát nặng và lan nhanh, cảm giác chua miệng nhiều hơn và có thể gặp biến chứng phù nề khí quản dẫn đến các biểu hiện ho, khó thở,… 

3.3 Trào ngược dạ dày cấp độ B

Ở cấp độ này, tình trạng bệnh đã nặng nề hơn. Khi nội soi, vết loét niêm mạc đã mở rộng hơn 5mm, nằm rải rác hoặc tụ lại trong niêm mạc dạ dày, thực quản. 

Biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày thường gặp ở bệnh nhân là:

Khó nuốt: axit dạ dày và niêm mạc thực quản tiếp xúc nhiều hơn, thường xuyên hơn nên các các vết loét sẽ gây đau, khó nuốt, tạo cảm giác vướng và nghẹn khi ăn hoặc uống. 

Đau rát trong cổ họng: các vết loét ngày càng ăn sâu hơn vào thành dạ dày. Khi chúng lành lại sẽ tạo thành sẹo. Hơn nữa nó còn làm cho ống thực quản hẹp hơn. Khi nuốt thức ăn, kể cả thức ăn mềm, người bệnh cũng gặp khó khăn và có cảm giác đau rát cổ. 

Đau âm ỉ trong bụng: người bệnh sẽ thường xuyên bị đau bụng âm ỉ (vùng phía trên rốn), cơn đau có thể xuất hiện cả khi no hoặc khi đói. 

3.4 Trào ngược dạ dày cấp độ C

Bệnh trào ngược dạ dày khi đến cấp độ C sẽ gây ra Barrett thực quản. Đây là tình trạng các tế bào vùng thấp thực quản bị biến đổi do sự tiếp xúc liên tục của niêm mạc thực quản với dịch axit dạ dày. Các vết loét dần tập trung lại thành vết loét to hơn. Biểu hiện trào ngược dạ dày mà Barrett thực quản gây ra là: khó nuốt, nóng rát bụng, ợ chua, buồn nôn, nôn ra máu, đi ngoài ra máu,… 

3.5 Trào ngược dạ dày cấp độ D

Cấp độ này được coi là nặng nhất. Các triệu chứng đã rất nặng do thực quản đã bị viêm loét sâu, mức độ tổn thương rộng hơn. Người bệnh đang có nguy cơ cao tiến tới ung thư thực quản. Bệnh nhân có các biểu hiện ợ nóng, ợ chua, buồn nôn,… liên tục và thường xuyên thấy mệt mỏi, uể oải. Ở giai đoạn này, người bệnh cần nhanh chóng thực hiện các xét nghiệm biểu mô, tế bào để đánh giá tình trạng bệnh của mình sớm nhất. 

Vậy nên điều trị bệnh trào ngược dạ dày khi ở cấp độ nào? 

Như những thông tin mà Scurma Fizzy đã cung cấp ở trên thì ta có thể thấy ở cấp độ 0 các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày rất khó phát hiện và dễ bị nhầm lẫn sang các bệnh lý khác. Do đó, việc điều trị tốt nhất là ở cấp độ A. 

4. Những biến chứng của bệnh trào ngược dạ dày 

Bệnh trào ngược dạ dày nếu không được điều trị sớm và đúng cách sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Các biến chứng có thể gặp đó là hẹp thực quản, loét thực quản, viêm vòng họng, ung thư vòm họng, viêm thanh quản, viêm loét dạ dày thậm chí là ung thư dạ dày.

Bệnh càng để lâu thì khả năng chữa khỏi càng thấp, không những thế bệnh sẽ càng diễn tiến nhanh và phức tạp khiến người bệnh không lường trước được. 

>>>Xem thêm: Biến Chứng Trào Ngược Dạ Dày Là Gì Và Cách Chữa Trào Ngược Dạ Dày

5. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trào ngược và các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày

Như đã đề cập ở trên, hiện tượng trào ngược dạ dày xảy ra là do cơ thắt (dạng vòng) của thực quản. Vì vậy sự suy yếu cơ thắt thực quản là nguyên nhân đầu tiên ta phải kể đến. Tuy nhiên, cũng không thể “đổ lỗi” hoàn toàn cho cơ thắt thực quản, sự gia tăng lượng dịch vị hay axit trong dịch vị quá nhiều sẽ khiến cho dạ dày bị quá tải và sinh ra hiện tượng trào ngược và các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày. 

Một số nguyên nhân làm suy yếu cơ thắt thực quản:

_ Do thói quen dùng các chất kích thích quá nhiều: cà phê, rượu, thuốc lá,… 

_ Các bệnh lý liên quan thực quản như tổn thương hệ thần kinh phó giao cảm thực quản, nhiễm trùng ở thực quản, các bệnh di truyền,… 

_ Do các tác dụng phụ của thuốc tây như cholecystokinin, glucagon, aspirin,… 

Một số nguyên nhân gây tăng axit trong dịch vị dạ dày gây trào ngược dạ dày:

_ Do một số bệnh lý dạ dày sẵn có như viêm loét dạ dày, hẹp môn vị, trợt niêm mạc dạ dày, ung thư dạ dày,… 

_ Thói quen ăn uống không lành mạnh: ăn quá no, ăn quá nhiều thức ăn khó tiêu hóa (thức ăn nhanh, đồ chiên rán, nước ngọt có gas,…) 

Một số nguyên nhân khác có thể gây bệnh trào ngược dạ dày:

_ Mang thai 

_ Thừa cân hay béo phì sẽ làm tăng áp lực, sức ép lên bụng

_ Căng thẳng kéo dài (Stress),… 

6. Khi có các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày , đến các cơ sở y tế sẽ được chẩn đoán thế nào? 

Khi xuất hiện các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày kể trên, người bệnh cần đến các cơ sở y tế thăm khám, chẩn đoán và điều trị theo phác đồ của bác sĩ. Một số xét nghiệm mà người bệnh được thực hiện là:

 

Nội soi đường tiêu hóa trên (GI): đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất với những sang thương niêm mạc thực quản như viêm thực quản, loét thực quản, barrett thực quản, phát hiện và điều trị hẹp thực quản do loét cũng như các bệnh lý khác. Nội soi cũng là cách hiệu quả nhất để phân chia cấp độ bệnh trào ngược dạ dày (như đã đề cập ở trên) – điều này quan trọng cho việc lựa chọn cách điều trị thích hợp cho mỗi bệnh nhân. 

Đo pH trở kháng thực quản 24 giờ: Để đánh giá lượng axit trào ngược lên thực quảnthì các bác sĩ hay chỉ định áp dụng phương pháp này. Xét nghiệm này thường được dùng trong chẩn đoán và theo dõi điều trị bệnh trào ngược dạ dày

Đo áp lực thực quản: xét nghiệm này được dùng để đo các cơn cơ thắt thực quản khi bệnh nhân nuốt

Chụp X quang thực quản dạ dày có cản quang: trên phim X quang thông thường, hình ảnh ống tiêu hóa không được hiển thị tốt. Nhờ có chất cản quang (Barium sulphate) hình ảnh ống tiêu hóa trên (thực quản, dạ dày, ruột non) sẽ được thể hiện rõ ràng hơn. Do đó, những bất thường ở lớp niêm mạc hoặc cấu trúc ống tiêu hóa sẽ giúp bác sĩ nhận định và đưa ra chẩn đoán tốt hơn trên bệnh nhân bị trào ngược dạ dày 

7. Điều trị bệnh trào ngược dạ dày như thế nào?

Để điều trị hiệu quả bệnh trào ngược dạ dày, bạn nên kết hợp giữa điều trị theo chỉ định của bác sĩ và thay đổi các thói quen sống cũng như chế độ ăn uống

7.1 Dùng thuốc tây để chữa bệnh trào ngược dạ dày

 

Một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng trào ngược và các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày là sự gia tăng axit trong dịch vị dạ dày nên các thuốc được dùng sẽ nhằm mục đích làm giảm lượng axit này:

Thuốc kháng axit (gồm muối nhôm, muối canxi, muối magie,…): đây là nhóm thuốc có tác dụng trung hòa axit trong dạ dày. Thuốc kháng axit có thể giúp làm giảm đau nhanh chóng nhưng không có tác dụng với tình trạng viêm của thực quản. Ngoài ra, khi lạm dụng thuốc kháng axit sẽ gặp phải nhiều tác dụng phụ như tiêu chảy, các vấn đề về thận,…

Thuốc kháng histamin H2: đây là nhóm thuốc làm giảm sản xuất axit từ dạ dày và làm ức chế bài tiết axit dịch vị vào ban đêm rất tốt. Một số thuốc thuộc nhóm này gồm: cimetidin, famotidin,nizatidin,…

Thuốc ức chế bơm proton: các thuốc ức chế bơm proton được sử dụng phổ biến bao gồm: Omeprazole, Esomeprazole, Lansoprazole, Rabeprazole,…Nhóm thuốc này có tác dụng ức chế tiết axit dịch vị dạ dày mạnh và kéo dài hơn nhóm kháng histamin H2. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc thời gian dài người bệnh có thể gặp các tác dụng phụ như tiêu chảy, đau bụng, nhức đầu, buồn nôn và thiếu vitamin B12

Ngoài ra còn có một số thuốc giúp hỗ trợ làm lành vết thương ở thực quản.

Khi sử dụng các nhóm thuốc này, các bạn cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ để đạt được hiệu quả tốt nhất và giảm được các tác dụng phụ không mong muốn.

7.2 Giảm biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày bằng thay đổi một số thói quen

7.2.1 Đừng ăn quá nhiều

Ở những người bị trào ngược dạ dày, cơ thắt thực quản bị suy yếu hoặc rối loạn chức năng. Hiện tượng trào ngược có thể xảy ra khi có một lực lớn tác động lên cơ thắt thực quản dưới, khiến nó mở ra và dịch vị trào ngược lên. Đó là lý do hiện tượng trào ngược thường gặp sau bữa ăn và khi bạn ăn quá no sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng này. Vì vậy, đừng ăn quá nhiều, ăn vừa no thôi nhé!

7.2.2 Nhai kẹo cao su

 

Bản chất kẹo cao su không có tác dụng làm giảm hiện tượng trào ngược và các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy nhai kẹo cao su giúp làm giảm nồng độ axit trong thực quản. Nguyên nhân có thể là do trong kẹo cao su có chứa bicarbonate có tác dụng trung hòa axit. Ngoài ra, nhai kẹo cao su sẽ làm tăng tiết nước bọt giúp làm sạch axit trong thực quản.

Lưu ý nhỏ là bạn nên chọn loại kẹo cao su không đường nhé!

7.2.3 Người bị béo phì, béo bụng nên giảm cân

Cơ hoành là một cơ nằm ở phía trên dạ dày. Ở người bình thường, cơ hoành sẽ hỗ trợ hoạt động của cơ thắt dưới thực quản một cách tự nhiên. Tuy nhiên, nếu bạn có quá nhiều mỡ bụng, điều đó sẽ tạo áp lực trong ổ bụng của bạn có thể lên cao đến mức cơ thắt thực quản dưới bị đẩy lên trên và ra khỏi sự hỗ trợ của cơ hoành. Đây cũng chính là nguyên nhân những người béo phì và phụ nữ mang thai thường gặp các hiện tượng trào ngược và ợ chua.

Vì vậy, giảm cân sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ bị trào ngược cũng như các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày khác

7.2.4 Nâng cao đầu bằng gối mềm khi ngủ

 

Biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày không chỉ xảy ra vào ban ngày mà còn xuất hiện vào ban đêm khiến người bệnh khó ngủ, ngủ không ngon giấc. Bạn có thể giảm chứng trào ngược dạ dày khi ngủ bằng cách nâng cao đầu lên bằng cách dùng gối mềm.

7.2.5 Không nằm nghiêng sang phải khi ngủ

Một số nghiên cứu cho thấy việc nằm nghiêng sang phải sẽ làm trầm trọng thêm các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày vào ban đêm. Lý do không rõ ràng nhưng có thể giải thích được bằng giải phẫu học. Thực quản đi vào bên phải dạ dày. Khi bạn nằm nghiêng bên phải, axit dạ dày sẽ làm bao phủ lên cơ thắt thực quản dưới, làm tăng nguy cơ axit bị rò rỉ qua nó và gây ra trào ngược dạ dày. Ngược lại, khi bạn nằm nghiêng bên trái, cơ vòng thực quản dưới sẽ nằm trên mức axit trong dạ dày, không gây ra các nguy cơ trên. Có thể bạn sẽ thấy khuyến nghị này không thực tế vì hầu hết mọi người đều thay đổi tư thế khi ngủ. Tuy nhiên, khi nằm nghiêng sang trái sẽ giúp bạn dễ chìm vào giấc ngủ hơn.

7.2.6 Hạn chế uống rượu, bia

 

Uống rượu có thể làm tăng nguy cơ của bệnh trào ngược dạ dày. Nó làm nghiêm trọng hơn các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày bằng cách tăng tiết axit dạ dày và làm giãn cơ vòng thực quản dưới.

Vì vậy, hãy hạn chế uống rượu, bia để cải thiện tình trạng bệnh và để quá trình điều trị hiệu quả nhé!

7.2.7 Không uống nhiều cà phê

Các nghiên cứu đã cho thấy cà phê có thể làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày

Tuy nhiên, việc uống cà phê có ảnh hưởng đến tình trạng trào ngược dạ dày hay không phụ thuộc vào từng người. Nếu uống cà phê, bạn thấy các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày xuất hiện và nặng hơn thì nên tránh hoặc hạn chế uống nhé!

>>>Xem thêm: Trào Ngược Dạ Dày Ăn Gì – Các Món Ăn Giúp Giảm Nhanh Triệu Chứng

7.3 Giảm các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày nhờ vào việc thay đổi chế độ ăn, uống

Thực hiện chế độ ăn ít carbohydrate

 

Thực phẩm chứa nhiều carbohydrate là các thực phẩm chứa hàm lượng cao đường, tinh bột hay chất xơ 

Nhiều bằng chứng cho thấy việc ăn ít carbohydrate đã làm giảm đi các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày. các chuyên gia cho rằng lượng carbohydrate không được tiêu hóa sẽ gây ra sự phát triển quá mức của vi khuẩn và tạo áp lực bên trong lòng bụng.

Người bệnh có thể tham khảo chế độ ăn low-carb để cải thiện các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày.

Tránh đồ uống có gas

 

Các bệnh nhân bị trào ngược dạ dày được khuyến cáo hạn chế dùng đồ uống có gas. Nhiều nghiên cứu cho thấy nước có gas làm tăng các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày và làm suy yếu tạm thời cơ vòng thực quản so với uống nước lọc. Nguyên nhân là do khí carbon dioxide trong nước có gas khiến người ta thường xuyên ợ hơi làm tăng lượng axit thoát ra thực quản.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo những thực phẩm nên ăn và không nên ăn khi bị trào ngược dạ dày tại đây để xây dựng cho mình một thực đơn hoàn hảo giúp cải thiện tình trạng bệnh nhé!

Trên đây là những thông tin về bệnh lý trào ngược dạ dày mà Scurma Fizzy mang đến cho bạn. Khi nhận thấy bản thân có các biểu hiện bệnh trào ngược dạ dày thì bạn nên chủ động liên hệ các bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nhé! Liên hệ ngay HOTLINE 18006091 để được tư vấn miễn phí về tình trạng dạ dày của mình hiệu quả nhất!