Thượng Vị Nằm Ở Đâu Và Nguyên Nhân Gây Đau Vùng Thượng Vị

Nhiều người chưa biết rõ vùng thượng vị nằm ở đâu? Đau vùng thượng vị nằm ở đâu của bụng? Bao gồm những cơ quan nào, có những chức năng ra sao và các cách chữa đau vùng thượng vị. Sau đây sẽ là một vài kiến thức cần thiết mà chúng tôi cung cấp cho các bạn tham khảo thêm.

1. Vùng thượng vị nằm ở đâu?

Khi nhắc đến thượng vị nằm ở đâu nhiều người sẽ nghĩ rằng đó là phần trên cùng của dạ dày. Liệu điều đó có đúng hay không? Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về vấn đề thắc mắc thượng vị nằm ở đâu nhé.

1.1 Vị trí của vùng thượng vị nằm ở đâu của cơ thể

Phần bụng được chia làm 9 phần, vậy thì vùng thượng vị nằm ở đâu của 9 phần trên, các bạn cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé?

Vùng thượng vị có vị trí nằm ở dưới xương ức, giữa hai bên xương sườn và trên rốn (nằm giữa hai bên hạ sườn trái và phải). Như vậy, các bạn đã hình dung ra được thượng vị nằm ở đâu của phần bụng. Tiếp theo đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về các cơ quan liên quan nằm trong vùng thượng vị và chức năng của các cơ quan đó.

>>>> Tìm hiểu thêm: Các Bệnh Lý Gây Đau Ở Vị Trí Dạ Dày Bao Tử

1.2 Các cơ quan liên quan đến vùng thượng vị

Thực quản

Thực quản là phần tiếp của hầu ở cổ đến nối với dạ dày ở lỗ tâm vị. Thực quản có chiều dài 25cm, bình thường có hình dẹt nhưng khi có vật đang nuốt thì trở thành hình ống để dẫn vật nuốt vào dạ dày.

Dạ dày

Dạ dày là phần phình to nhất của ống tiêu hóa, có chức năng chứa đựng thức ăn đi từ thực quản xuống và có vai trò co bóp nhào trộn thức ăn với enzym giúp tiêu hóa. Về mặt giải phẫu thì dạ dày sẽ chia thành 3 vùng: vùng đáy, vùng thân và vùng hang.

Tuyến tụy

Tuyến tụy vừa có chức năng nội tiết vừa có chức năng ngoại tiết, nằm sau dạ dày và sát thành sau ổ bụng.Tuyến tụy có chiều dài khoảng 15cm, chiều cao 6cm, độ dày 3cm và nặng khoảng 80gram.

• Chức năng ngoại tiết: tuyến tụy tiết ra nhiều loại enzym giúp tiêu hóa thức ăn: protid, glucid, lipid, acid nucleic.
• Chức năng nội tiết: là chức năng quan trọng giúp điều hòa đường huyết nhớ tiết ra 2 loại enzym insulin (giảm đường huyết) và glucagon (tăng đường huyết).

Gan

Gan là tạng có kích thước lớn nhất của cơ thể có cả chức năng nội tiết và ngoại tiết, là một kho dự trữ các chất, chống độc, đặc biệt là vai trò của “nhà máy” chuyển hóa quan trọng.

Gan được chia làm 2 thùy là thùy trái và thùy phải.

Ruột

Tá tràng là phần đầu tiên của ruột non nối tiếp phần cuối cùng của dạ dày (môn vị) tới góc tá hỗng tràng. Có chiều dài từ 22cm – 25cm, đường kính từ 3cm – 4cm, hình chữ C và được chia làm 4 phần.

Đại tràng ngang có chiều dài 35cm – 1m (trung bình 50cm), đi từ góc gan bên phải sang bên trái tới phía dưới lách (tỳ), rồi cong xuống dưới.

Túi mật

Túi mật là túi chứa mật, nằm dưới gan. Túi mật có các ống đổ vào ống mật chủ và cùng với ống tụy đổ vào tá tràng (phần đầu tiên của ruột non).

Các thành phần trong túi mật (acid mật, muối mật,…) có chức năng tiêu hóa thức ăn, phần lớn là đoạn sau của ruột.

>>>> Tham khảo thêm: Đau Dạ Dày Ở Vị Trí Nào Nguyên Nhân Và Cách Chữa Trị

2. Đau vùng thượng vị nằm ở đâu và có nguy hiểm không?

Đứng trước một bệnh nhân đau bụng thì chúng ta cần khai thác các thông tin sau:

• Vị trí đau: đau vùng thượng vị,…
• Hướng lan: lan sang trái, sang phải, lên trên, xuống dưới, xung quanh,…
• Thời điểm đau: đau khi đói, đau khi ngủ, đau khi ăn, đau sau khi ăn,…
• Thời gian kéo dài của cơn đau: ngắn, kéo dài,…
• Mức độ đau: đau dữ dội, đau nhẹ,…
• Cảm giác đau: đau nhói, đau âm ỉ, đau quặn…
• Yếu tố khởi phát
• Triệu chứng đi kèm với cảm giác đau: nôn, buồn nôn, mệt mỏi,…

Đau vùng thượng vị là biểu hiện của nhiều nguyên nhân có liên quan đến nhiều cơ quan nằm trong vùng thượng vị. Vì vậy chúng ta cần phải nắm được vùng thượng vị nằm ở đâu để có thể dự đoán được phần nào.

Đây là một dấu hiệu cảnh báo đến các bệnh có liên quan: bệnh dạ dày (viêm, loét , ung thư, trào ngược dạ dày thực quản, xuất huyết dạ dày), tụy (viêm tụy, u tụy, sỏi tụy), viêm đại tràng ngang, bệnh của thùy gan trái,…

>>>> Đọc thêm: Đau Thượng Vị Hay Gặp Khi Nào?

3. Nguyên nhân, triệu chứng, biện pháp điều trị đau thượng vị

3.1 Nguyên nhân đau vùng thượng vị

Vì vùng thượng vị gồm rất nhiều cơ quan của cơ thể nên khi đau chúng ta không thể biết chắc được nguyên nhân là do đâu. Nếu cơn đau dữ dội hoặc không thuyên giảm thì chúng ta nên tới bệnh viện, bác sĩ để kiểm tra rõ nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Sau đây là một số nguyên nhân gây đau vùng thượng vị thường gặp.

Viêm thực quản

Viêm thực quản thường liên quan mật thiết với các yếu tố dị nguyên đưa vào gây ra dị ứng, tăng tiết acid,… làm cho lớp niêm mạc thực quản bị kích ứng gây ra tình trạng viêm.

Khi bị viêm thực quản sẽ gây cho người bệnh khó ăn uống, nuốt đau, rát cổ họng,…

Viêm dạ dày

Là một bệnh lý xảy ra ở lớp niêm mạc dạ dày. Thường do sử dụng rượu bia, sử dụng nhiều thuốc NSAID, do vi khuẩn HP (Helicobacter Pylori), nhiễm trùng,… dẫn đến tổn thương dạ dày. Tình trạng viêm dạ dày xảy ra với các dấu hiệu nôn, buồn nôn, xuất huyết dạ dày, căng tức vùng thượng vị.

Ngoài ra, còn gặp tình trạng viêm dạ dày ruột với những triệu chứng cùng với đau vùng thượng vị như đau tức vùng bụng, tiêu chảy,…

Loét dạ dày – tá tràng

Các ổ loét là hậu quả của tình trạng viêm kéo dài, thường sẽ bị đau âm ỉ vùng thượng vị đi kèm là các triệu chứng nôn, mệt mỏi,…

Viêm tuyến tụy

Có hai loại viêm tụy là cấp và mạn, viêm tụy cấp nghiêm trọng hơn viêm tụy mạn.Trường hợp viêm tụy cấp có những cơn đau dữ dội lan ra phía sau lưng, còn viêm tụy mạn thì cơn đau nhẹ hơn. Nguyên nhân có thể do uống nhiều rượu, do sỏi mật, các enzym bị rối loạn.

Trào ngược dạ dày thực quản

Là trình trạng khi thức ăn và acid dạ dày bị trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Người bệnh có cảm giác đau tức vùng thượng vị, vùng ngực, đau rát cổ họng, ợ nóng, ợ chua và đau hơn khi cúi hay khom lưng.

Sỏi mật

Sỏi trong túi mật cũng có thể gây ra cơn đau vùng thượng vị. Sỏi gây tắc nghẽn đường dẫn mật, gây viêm túi mật với các triệu chứng khác:

• Đau bụng dữ dội sau ăn (thiếu các acid mật, muối mật tiêu hóa thức ăn)
• Phân màu đất sét (do tắc đường dẫn mật)
• Tiêu chảy kéo dài
• Ăn không ngon (do chưa tiêu hóa được)

Rối loạn tuyến mật

Tuyến mật bị rối loạn bài tiết acid mật cũng có thể gây đau vùng thượng vị cùng với các triệu chứng chướng bụng, đầy hơi, chán ăn,…

Rối loạn chức năng gan

Các bệnh lý về gan cũng có thể gây ra các cơn đau vùng thượng vị như viêm gan, xơ gan.

Khó tiêu

Do thức ăn không được tiêu hóa gây đầy bụng, nóng rát. Nguyên nhân do lượng acid tiết từ dạ dày bị trào lên thực quản gây nóng rát.

Ăn quá no

Việc ăn nhiều quá mức một cách đột ngột bất thường sẽ làm cho dạ dày bị giãn nở ra gây áp lực lên các cơ quan quang dạ dày gây ra đau vùng thượng vị.

Mang thai

Khi mang thai thì đau vùng thượng vị là một điều bình thường. Do tử cung giãn nở gây áp lực lên dạ dày làm trào ngược acid . Một phần nữa là do khi mang thai lượng hormone trong cơ thể phụ nữ bị thay đổi gây đau vùng thượng vị

>>>> Tìm hiểu thêm: Biểu Hiện Của Đau Thượng Vị Dạ Dày Khi Mang Thai

Thoát vị

Thoát vị cơ hoành xảy ra khi phần trên của dạ dày nhô lên thực quản gây đau họng, ợ chua, đau vùng thượng vị lan ra phía sau. Nguyên nhân thường do béo phì, mang thai, người lớn tuổi, do tai nạn.

Không dung nạp Lactose

Không Dung nạp lactose tức tiêu hóa được lactose, một loại đường có trong thành phần sữa. Ngoài đau thượng vị thì còn đau dạ dày, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy.

Một số nguyên nhân phụ khác

Do thói quen sinh hoạt không điều độ, ăn quá no, uống nhiều rượu,…

Ngoài ra, có thể do căng thẳng, stress ( hay lo lắng trước các kỳ thi,  suy nghĩ quá mức quá nhiều một vấn đề,…) cũng gây ra cơn đau vùng thượng vị.

3.2 Triệu chứng

Chúng ta đã biết vùng thượng vị nằm ở đâu rồi, khi đau vùng thượng vị thì chúng ta không nên chủ quan bởi vì vùng thượng vị có rất nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể, đây là một số bệnh với một số triệu chứng có thể giúp ích cho các bạn.

Cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội, đau cấp tính thì có thể do người bệnh bị ngộ độc thực phẩm, viêm dạ dày cấp, thủng dạ dày, viêm túi mật cấp, viêm tụy cấp,viêm tụy cấp…

Cơn đau tần suất ít, đau âm ỉ kéo dài thường do viêm loét dạ dày- tá tràng mạn tính, viêm tụy mạn, trào ngược dạ dày thực quản, nhiễm giun sán, viêm đại tràng ngang,…

Các bệnh lý gan-mật: các cơn đau quặn lan lên hay xuyên ra sau lưng, có thể có hoặc không kèm theo nôn, áp xe gan (gan to ra, ấn khe sườn thấy đau), viêm gan, viêm túi mật, đường dẫn mật,…

Ngoài ra: đau bụng, chướng bụng, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, căng tức vùng thượng vị, tiêu chảy,…

3.3 Biện pháp điều trị

Đau thượng vị do nhiều nguyên nhân khác nhau gồm cả khách quan và chủ quan. Vì thế, để điều trị một cách hiệu quả và triệt để thì đầu tiên người bệnh cần thay đổi thói quen sinh hoạt xấu của mình, đồng thời cũng cần bổ sung thêm kiến thức các mẹo chữa đau vùng thượng vị để có thể áp dụng khi cần thiết, giúp giảm hoặc ngăn các cơn đau.

3.3.1 Các mẹo chữa đau thượng vị tại nhà bạn nên biết

Sử dụng nước gạo chữa đau vùng thượng vị

Nước cơm có chứa chất tạo một lớp màng giúp bao phủ tránh tình trạng trào ngược dạ dày thực quản.Cách sử dụng nước cơm, khi nấu cơm chắt lấy nước gạo đang sôi khoảng 300ml và uống khi nước gạo còn ấm là tốt nhất.

Chữa đau vùng thượng vị từ chuối hột và mật ong

Công dụng

Trong y học cổ truyền thì chuối hột là một loại dược liệu có tính ôn, vị chát đắng, chữa đau bụng rất tốt. Phần nhựa chuối có chứa chất kháng khuẩn, giúp làm lành vết thương trong viêm dạ dày, giảm cơn đau thượng vị từ từ.

Cách sử dụng

• Chuối xanh đem sửa sạch, thái lát và phơi khô trong bóng râm, nghiên thành bột mịn để dễ dùng.
• Pha 2 thìa cafe bột chuối hột với khoảng 200ml nước ấm và 2 thìa mật ong.
• Dùng đều đặn 1 lần 1 tuần để thấy hiệu quả.

Hoặc

• Chuẩn bị 10 quả chuối hột xanh, củ mài 20g, gạo lứt 20g,  lá sen khô 10g, rau diếp cá 15g, đu đủ 50g.
• Chuối thái mỏng đi sao lên bếp rồi sắc với các nguyên liệu trên và 1l nước.
• Sắc đến khi cạn còn ⅓, chia uống nhiều lần trong ngày.

Sử dụng nghệ và mật ong chữa đau dạ dày

Nghệ và mật ong là những nguyên liệu dễ tìm thấy, đặc biệt nó là khắc tinh của đau dạ dày. Nếu như đã xác định cơn đau thượng vị là do đau dạ dày thì sử dụng nguyên liệu này là vô cùng thích hợp. Nghệ có chứa curcumin có tác dụng diệt khuẩn, làm giảm acid trong dạ dày, các vết loét giúp giảm cơn đau vùng thượng vị.

Cách sử dụng vô cùng đơn giản đó là vào mỗi buổi sáng thức dậy khi bụng còn rỗng các bạn hãy uống ngay một cốc nghệ mật ong ấm.

Cách pha hiệu quả là một muỗng cafe mật ong nguyên chất và ½ muỗng cafe bột nghệ hòa tan trong nước ấm, hoặc có thể không cho nước. Dùng 2 lần/ ngày, sáng và tối khi bụng rỗng.

>>>> Tham khảo thêm: 10 Mẹo Chữa Đau Thượng Vị Dạ Dày Trong Dân Gian

Nước ép giúp giảm cơn đau thượng vị dạ dày

Nước ép bắp cải có chứa chất giúp chữa vết loét ở niêm mạc dạ dày từ đó sẽ giảm cơn đau thượng vị. Nên sử dụng bắp cải tươi ép lấy nước vì trong quá trình đun nấu thì lượng chất sẽ bị hao hụt.

Giảm đau vùng thượng vị bằng baking soda (Natri Bicarbonat)

Baking soda là một nguyên liệu dễ tìm thấy, nó chứa tính kiềm giúp hòa lượng acid như một chất đối kháng với acid, vì thế sẽ làm giảm kích ứng dạ dày và giảm các cơn đau vùng thượng vị.

Cách sử dụng là 1 thìa baking soda hòa vào một cốc nước ấm, khuấy đều đến khi hỗn hợp không còn đục thì sử dụng.

Dùng trà thảo mộc

• Trà quế

Đây là một nguyên liệu quen thuộc với nhiều người, cách sử dụng vô cùng đơn giản và hương quế thơm làm cho người bệnh khá ưa chuộng.Cách sử dụng là bạn hãy cho một vài thanh quế vào nước đun sôi 3-5 phút để các chất trong thanh quế tiết ra nước. Thật đơn giản, dễ làm và dễ sử dụng đúng không.

• Trà xanh

Trong lá trà xanh có chứa chất EGCG có tác dụng chống oxy hóa giúp giảm viêm, giảm các cơn đau vùng thượng vị, các triệu chứng ợ nóng, ợ chua, đầy hơi do viêm dạ dày. Cách sử dụng là rửa sạch rồi hãm lá trà tươi hoặc khô bằng nước nóng khoảng 10 phút, sử dụng 2-3 tách trà/ngày, có thể cho thêm mật ong sseer thêm hương vị cho trà.

• Trà hoa cúc

Trà hoa cúc có tác hòa với acid làm giảm acid trong dạ dày, giảm đau vùng thượng vị do trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài ra, hoa cúc còn có một số chất giúp thư giãn thần kinh, giảm stress, lo âu.

Cách sử dụng đơn giản là hãm 4-5 bông hoa cúc tươi hoặc khô trong nước nóng 15 phút là có thể dùng, sử dụng 2-3 tách trà hoa cúc mỗi ngày, có thể bỏ thêm vào một chút mật ong hoặc đường.

• Trà gừng

Trà gừng có thể sử dụng gừng tươi hoặc đã đóng sẵn (dạng túi lọc, dạng hòa tan, dạng khô). Trong gừng có hoạt chất gingerol và zingerone có khả năng kháng viêm và giảm đau hiệu quả.

Có thể sử dụng trà gừng hàng ngày để phòng ngừa các bệnh gây đau tức vùng thượng vị. Cách sử dụng cũng đơn giản, nguyên liệu rẻ mà dễ tìm.

>>>> Xem thêm: Thực Đơn Cho Người Đau Thượng Vị Hiệu Quả Tại Nhà

3.3.2 Các xét nghiệm cận lâm sàng ở các bệnh viện, phòng khám.

Để làm các xét nghiệm cận lâm sàng thì trước tiên sẽ khám lâm sàng. Dựa trên các xét nghiệm cận lâm sàng và dấu hiệu lâm sàng thì các bác sĩ sẽ đưa ra kết luận về bệnh một cách chính xác nhất.

• CBC: là xét nghiệm kiểm tra nồng độ hemoglobin và hematocrit trong máu.
• Xét nghiệm máu:
• ESR: dùng để kiểm tra viêm trong cơ thể.
• Chụp X-quang: tìm các ổ loét, các khối u, sỏi mật, các vùng tổn thương,…
• Nội soi: soi các ổ vết loét dạ dày thực quản, các loại giun sán ký sinh trong dạ dày.
• Các xét nghiệm khác: xét nghiệm nước tiểu, chụp CT,…

Bài viết trên đã phần nào giải đáp được thắc mắc vùng thượng vị nằm ở đâu, đau vùng thượng vị nằm ở đâu, các nguyên nhân, triệu chứng và một số biện pháp điều trị. Giờ đây, các bạn có thể tự xác định được vùng thượng vị nằm ở đâu của cơ thể và các bệnh lý có thể gặp liên quan khi bị đau vùng thượng vị.

Các bạn đã biết được một vài bệnh điển hình và các triệu chứng liên quan để có những biện pháp xử lý kịp thời. Nếu các bạn còn thắc mắc cần giải đáp thì hãy gọi điện đến số hotline 18006091  của Scurma Fizzy để được tư vấn nhanh chóng bởi kiến thức chuyên môn của các dược sỹ và bác sĩ nhé.